5+1 ερωτήσεις σε 10 ηθοποιούς του «Κύκλου με την κιμωλία»

 

Συνέντευξη στη Μαριλένα Θεοδωράκου

 

Πρόκειται για ένα λαϊκό παραμύθι με πλήθος από κωμικά περιστατικά και αίσιο τέλος. Δέκα ηθοποιοί μιλούν στο theatermag για την παράσταση του έργου «Ο Κύκλος με την κιμωλία» του Μπέρτολτ Μπρεχτ, η οποία ανεβαίνει από τις 21 Οκτωβρίου στο θέατρο Μοντέρνοι Καιροί. Η Φάνια Νταλιάνη, η Εβίτα Παπασπύρου, η Αγγελική Λυμπεροπούλου, ο Θωμάς Βούλγαρης, η Μαρία Κολοκυθά, η Κατερίνα Κοντογούρη, ο Ορέστης Στύλος, η Ειρήνη Δρακουλέλη, η Μαρία Λάμπρου και ο Γιάννης Τσόρβας αναλύουν το πάντα ζωντανό και επίκαιρο έργο του Μπρεχτ, που αν και γραμμένο το 1945, μοιάζει σαν να γράφτηκε για να μιλήσει για το σήμερα.

 

 

Ποιες είναι οι σκέψεις σας πάνω στο έργο «Ο Κύκλος με την κιμωλία» του Μπέρτολτ Μπρεχτ;

Φάνια Νταλιάνη: Άκουσα για πρώτη φορά την ιστορία του «Κύκλου με την κιμωλία» ως παιδί. Μου το έλεγε ο μπαμπάς μου σαν παραμύθι. Νιώθω ιδιαίτερο δέσιμο με αυτό το έργο. Μου αρέσει πολύ που, ακόμα κι ένα παιδί μπορεί να αντιληφθεί την ιστορία και το βασικό της νόημα, ενώ συγχρόνως ένας ενήλικας παρακολουθεί όλες τις λεπτομέρειες που υφαίνονται γύρω από το σκελετό της ιστορίας και έχει τη δυνατότητα να εμβαθύνει στην ουσία του έργου.

Εβίτα Παπασπύρου: «Ο Κύκλος με την κιμωλία» είναι ένα έργο ορόσημο. Μιλάει για την Ανθρωπιά και τη Δικαιοσύνη, με τρόπο που διεγείρει τη σκέψη, προκαλεί συγκίνηση αλλά και γέλιο. Είναι γραμμένο σαν ένα λαϊκό παραμύθι, ενώ κρύβει μέσα του φιλοσοφία και σημαντικούς προβληματισμούς. Όμως είναι ένα έργο φωτεινό με αισιόδοξη ματιά για το μέλλον του ανθρώπου. Και όπως όλα τα έργα του Μπρεχτ, μας διδάσκει να σκεφτόμαστε διαλεκτικά, να βλέπουμε τον κόσμο με τα έκπληκτα μάτια ενός παιδιού, που δεν αποδέχεται τίποτα ως αυταπόδεικτο. Απορεί και αμφιβάλλει για όλα.

Αγγελική Λυμπεροπούλου: Πώς είναι δυνατόν ένα έργο, που γράφτηκε τη δεκαετία του 1940, να είναι τόσο τραγικά επίκαιρο στις μέρες μας σε θέματα εξουσία, δικαιοσύνης, προσφυγιάς, κοινωνικής δικαιοσύνης και ανθρωπίνων σχέσεων.

Θωμάς Βούλγαρης: Πρόκειται για ένα έργο ορόσημο, όχι μόνο της σημαντικής εργογραφίας του Μπρεχτ, αλλά και ολόκληρου του 20ου αιώνα. Δεν είναι τυχαίο που ακόμα και κόσμος που δεν το έχει δει ή διαβάσει, γνωρίζει τον τίτλο του. Σπάνια ένας συγγραφέας καταπιάνεται με τόσα πανανθρώπινα θέματα όσο ο Μπρεχτ στον «Κύκλο». Πραγματικά ένα κόσμημα της παγκόσμιας θεατρικής πραγματείας.

Μαρία Κολοκυθά: Μια παραβολή, μεστή νοημάτων, που καθηλώνει με την απλότητά της, το χιούμορ και την έλλειψη διδακτισμού. Ένα λαϊκό παραμύθι, στο οποίο γέλιο και δάκρυ εναλλάσσονται με φυσικότητα, κρατώντας αμείωτο το ενδιαφέρον του θεατή και καλλιεργώντας εντέλει την κριτική του ματιά.

Κατερίνα Κοντογούρη: «Ο Κύκλος με την κιμωλία», είναι ένα λαϊκό παραμύθι, που έχει στόχο ο θεατής που το παρακολουθεί να αναγνωρίσει την κοινωνική αδικία, την εκμετάλλευση και να αναζητήσει τρόπους για να αλλάξει τις υπάρχουσες δομές της κοινωνίας. Το έργο κυριαρχείται από το αντιπολεμικό πνεύμα του συγγραφέα. Είναι μια αλληγορία για τον πειρασμό της καλοσύνης σε έναν κόσμο που θριαμβεύει η αδικία και η αλαζονεία της εξουσίας. Πρόκειται για μια τρυφερή ιστορία μητρότητας, που ταυτόχρονα είναι μια σαρκαστική κωμωδία πάνω στη δικαιοσύνη.

Ορέστης Στύλος: Θεωρώ πως είναι ένα σπουδαίο κείμενο το οποίο χαίρομαι πολύ που γνώρισα καλύτερα. Είναι πολυεπίπεδο, ενώ ταυτόχρονα πολύ απλό και πιστεύω πως αυτό το καθιστά διαχρονικά μεγάλο έργο.

Ειρήνη Δρακουλέλη: Η ιστορία του «Κύκλου με την κιμωλία», είναι ένας αλληγορικός μύθος ηθικής, που παρέχει έναν εξαιρετικό τρόπο για να απεικονιστεί το ζήτημα της ιδιοκτησίας και να προκαλέσει το κοινό να αμφισβητήσει τη δική του πρόθεση.

Μαρία Λάμπρου: Αυτό που μου έγινε καθαρό εξ’ αρχής διαβάζοντας τον «Κύκλο με την κιμωλία» είναι πως η αγάπη και η καλοσύνη δεν έχουν τίποτα το παθητικό. Είναι πράξεις ενεργητικές και οπλίζουν τον άνθρωπο με υπεράνθρωπη δύναμη. Ο Μπρεχτ επιλέγει ως κεντρική ηρωίδα ένα απλό κορίτσι της κατώτερης τάξης, που στο τέλος δικαιώνεται εξαιτίας του τεράστιου αγώνα της και της ειλικρινούς αγάπης. Δεν μπορώ να φανταστώ τίποτα σπουδαιότερο και πιο δίκαιο από αυτό.

Γιάννης Τσόρβας: «Ο Κύκλος με την κιμωλία» του Μπρεχτ αρχικά είναι ένα από τα πιο σημαντικά έργα του περασμένου αιώνα. Μιλάει για τον πόλεμο και τις συνέπειές του. Ανήκει στην κατηγορία του επικού θέατρου, ένα θέατρο που απευθύνεται στη λογική του θεατή και όχι τόσο στο συναίσθημά του. Κατά τη γνώμη μου, ο Μπρεχτ βρήκε έναν πολύ ευρηματικό τρόπο να πει την ιστορία της Γκρούσα και του Αζντάκ, βάζοντας τον θεατή να σκεφτεί πολύ πάνω σε θέματα δικαιοσύνης.

 

 

 

 

Τι σημαίνει ο τίτλος της παράστασης και ποια είναι η δοκιμασία του κύκλου με την κιμωλία;

Φάνια Νταλιάνη: Δύο γυναίκες διεκδικούν ένα παιδί. Από τη μία είναι η βιολογική του μάνα, από την άλλη η γυναίκα που το μεγάλωσε. Ο δικαστής Αζντάκ έχει καταλάβει ποια γέννησε το παιδί. Αλλά αυτό δεν του αρκεί για να αποφασίσει σε ποια θα το δώσει. Ο κύκλος με την κιμωλία είναι το έξυπνο τέχνασμα που σκέφτηκε ο Αζντάκ. Βάζει το παιδί μέσα στον κύκλο και λέει στις δύο γυναίκες να τραβήξουν το παιδί έξω από τον κύκλο. «Η πραγματική μητέρα του παιδιού, θα έχει την δύναμη να τραβήξει το παιδί έξω από τον κύκλο» τους λέει. Όμως ο Αζντάκ δεν παίρνει τις αποφάσεις του όπως οι περισσότεροι δικαστές της εποχής. Έχει μέσα του ένα αίσθημα βαθιάς και ουσιαστικής δικαιοσύνης. Με τη δοκιμασία του κύκλου με την κιμωλία ο Αζντάκ διεισδύει στην ουσία των πραγμάτων.

Εβίτα Παπασπύρου: Είναι η τελική δοκιμασία, το τέχνασμα, που σκαρφίζεται ο λαϊκός δικαστής Αζντάκ για να αποδώσει Δικαιοσύνη. Η Δικαιοσύνη του είναι ανάποδη και παράδοξη, ανταποκρίνεται όμως στο αίσθημα Δικαίου που υπάρχει μέσα μας. Ίσως να πρέπει να γυρίσουμε τους νόμους ανάποδα για να αποδοθεί πραγματική Δικαιοσύνη, λέει ο Μπρεχτ.

Αγγελική Λυμπεροπούλου: Ο κύκλος με την κιμωλία είναι ένας μύθος που πέρασε πολλά στάδια, αλλά ξεκινάει από τον σοφό εβραίο βασιλιά Σολομώντα. Ένα παιδάκι που η αρχόντισσα μητέρα του, το παράτησε κάποτε και το μεγάλωσε μια υπηρέτρια, διεκδικεί πάλι το παιδί της. Ο παράξενος δικαστής Αζντάκ, με το κόλπο του κύκλου, αποφασίζει ποια είναι η πραγματική μητέρα του παιδιού. Βάζει το παιδί σε έναν κύκλο και ζητάει από τις δυο γυναίκες, να το τραβήξουν από τα χέρια προς το μέρος τους. Το αποτέλεσμα δεν είναι αυτό που περιμένουμε.

Θωμάς Βούλγαρης: Ο κύκλος με την κιμωλία αποτελεί άμεση αναφορά τόσο στην ιστορία του Σολομώντα από την Παλαιά Διαθήκη, όσο και σε ένα κινέζικο παραμύθι. Ο κύκλος συμβολίζει τη ζωή, την ολοκλήρωση, την αρχή και το τέλος. Η δοκιμασία του κύκλου με την κιμωλία έχει ως στόχο την ανάδειξη του πραγματικού, του αληθινού, με τη βαθύτερη σημασία του όρου.

Μαρία Κολοκυθά: Ο κύκλος με την κιμωλία, δεν είναι άλλο από ένα τεστ που συμβολίζει την αλήθεια. Μια δοκιμασία, την οποία θέτει ο λαϊκός δικαστής, προκειμένου να ξεκαθαρίσει τα κίνητρα και τις προθέσεις, των δύο γυναικών που διεκδικούν την κηδεμονία του αριστοκρατικού παιδιού

Κατερίνα Κοντογούρη: Ο καυκασιανός κύκλος με την κιμωλία, όπως είναι αρχικά ο τίτλος του θεατρικού έργου, γράφεται το 1945, όταν οι άνθρωποι βγαίνουν από τα συντρίμμια του δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου και προσπαθούν να χτίσουν τη ζωή τους από την αρχή. Η δοκιμασία του κύκλου με την κιμωλία, του παλιού κινέζικου μυθιστορήματος και θεατρικού έργου, καθώς και το βιβλικό αντίστοιχό τους, η δοκιμασία του Σολομώντα, παραμένουν πολύτιμες σαν δοκιμασίες της μητρότητας, ακόμα και όταν αυτή ορίζεται κοινωνικά αντιβιολογικά. Ο Μπρεχτ φτιάχνει ένα παραμύθι όπου η τύχη ενός μικρού παιδιού καθορίζεται από έναν μέθυσο δικαστή που έλαβε αξίωμα με άνομες μεθόδους. Ο δικαστής Αζντάκ επαφίεται στη Σολομώντεια λύση, τοποθετεί το παιδί σε έναν κύκλο και ζητά από τις δύο γυναίκες να τραβήξουν με τα χέρια τους, η καθεμιά προς το δικό της μέρος. Εκείνη που θα καταφέρει να το βγάλει πρώτη από τον κύκλο θα το έχει πάντα δικό της.

Ορέστης Στύλος: Για εμένα η δοκιμασία του κύκλου με την κιμωλία είναι ευφυής, γιατί δίνει σε ένα δύσκολο πρόβλημα μια πολύ απλή λύση. Η αξία και η αλήθεια δεν ορίζονται από τους τίτλους και αυτό εκφράζει ο Μπρεχτ σε αυτό το έργο.

Ειρήνη Δρακουλέλη: Η δοκιμασία του κύκλου με την κιμωλία, του παλιού κινεζικού μυθιστορήματος, αφορά την εξεύρεση της αληθινής μητρικής στοργής. Ο δικαστής Αζντάκ τοποθετεί το παιδί σε έναν κύκλο και ζητά από τις δύο γυναίκες να το τραβήξουν με τα χέρια τους, η καθεμία προς το δικό της μέρος. Εκείνη που θα καταφέρει να το βγάλει πρώτη από τον κύκλο, θα το έχει για πάντα δικό της.

Μαρία Λάμπρου: Προκειμένου να καταλάβει ποια είναι η πραγματική μητέρα του Μιχαήλ Αμπασβίλι, ο δικαστής Αζντάκ δίνει εντολή να σχεδιαστεί στο πάτωμα ένας κύκλος από κιμωλία και να τοποθετηθεί το παιδί στο κέντρο του. Από την μια μεριά στέκεται η Γκρούσα, η υπηρέτρια που το έσωσε την ημέρα του πραξικοπήματος και το μεγάλωσε σαν δικό της παιδί και από την άλλη η Νατέλα Αμπασβίλι, η βιολογική του μητέρα, που πάνω στην αναστάτωση της φυγής πήρε μαζί της τα αγαπημένα της φορέματα, όχι όμως και τον γιο της. Όποια από τις δύο καταφέρει να τραβήξει το παιδί προς το μέρος της έξω από τον κύκλο, κερδίζει. Με την παράξενη αυτή δοκιμασία φανερώνεται πως πραγματική μητέρα του παιδιού δεν μπορεί παρά να είναι η Γκρούσα, η οποία δεν μπορούσε να τραβήξει δυνατά το παιδί από φόβο μην το πονέσει.

Γιάννης Τσόρβας: Ο τίτλος της παράστασης αναφέρεται στην τελευταία σκηνή του έργου, όπου ο Αζντάκ βάζει τον μικρό Μιχαήλ μέσα σε ένα κύκλο που έχει ζωγραφιστεί στο πάτωμα με κιμωλία και διατάζει τη Γκρούσα και τη βασίλισσα Νατέλλα Αμπασβίλι (τη βιολογική μητέρα του παιδιού), να τραβήξουν η μία το ένα χέρι και η άλλη το άλλο. Οποια τραβήξει πιο δυνατά κερδίζει. Η Νατέλλα τραβάει όσο πιο δυνατά μπορεί τον μικρό Μιχαήλ, ενώ η Γκρούσα μη θέλοντας να τον πονέσει, τον αφήνει. Η Νατέλλα νικάει, αλλά ο Αζντακ επιστρατεύοντας μια πιο «λαϊκή» δικαιοσύνη και δίνει το παιδί στη Γκρούσα. Με την απόφαση αυτή, ο Μπρεχτ θέλει να υποστηρίξει ότι τα πράγματα ανήκουν σε αυτούς που τα δουλεύουν, που τα πονάνε και μοχθούν για αυτά. Η δοκιμασία αυτή φαίνεται να είναι εμπνευσμένη από το μύθο του βασιλιά Σολομώντα, ο οποίος έδωσε μια παρόμοια λύση σε ένα αντίστοιχο πρόβλημα.

 

 

 

Ποιο είναι το θέμα του έργου; Υπάρχουν σημεία που βλέπετε κοινά στα θέματα που μας απασχολούν ως κοινωνία;

Φάνια Νταλιάνη: Ένας εμφύλιος πόλεμος, μία γυναίκα με ένα παιδί στα χέρια που δε βρίσκει πουθενά καταφύγιο, ακρίβεια ακόμα και στα πιο βασικά αγαθά, αδίστακτες μάχες για την εξουσία… Ναι, το έργο έχει πολλά κοινά με τα θέματα που μας απασχολούν ως κοινωνία. Όμως, συγχρόνως, το έργο έχει ένα φωτεινό και αίσιο τέλος. Μας δίνει ελπίδα πως τελικά, είναι δυνατόν, το φως να νικήσει το σκοτάδι.

Εβίτα Παπασπύρου: Η Γκρούσα είναι μια πρόσφυγας, που τρέχει να σωθεί με ένα παιδί στην αγκαλιά. Έτσι όπως τρέχει κυνηγημένη, έρχεται αντιμέτωπη, με την αδικία, τις προκαταλήψεις, την υποκρισία. Οι άνθρωποι που συναντάει είναι κακοί, βολεψάκηδες, αδιάφοροι, μαυραγορίτες. Η πορεία της Γκρούσας είναι μια πορεία φυγής και ταυτόχρονα ακτινογραφία μιας κοινωνίας που, δυστυχώς, μοιάζει πολύ με τη δική μας. Αυτός είναι ο λόγος που το έργο μας αγγίζει τόσο πολύ σήμερα. Το κεντρικό θέμα στον κύκλο με την κιμωλία είναι το ζήτημα της μητρότητας. Γίνεται κανείς μητέρα απλά γεννώντας ή είναι η πράξη της φροντίδας και της ανατροφής ενός παιδιού που τον κάνει μητέρα; Όπως και ο ίδιος ο Μπρεχτ είχε αναγκαστεί να εγκαταλείψει την πατρίδα του, έτσι και οι χαρακτήρες στο έργο του, περνάνε τη δοκιμασία της προσφυγιάς. Ο ίδιος είχε γράψει: «Το διαβατήριο είναι ό,τι πολυτιμότερο έχει ο άνθρωπος. Επιπλέον, δεν προκύπτει τόσο απλά όσο ένας άνθρωπος».

Αγγελική Λυμπεροπούλου: Του θέμα του έργου είναι ο πόλεμος και τα αποτελέσματά του. Η προσφυγιά, η έλλειψη δικαιοσύνης, ο έρωτας μέσα σε συνθήκες διάλυσης, η καλοσύνη και η κακία του ανθρώπου, ο θάνατος αρχόντων και απλών ανθρώπων, η απληστία και η κολακεία, ο αγώνας για επιβίωση και οι παραχωρήσεις που γίνονται και τέλος η υπερίσχυση της φυσικής δικαιοσύνης.

Θωμάς Βούλγαρης: Οι εμφύλιες διαμάχες, η προσφυγιά, η εξουσία, η ιδιοκτησία, η παρουσίαση του ανθρώπου ως το αγριότερο των όντων και πάνω απ’ όλα ο πειρασμός για καλοσύνη, βρίσκονται στο επίκεντρο του «Κύκλου» κι αποτελούν θέματα που απασχολούν και θα απασχολούν την εκάστοτε κοινωνία.

Μαρία Κολοκυθά: Το κύριο θέμα που πραγματεύεται το έργο είναι η ιδιοκτησία. Σε ποιον ανήκουν τα πράγματα. Ποιος έχει το δικαίωμα να κατέχει τα υλικά αγαθά και να επηρεάζει την ανατροφή των ανθρώπων. Και όλα αυτά με φόντο μια χώρα τσακισμένη από τον πόλεμο. Προσφυγιά, φτώχεια, φόβος, αγριότητες, κακουχίες, θάνατος συνθέτουν το σκηνικό εκείνο, που βοηθά το θεατή να αντιληφθεί πως κάθε πόλεμος είναι κάτι που αποφασίζουν οι πλούσιοι και το πληρώνουν οι φτωχοί.

Κατερίνα Κοντογούρη: Το κεντρικό θέμα αυτής της παράστασης είναι η δικαιοσύνη και η ηθική. Διερευνά ερωτήματα σχετικά με το ποιος πρέπει να έχει την επιμέλεια ενός παιδιού και τι συνιστά πραγματική μητρότητα. Το έργο εμβαθύνει επίσης στον κοινωνικό και πολιτικό σχολιασμό, τονίζοντας τις εντάσεις μεταξύ της άρχουσας τάξης και του απλού λαού. Αρκετά θέματα παραμένουν επίκαιρα στην κοινωνία σήμερα. Οι συζητήσεις σχετικά με την επιμέλεια των παιδιών και τα γονικά δικαιώματα συνεχίζουν να είναι σημαντικές, ειδικά σε υποθέσεις που αφορούν την υιοθεσία, διαζύγιο και μάχες για την επιμέλεια. Η σημερινή κοινωνία παλεύει επίσης με ηθικές αποφάσεις σε διάφορα πλαίσια, συμπεριλαμβανομένων εν καιρώ πολέμου, ανθρωπιστικών κρίσεων και προσωπικών σχέσεων. Επιπλέον, οι συζητήσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα, τις προσφυγικές κρίσεις και τις παγκόσμιες ανθρωπιστικές προσπάθειες εξακολουθούν να είναι σημαντικές. Ενώ το έργο διαδραματίζεται σε διαφορετικό χρόνο και τόπο, τα θέματα και τα ηθικά του διλήμματα αντηχούν στη σύγχρονη κοινωνία, καθιστώντας το ένα έργο διαρκούς συνάφειας.

Ορέστης Στύλος: Σίγουρα παρουσιάζει θέματα που μας απασχολούν σήμερα σαν κοινωνία και εξ ου και η επιλογή του σκηνοθέτη Κώστα Νταλιάνη να δουλέψουμε αυτό το έργο. Θίγει θέματα όπως δικαιοσύνη, εξουσία, πόλεμος, προσφυγιά, ανθρωπιά και τα παρουσιάζει με τρόπο καθαρό που περνάει στο κοινό. Γι’ αυτό ο Μπρεχτ θεωρείται από τους διαχρονικότερους συγγραφείς της παγκόσμιας εργογραφίας.

Μαρία Λάμπρου: Το έργο πραγματεύεται πως καθετί «ανήκει» σε αυτόν που το πονά, το αγαπά και το φροντίζει. Ο Μιχαήλ Αμπασβίλι είναι πολύ περισσότερο παιδί της νεαρής υπηρέτριας που το περιέθαλψε, παρά της βιολογικής του μητέρας. Η Γκρούσα δεν είναι παρά μια προσφυγοπούλα που χωρίς χρήματα, ρούχα, φαγητό προσπαθεί να επιβιώσει σε έναν κόσμο που στερείται αλληλεγγύης αλλά και λογικής, εικόνα πολύ οικεία για εμάς σήμερα. Επίσης η έννοια της δικαιοσύνης και το πως αυτή απονέμεται παραμένει φλέγον ζήτημα και στη δική μας εποχή και κοινωνία, όπου αναζητά έναν Αζντάκ να δώσει επιτέλους το παιδί στην πραγματική του μητέρα.

Γιάννης Τσόρβας: Η θεματολογία του έργου είναι ο πόλεμος, οι συνέπειές του, η προσφυγιά καθώς και τα παιχνίδια εξουσίας που παίζονται σε τέτοιες καταστάσεις πολιτικών και κοινωνικών αναταραχών. Οι καταστάσεις αυτές είναι κοινές σε κάθε εποχή, επομένως ένας θεατής ή ένας αναγνώστης του κειμένου θα βρει πολλές ομοιότητες με το σήμερα.

 

 

 

Θα θέλατε να μας μιλήσετε για το ρόλο που ερμηνεύετε;

Φάνια Νταλιάνη: Ο ρόλος μου είναι η Γκρούσα. Είναι η γυναίκα που σώζει το παιδί. Στο πρώτο μισό του έργου παρακολουθούμε τη δική της ιστορία. Βλέπουμε τα πάντα μέσα από τα μάτια της. Υπάρχουν σκηνές που δεν μιλάει σχεδόν καθόλου, που η ιστορία εξελίσσεται δίπλα της, αλλά τελικά ο θεατής βλέπει τα γεγονότα μέσα από τα μάτια της. Τη λένε κουτορνίθι, «δεν έχεις και πολύ μυαλό Γκρούσα». Όμως κατά τη γνώμη μου η Γκρούσα δεν είναι καθόλου χαζή, ούτε αφελής. Επιλέγει να έχει καλοσύνη, να έχει ανθρωπιά. Αυτό, πολλές φορές στον κόσμο μας χαρακτηρίζεται αφέλεια. Όταν δεν βλέπεις τα πράγματα συμφεροντολογικά θεωρείσαι χαζός.

Εβίτα Παπασπύρου: Παίζω τον Αφηγητή-Τραγουδιστή. Στέκεται έξω από τη δράση του έργου, παρατηρεί, σχολιάζει, επισημαίνει, θέτει ερωτήματα. Είναι αυτός που συνδέει όλη την ιστορία. Είναι πολύ ενδιαφέρων και ιδιαίτερος ρόλος. Αισθάνομαι ότι έχω την ευθύνη να αποσαφηνίσω την ιστορία, να κατευθύνω την προσοχή του θεατή, να δώσω στα γεγονότα τις σωστές διαστάσεις, να τον συγκινήσω και να του δημιουργήσω σκέψεις, χωρίς το ένα να παρεμποδίζει το άλλο. Μια δύσκολη ισορροπία.

Αγγελική Λυμπεροπούλου: Ερμηνεύω έξι ρόλους: την παραμάνα, τη γυρολόγο, την κυρία, την πεθερά και δύο διαφορετικές γριές.

Θωμάς Βούλγαρης: Όπως και οι περισσότεροι ηθοποιοί της παράστασης, έτσι κι εγώ, καλούμαι να υποδυθώ πολλούς ρόλους. Έχει μεγάλο ενδιαφέρον να σου ζητάται να μεταμορφωθείς μέσα σε λίγα λεπτά από άξεστος χωριάτης σε άβουλο ανθρωπάκι κι από εκεί σε επηρμένο δικηγόρο, για να αναφερθώ σε τρεις μόνο από τους ρόλους μου.

Μαρία Κολοκυθά: Στην παράσταση αυτή έχω την πρόκληση της ερμηνείας πολλών διαφορετικών ρόλων, κοινή συνισταμένη των οποίων, είναι η συμβολή τους στην όξυνση των δυσκολιών που καλείται να αντιμετωπίσει η κεντρική ηρωίδα. Με κωμικές ή πιο δραματικές αποχρώσεις, καθένας χωριστά, συμβάλει στην αποκρυστάλλωση της συνολικής εικόνας που εκπέμπεται προς τους θεατές. Σαν μια ζωγραφική σύνθεση, στην οποία κάθε πινελιά είναι απολύτως σημαντική και συγκεκριμένη. Σαν μια παρτιτούρα που πρέπει να αποδοθεί με απόλυτη ακρίβεια, από ένα σύνολο καλοκουρδισμένων οργάνων, προκειμένου να αποκαλυφθεί η μελωδία.

Κατερίνα Κοντογούρη: Οι δύο βασικοί ρόλοι που ερμηνεύω είναι ο Πρίγκιπας Καζμπέκι και η Ανίκο, η σύζυγος του αδερφού της Γκρούσα. Αριστοκρατικός και προνομιούχος, ο Αρσέν Καζμπέκι εκπροσωπεί την άρχουσα τάξη στο έργο. Ανήκει στην αριστοκρατία και κατέχει θέση ισχύος και εξουσίας στην περιοχή. Αυτό τον τοποθετεί ως ανταγωνιστή στην ιστορία, καθώς συχνά εκμεταλλεύεται τη θέση του προς όφελός του και αποσυνδέεται από τα δεινά του απλού κόσμου. Αφού εκθρονίζει και εκτελεί τον Γκεόργκι Αμπασβίλι, ως ηγεμόνας πια, το καθεστώς του διακατέχεται από νεποτισμό και σκληρότητα αφού ξεκινάει μια αδίστακτη καταδίωξη για να βρει τον Μιχαήλ Αμπασβίλι, σε μια απόπειρα να αφανίσει τον τελευταίο διάδοχο του θρόνου, η οποία και καταλήγει στο θάνατό του. Η Ανίκο είναι η επικριτική και πολύ θρησκευόμενη σύζυγος του Λαυρέντη. Το γεγονός ότι η Γκρούσα ταξιδεύει με ένα παιδί που απέκτησε εκτός γάμου είναι κάτι που η ίδια κατακρίνει και γι’ αυτό θέλει να την διώξει από το σπίτι. Η ματαιοδοξία και η ηθική της Ανίκο δεν της επιτρέπουν να αποδεχτεί τελικά την Γκρούσα.

Ορέστης Στύλος: Το φοβερό που έχει αυτό το έργο είναι ότι έχει πάνω από 60 ρόλους και οι περισσότεροι ηθοποιοί ερμηνεύουμε πάνω από έναν. Για εμένα ήταν μεγάλο στοίχημα να προσεγγίσω τόσους διαφορετικούς ρόλους, γιατί το κοστούμι δεν αρκεί για να νιώσει ο θεατής πως αυτός είναι ένας εντελώς διαφορετικός χαρακτήρας.

Ειρήνη Δρακουλέλη: Στην αρχή του έργου, η Νατέλα φαίνεται να είναι μια τρυφερή μητέρα. Η ψευδαίσθηση της φροντίδας εξαφανίζεται ωστόσο, κατά τη διάρκεια του χάους του πραξικοπήματος. Η Νατέλα ανησυχεί για τα ακριβά φορέματα θα πάρει μαζί της στην εξορία, και κατά λάθος αφήνει πίσω της το γιο της. Δεν επιστρέφει γι’ αυτόν για έναν ολόκληρο χρόνο, ώσπου τελικά τον διεκδικεί επειδή είναι κληρονόμος του συζύγου της και δεν μπορεί να αποκτήσει τον έλεγχο της περιουσίας χωρίς αυτόν. Στην τελευταία σκηνή του έργου, η Νατέλα ερμηνεύει ποιητικά τις θυσίες της μητρότητας, αλλά στα αλήθεια δεν έχει θυσιάσει τίποτα.

Μαρία Λάμπρου: Ένα πολύ ενδιαφέρον στοιχείο της παράστασης είναι πως οι περισσότεροι ηθοποιοί -πέρα των κεντρικών χαρακτήρων που μένουν σταθεροί – ερμηνεύουμε παραπάνω από έναν ρόλο. Έτσι μεταπηδάμε από ζητιάνους σε στρατιώτες, υπηρέτες, χωρικούς και ένα σωρό άλλους εξαιρετικά γοητευτικούς ρόλους. Εγώ μεταξύ άλλων υποδύομαι την μαγείρισσα, φίλη της Γκρούσα, η οποία βλέποντάς την να κρατάει το μικρό αρχοντόπουλο αγκαλιά, την παροτρύνει να το εγκαταλείψει στη λεηλατημένη γη. Είναι η πολύ γνωστή και σε εμάς σήμερα φωνή που λέει «δεν είναι δική σου δουλειά, εσύ κοίτα να σώσεις τον εαυτό σου». Με αυτόν τον τρόπο η ίδια θεωρεί πως προστατεύει τη φίλη της, χωρίς να σκέφτεται πως ένα άλλο πλάσμα θα κινδυνεύσει.

Γιάννης Τσόρβας: Έχω τη χαρά να ερμηνεύω αρχικά τον Σιμόν Χαχαβά, ο οποίος είναι ένας στρατιώτης της φρουράς του βασιλιά Αμπασβίλι. Ο Σιμόν είναι ένας καλός και αγαθός στρατιώτης, ο οποίος λίγο πριν φύγει για τον πόλεμο που ξεσπά μετά το πραξικόπημα, εξομολογείται τον έρωτά του στη Γκρούσα, η οποία με τη σειρά της τού δίνει την υπόσχεση πως θα την ξαναδεί. Επιπλέον έχω ξανά τη χαρά να ερμηνεύω και άλλους ρόλους του κειμένου, γεγονός που αποτελεί μεγάλη σπουδή για έναν νέο ηθοποιό και κυρίως σε έργα τέτοιου βεληνεκούς.

 

 

 

Πώς συνεργαστήκατε με τον σκηνοθέτη Κώστα Νταλιάνη;

Φάνια Νταλιάνη: Ο Κώστας είναι τελειομανής. Επιμένει και στην παραμικρή λεπτομέρεια. Αυτό σημαίνει ότι οι πρόβες είναι απαιτητικές και κουραστικές. Σημαίνει όμως επίσης ότι τον εμπιστεύεσαι απόλυτα, μπορείς να αφεθείς ως ηθοποιός στα χέρια του να σε καθοδηγήσει χωρίς άγχος. Και όταν ο ηθοποιός αφήνεται στο σκηνοθέτη είναι υπέροχο, γίνεται καλύτερος ηθοποιός. Τον εμπιστεύομαι απόλυτα, μου αρέσει να δοκιμάζω και την πιο «τρελή» ιδέα του!

Εβίτα Παπασπύρου: Η συνεργασία με τον Κώστα Νταλιάνη είναι πολύχρονη. Έχουμε κοινό κώδικα και βαθιά επικοινωνία. Αισθάνομαι απόλυτη εμπιστοσύνη στη διορατική του ματιά και στη βαθιά διαλεκτική ανάλυση που κάνει σε κάθε έργο με το οποίο καταπιάνεται. Είναι ένας σκηνοθέτης που ενώ είναι γεμάτος ιδέες, δεν επιδεικνύεται μέσω της σκηνοθεσίας του. Τον ενδιαφέρει η αφήγηση της ιστορίας και πιστεύει ότι το σημαντικότερο μέρος μιας παράστασης είναι οι ηθοποιοί, πράγμα που για μας τους ηθοποιούς είναι πολύτιμο και σπάνιο.

Αγγελική Λυμπεροπούλου: Ο Κώστας Νταλιάνης είναι παλιός φίλος και συνεργάτης, άρα η συνεργασία γίνεται μέσα σε κλίμα εμπιστοσύνης και κοινούς στόχους. Η δημιουργική διάθεση κάνει τα υπόλοιπα, μια παράσταση υψηλών προδιαγραφών.

Θωμάς Βούλγαρης: Η συνεργασία μου με τον Κώστα Νταλιάνη είναι άψογη. Όταν πρωτοσυναντηθήκαμε για να συζητήσουμε τη συμμετοχή μου στην παράσταση, μού μίλησε για το «οικογενειακό κλίμα» που επικρατεί στο θέατρό του. Κι η αλήθεια είναι πως πολύ γρήγορα κι εγώ αισθάνθηκα αγαπητό μέλος αυτής της οικογένειας. Ο Κώστας Νταλιάνης είναι ευγενής, χαρακτηριστικό που αποζητώ στις συνεργασίες μου. Και μετά από είκοσι και πλέον χρόνια σ’ αυτό το χώρο, μπορώ να πω πως ο συνδυασμός ευγένειας και γνώσης είναι δυσεύρετος.

Μαρία Κολοκυθά: Η γνωριμία μας μετράει πλέον σχεδόν 20 έτη και συνεχίζει να είναι μια από τις πιο δημιουργικές της θεατρικής μου πορείας. Σε ρόλο δασκάλου αρχικά και σκηνοθέτη μετέπειτα, κάθε συνεργασία μας είναι πάντα πήγη έμπνευσης και εξέλιξης, τόσο προσωπικής και όσο και καλλιτεχνικής.

Κατερίνα Κοντογούρη: Ο Κώστας Νταλιάνης ήταν η πρώτη μου επαφή με το χώρο του θεάτρου. Ως δάσκαλος και μετέπειτα ως σκηνοθέτης, έχει τον τρόπο να με καθοδηγεί, να μου δίνει χώρο και να με ανεβάζει. Είναι από τους ανθρώπους που θαυμάζω και εμπιστεύομαι απόλυτα.

Ορέστης Στύλος: Ο Κώστας Νταλιάνης ήταν καθηγητής μου στην δραματική σχολή και πάντα είχαμε φοβερή επικοινωνία. Γνωριζόμαστε πολύ καλά και ξέρει ακριβώς τι πρέπει να μου πει για να με κάνει να φτάσω στο αποτέλεσμα που ζητάει. Για εμένα ήταν μια πολύ ευχάριστη διαδικασία πέρα από μάθημα.

Ειρήνη Δρακουλέλη: Μέσα από μια πολύ ενδιαφέρουσα και γλυκιά διαδικασία. Ήταν δάσκαλός μου στη σχολή, γνώριζα τον τρόπο που δουλεύει, μιλάγαμε την ίδια γλώσσα. Έτσι ο ρόλος δασκάλου – μαθήτριας αντικαταστάθηκε με αυτόν του σκηνοθέτη – ηθοποιού.

Μαρία Λάμπρου: Η περίοδος των προβών υπήρξε αποκαλυπτική. Είναι πολύ σημαντικό να σε καθοδηγεί ένας σκηνοθέτης που συνδέεται τόσο βαθιά και πλατιά με τον συγγραφέα και το έργο του και που διεκδικεί από σένα το καλύτερο που μπορείς να δώσεις. Ο Κώστας μας πήγε βήμα βήμα, σελίδα σελίδα με μεγάλη υπομονή, αγάπη και αφοσίωση. Πρόκειται για μια συνεργασία που πάντα θα θυμάμαι με ευγνωμοσύνη και ζεστασιά.

Γιάννης Τσόρβας: Η συνεργασία μου με τον Κώστα ήταν μια συνεργασία εμπιστοσύνης. Οντας δάσκαλός μου και στα τρία έτη της δραματικής σχολής, νιώθω μαθητής του ακόμα. Μου έδωσε το χώρο και το χρόνο να κατανοήσω καλύτερα το έργο, έτσι ώστε να μπορέσω να πλάσω και καλύτερα τους ρόλους που ερμηνεύω.

 

 

 

Ποια –κατά τη γνώμη σας- είναι η πιο δυνατή σκηνή της παράστασης;

Φάνια Νταλιάνη: Η σκηνή όπου η Γκρούσα αποφασίζει να πάρει το παιδί. Όλοι τρέχουν να σωθούν, θα μπορούσε να κάνει κι αυτή το ίδιο. Όμως δεν μπορεί. Δεν αντέχει να αφήσει ένα ανυπεράσπιστο μωράκι στο δρόμο. Αποφασίζει να το πάρει μαζί της, να το σώσει. Και το αποφασίζει αυτό γνωρίζοντας τι θα ακολουθήσει, γνωρίζει ότι έτσι βάζει σε κίνδυνο τη ζωή της. Από εκείνη τη στιγμή ξεκινάει η περιπέτειά της. Από εκείνη τη στιγμή αρχίζει να δημιουργείται ο δεσμός της με το παιδί. Ο δεσμός που δε θα σπάσει ποτέ.

Εβίτα Παπασπύρου: Για μένα είναι η σκηνή που η Γκρούσα επιλέγει να σώσει το παρατημένο παιδί, βάζοντας σε κίνδυνο τη ζωή της. Επιλέγει απόλυτα συνειδητά να είναι άνθρωπος ό,τι κι αν κοστίσει. Σ’ αυτή τη σκηνή, ο Μπρεχτ μέσω του Αφηγητή που υποδύομαι, υποβάλλει στο θεατή την εκπληκτική φράση που είναι ένα «παράδοξο»: «Τρομερός είναι ο πειρασμός για καλοσύνη».

Αγγελική Λυμπεροπούλου: Έχει πολλές δυνατές σκηνές, αλλά νομίζω η σκηνή, που ο δικαστής δίνει το παιδί στη θετή μάνα του και όχι την βιολογική είναι η συγκλονιστικότερη σκηνή του έργου.

Θωμάς Βούλγαρης: Είναι ένα έργο γεμάτο δυνατές σκηνές. Ποια να πρωτοδιαλέξω; Υπάρχει φυσικά η συγκλονιστική επίμαχη σκηνή του κύκλου με την κιμωλία, η συνάντηση του ζευγαριού Γκρούσα-Σιμόν μετά από μια διετία αναγκαστικού χωρισμού, η στιγμή που η κεντρική ηρωίδα του έργου η Γκρούσα, διασχίζει μια ξεχαρβαλωμένη γέφυρα με το μωρό που έχει σώσει στην αγκαλιά της, αλλά και ο επίλογος διά στόματος της Αφηγήτριας όπου συνοψίζεται όλη η φιλοσοφία του έργου. Δεν ξέρω… Θα σας πρότεινα να δείτε την παράσταση και να επιλέξετε μόνοι σας.

Μαρία Κολοκυθά: Για εμένα η πιο δυνατή στιγμή της παράστασης είναι εκείνη που η φτωχή, μόνη και σε διαρκή κίνδυνο Γκρούσα, αποφασίζει αγνοώντας κάθε προσωπικό κόστος, να γίνει η μητέρα του παιδιού, να το υιοθετήσει και να προσπαθήσει να το αναστήσει. Είναι η νίκη της ανθρωπιάς σε ένα κόσμο ζοφερό και μια φωτεινή στιγμή ελπίδας για το ανθρώπινο γένος.

Κατερίνα Κοντογούρη: Mια από τις πιο κομβικές και εντυπωσιακές σκηνές στο έργο θεωρείται συχνά η Δίκη του Κύκλου Κιμωλίας. Αυτή η σκηνή περιστρέφεται γύρω από την κεντρική σύγκρουση του έργου, που είναι η διαμάχη για την επιμέλεια του παιδιού. Δύο γυναίκες, η Γκρούσα και η Νατέλλα, ισχυρίζονται ότι είναι η μητέρα του και η δίκη συγκαλείται για να προσδιοριστεί η νόμιμη μητέρα του. Η δίκη παρουσιάζει ένα ηθικό δίλημμα που προκαλεί τους χαρακτήρες και το κοινό. Η δοκιμή χρησιμεύει ως δοκιμασία χαρακτήρα για διάφορους χαρακτήρες του έργου. Αποκαλύπτει τις αξίες, τις προτεραιότητές τους και την προθυμία τους να υποστηρίξουν τη δικαιοσύνη ή να υποκύψουν στη διαφθορά και τα προσωπικά τους συμφέροντα. Ο ίδιος ο κύκλος συμβολίζει επίσης την ιδέα ότι η δικαιοσύνη πρέπει να προστατεύει τους ευάλωτους και να δίνει προτεραιότητα στην ευημερία τους. Η Δίκη του Κύκλου Κιμωλίας περικλείει πολλά από τα πρωταρχικά θέματα του έργου, όπως η δικαιοσύνη, η ηθική, οι ευθύνες της γονεϊκότητας και η ιδέα ότι η αληθινή μητρότητα δεν καθορίζεται από το αίμα αλλά από τις πράξεις και τη φροντίδα του παιδιού.

Ορέστης Στύλος: Η σκηνή που η Γκρούσα αποφασίζει να σώσει το παιδί είναι από τις πιο δυνατές. Την προειδοποιούν πως, μετά το πραξικόπημα, το παιδί (ως διάδοχος) κινδυνεύει – και κατ’ επέκταση όποιος το προστατεύει. Ωστόσο αυτή δεν βλέπει έναν διάδοχο μπροστά της, αλλά ένα αβοήθητο μωρό και αποφασίζει να το πάρει χωρίς να αναλογιστεί τις συνέπειες που θα έχει η πράξη της για την ίδια. Σκέφτεται μόνο πως μπροστά της έχει κάποιον που χρειάζεται βοήθεια και του την προσφέρει. Αυτή η σκηνή είναι για μένα μάθημα ζωής.

Ειρήνη Δρακουλέλη: Στην τελική σκηνή του δικαστηρίου, που είναι και η κορύφωση του έργου, ακούγονται από τον Αφηγητή τα παρακάτω: «Εσείς που ακούσατε την ιστορία του κύκλου με την κιμωλία να θυμάστε τη Σοφία των παλιών ότι τα πράγματα πρέπει να ανήκουν σ’ αυτούς που τα αξίζουν στις καλές μανάδες τα παιδιά, στους άξιους αμαξάδες τα αμάξια, και η γη σ’ αυτούς που τη φροντίζουν μπας και καρπίσει πάλι».

Μαρία Λάμπρου: Η πιο δυνατή σκηνή της παράστασης νιώθω πως είναι το τελικό δικαστήριο, όπου λαμβάνει χώρα και η δοκιμασία του κύκλου με την κιμωλία. Είναι η στιγμή για την οποία προετοιμαζόμαστε σε όλο το έργο και αυτή που επαναφέρει την ισορροπία στην τάξη των πραγμάτων. Αγαπώ ιδιαίτερα ένα σημείο προς το τέλος της σκηνής, όταν Γκρούσα και Αζντάκ αποχαιρετιούνται με μια βαθιά υπόκλιση.

Γιάννης Τσόρβας: Κατά τη γνώμη μου η πιο δυνατή σκηνή του έργου είναι η στιγμή που ο Αζντάκ δίνει το παιδί στη Γκρούσα. Είναι από τις πιο βαθιά συγκινητικές στιγμές στη παγκόσμια δραματουργία, είναι από τις σκηνές που είτε τη βιώνεις ως αναγνώστης, είτε ως θεατής, είτε ως ηθοποιός, πάντα θα σε συγκινούν.

 

Πληροφορίες για την παράσταση «Ο Κύκλος με την κιμωλία»

Κείμενο: Μπέρτολτ Μπρεχτ
Μετάφραση – Σκηνοθεσία: Κώστας Νταλιάνης
Σκηνικά: Αντώνης Χαλκιάς
Ενδυματολογική επιμέλεια: Πέλαγία Βουτζουλίδου
Μουσική σύνθεση: Φίλιππος Περιστέρης Χορογραφίες: Μαρία Μάργαρη
Οπλομαχίες: Κωνσταντίνος Μπουμπούκης

Ερμηνεύουν οι ηθοποιοί:
Κοσμάς Ζαχάρωφ (Αζντάκ), Φάνια Νταλιάνη (Γκρούσα), Εβίτα Παπασπύρου (Αφηγητής), Αγγελική Λυμπεροπούλου, Θωμάς Βούλγαρης, Μαρία Κολοκυθά, Κατερίνα Κοντογούρη, Ορέστης Στύλος, Ειρήνη Δρακουλέλη, Μαρία Λάμπρου, Γιάννης Τσόρβας, Χρήστος Ζαχάρωφ.

 

Πού: Θέατρο Μοντέρνοι Καιροί, Δαμοκλέους 8, Αθήνα 118 54, Γκάζι), τηλ. 210 3470 670, 693 2454 812, 698 1712 406

Πότε: από 21 Οκτωβρίου 2023 και κάθε Σάββατο στις 21.00 και Κυριακή στις 19.30

Διάρκεια έργου: 2 ώρες χωρίς διάλειμμα

Εισιτήρια: 17 ευρώ (γενική είσοδος), 12 ευρώ( ομαδικό & group , οικογενειακό, φοιτητικό, ανεργίας, ΑΜΕΑ), 10 ευρώ (καθημερινές για σχολεία)

Προπώληση εισιτηρίων: ticketservices.gr και στο ταμείο του θεάτρου. Από Δευτέρα έως Παρασκευή 4-8 το απόγευμα Σάββατο από 7μ.μ. Κυριακή από 5μ.μ.
E-mail: thiasos@modernoikairoi.gr
https://www.facebook.com/thiasosmodernoikairoi