Ίρις Κατσούλα: «Όλο το έργο είναι μία σάτιρα για το θέατρο, αλλά και την ελληνική πραγματικότητα γενικότερα»

Συνέντευξη στη Μαριλένα Θεοδωράκου

Μία millennial σκηνοθέτις με σπουδές στην υποκριτική και στη σκηνοθεσία, προσπαθεί να πρωτοπορήσει ανεβάζοντας ένα λαϊκό έργο της δεκαετίας του 1970 σε μία «meta» εκδοχή. Η Ίρις Κατσούλα μιλάει στο theatermag για την παράσταση «Η μάνα είναι μάνα ρε», η οποία ανεβαίνει από τις 13 Οκτωβρίου στον Χώρο τέχνης HGW. Πρόκειται για μία σκληροπυρηνική κωμωδία, ωδή στη σοβαροφάνεια με την οποία αντιλαμβανόμαστε την τελετουργία της πρόβας.

Πώς ξεκίνησε η ιδέα για το έργο «Η μάνα είναι μάνα ρε» και πώς προχωρήσατε στη σκηνοθεσία της παράστασης;

Έψαχνα έναν μονόλογο για να προτείνω σε ένα φίλο που έδινε εξετάσεις σε δραματική σχολή. Διαβάζοντας διάφορα ελληνικά έργα μού ήρθε η ιδέα. Μία μοντέρνα σκηνοθέτις κάνει ένα type casting, ανεβάζει ένα λαϊκό ελληνικό έργο του 1970 και το γεμίζει με σκηνοθετικές «πρωτοπορίες» που έχει αντιγράψει απ’ οτιδήποτε θεωρείται σήμερα πετυχημένο. Το αποτέλεσμα είναι πως κάθε σκηνοθετικό της εύρημα, στην πραγματικότητα, θα απομακρύνει τους θεατές από την ουσία του έργου.

Θα θέλατε να μας συστήσετε τους χαρακτήρες του έργου;

Οι χαρακτήρες του έργου είναι ο Σάββας, ο Δημήτρης, ο Αντριάν, η Ειρήνη κι η Αγγελική. Είναι όλοι ηθοποιοί με μικρές ή μεγάλες φιλοδοξίες. Στην πραγματικότητα ο καθένας τους εκπροσωπεί και από έναν τύπο ηθοποιού που συναντάς σε μία πρόβα. Αυτόν που γλύφει την σκηνοθέτη, αυτόν που θέλει να επεμβαίνει στη σκηνοθεσία, αυτήν που διορθώνει τους συναδέλφους, αυτός που έχει έρθει να κάνει μια αντικατάσταση και προσπαθεί να ενταχθεί. Το κοινό στοιχείο όλων είναι η ζήλεια που σιγοβράζει μέσα μας, για οποιονδήποτε άλλο συνάδελφο που αγγίζει την όποια επιτυχία.

Τι σημαίνει νέος ηθοποιός, σκηνοθέτης, καλλιτέχνης στην εποχή των social media; Τι είναι το cancel culture, τι ψάχνει ένας καλλιτέχνης, τι συμβαίνει με το casting;

Αυτό διερευνώ και μέσω της παράστασης χωρίς να έχω βρει κάποια απάντηση ή παίρνοντας κάποια θέση. Όπως κάθε τι, πιστεύω έχει τα θετικά του και τα αρνητικά του. Οι προθέσεις του cancel culture είναι καλές, αλλά θυμίζουν τον λιθοβολισμό που συνέβαινε κάποτε, ως μια πολύ πιο ακραία εκδοχή του. Επίσης αυτό που με τρομάζει είναι η ιδέα ότι έργα του παρελθόντος που περιείχαν τον σεξισμό ή το ρατσισμό της εκάστοτε εποχής πρέπει να περάσουν «λογοκρισία» ή να φάνε cancel. Αυτό θυμίζει τη φράση από το έργο «1984» του Τζορτζ Όργουελ «Όποιος ελέγχει το παρελθόν, ελέγχει το μέλλον. Όποιος ελέγχει το παρόν, ελέγχει το παρελθόν». Και θυμίζει δυστοπία. Επίσης θυμίζει την εποχή της εικονομαχίας, όπου καταστράφηκαν σπουδαία έργα και ψηφιδωτά της βυζαντινής εποχής και όλα αυτά στο βωμό μιας κατά τα άλλα πολύ ωραίας ιδέας. Ότι η πίστη δεν πρέπει να προσκυνά την ύλη.

Πώς έγινε η επιλογή των ηθοποιών και πώς δουλέψατε μαζί τους;

Οι ηθοποιοί είναι φίλοι από την σχολή, η συγκάτοικος μου, συνάδελφοι που εκτιμώ και γενικά όλη αυτή η ιδέα ξεκίνησε με το να κάνω μία παράσταση που όλοι θα βλέπουν την πρόβα σαν μία διαφυγή από την καθημερινότητα. Και αυτό γιατί έτσι θα είχαμε από την αρχή ένα κοινό κώδικα επικοινωνίας και χιούμορ. Στην πορεία ήρθε η Ειρήνη η οποία έφερε και τον Αντριάν που κάνει όντως μία αντικατάσταση. Όλοι μαζί περάσαμε ένα καλοκαίρι στο οποίο γίναμε μία παρέα που έκανε εκούσια πρόβες όταν έξω είχε 48 βαθμούς Κελσίου.

Το έργο είναι μια «ανοιχτή» πρόβα. Είναι κωμωδία;

Ναι! Όλο το έργο είναι μία σάτιρα για το θέατρο, αλλά και την ελληνική πραγματικότητα γενικότερα. Και θεωρώ ότι όποιος κοροϊδεύει, οφείλει πρώτα να κοροϊδεύει τον εαυτό του. Και αυτό κάνουμε. Δεν πιστεύω ότι θα δείτε κάτι που δεν έχει πλήρη αυτοεπίγνωση.

«Η μάνα είναι μάνα ρε». Γιατί επιλέξατε αυτόν τον τίτλο;

Γιατί είναι μία φράση που επαναλαμβάνεται συχνά στο έργο. Και γιατί πιστεύω είναι μία φράση που χτυπά χορδές στο συλλογικό ασυνείδητο όλων των Ελλήνων.

Πληροφορίες για την παράσταση «Η μάνα είναι μάνα ρε»

Σύλληψη-Σκηνοθεσία: Ίρις Κατσούλα
Παίζουν: Σάββας Βασιλειάδης, Αγγελική Γρηγοροπούλου, Ειρήνη Ιωάννου, Αντριάν Κολαρίτζ, Δημήτρης Μαγκλάρας
Επιμέλεια Κίνησης: Ιωάννα Χρυσομάλλη
Σχεδιασμός Φωτισμού: Στέβη Κουτσοθανάση
Φωτογραφίες: Ίρις Κατσούλα
Σχεδιασμός Αφίσας: Κωνσταντίνος Σελλάς
Παραγωγή: Fem Tettix

Πού: Χώρος τέχνης HGW, Μαυρομιχάλη 138 και Κομνηνών, Εξάρχεια, Αθήνα

Πότε: από Παρασκευή 13 Οκτωβρίου 2023 και κάθε Παρασκευή και Σάββατο στις 21.00 (για 6 παραστάσεις)

Τιμές εισιτηρίων: 12 ευρώ (κανονικό), 10 ευρώ (μειωμένο)

Ηλεκτρονική προπώληση εισιτηρίων: https://www.more.com/theater/i-mana-einai-mana-re/?fbclid=IwAR2P7xwuW9xf1zq2JvGRhNClVtzj1Ehh9ERFrx67csJiRwZH9xIls0tnpvk

Ο χώρος διαθέτει ράμπα-ανελκυστήρα για αναπηρικά αμαξίδια

ΠΡΟΣΟΧΗ: Η παράσταση περιέχει γυμνό χωρίς λόγο.