Μιλτιάδης Φιορέντζης: «Η περσόνα του Γουόρχολ ήταν ένα κινούμενο έργο τέχνης, ένα διαρκές δημόσιο έκθεμα»

Συνέντευξη στη Μαριλένα Θεοδωράκου

Έκανε για αρκετούς μήνες έρευνα πάνω στον άνθρωπο και καλλιτέχνη Άντυ Γουόρχολ. Ο Μιλτιάδης Φιορέντζης μιλάει στο theatermag για την παράσταση «Andy», η οποία ανεβαίνει από τις 2 Οκτωβρίου στο Θέατρο του Νέου Κόσμου. Ο ηθοποιός εξηγεί τα στάδια της μεταμόρφωσής του στην ενσάρκωση του βασιλιά της ποπ αρτ και αναλύει το αστείρευτο σύμπαν του εκκεντρικού καλλιτέχνη, που συνεχίζει και μας εμπνέει έναν αιώνα σχεδόν μετά τη γέννησή́ του.

«Η αλήθεια είναι ότι γνώριζα τα στοιχειώδη πράγματα για τον Άντυ Γουόρχολ, όπως τους διάσημους πίνακές του και το γεγονός ότι ήταν ο εμπνευστής της ποπ αρτ», εξηγεί ο Μιλτιάδης Φιορέντζης. «Πέρυσι το καλοκαίρι όταν ο Δημήτρης Αγιοπετρίτης – Μπογδάνος μού πρότεινε να κάνουμε το μονόλογο “Andy”, στρώθηκα κυριολεκτικά στο διάβασμα. Ερεύνησα ό,τι υλικό υπάρχει, μονογραφίες, βιογραφίες, τα ημερολόγια που έχει γράψει ο ίδιος, είδα πίνακές του, συμπωματικά μάλιστα, λίγους μήνες πριν, είχα βρεθεί στη Νέα Υόρκη για μια παράσταση που έπαιζα εκεί, οπότε είχα την ευκαιρία να επισκεφτώ τα μουσεία σύγχρονης τέχνης που φιλοξενούν τα έργα του.

Δαπανώντας αρκετές εργατοώρες στο διάβασμα, δοκίμασα να καταλάβω στοιχειωδώς το σύμπαν του. Πρόκειται για έναν ανεπανάληπτο καλλιτέχνη όχι μόνο γιατί μας σύστησε την ποπ αρτ, αλλά κυρίως διότι ο ίδιος επέλεξε να είναι ένα έργο τέχνης. Η περσόνα του Γουόρχολ ήταν ένα κινούμενο έργο τέχνης, ένα διαρκές δημόσιο έκθεμα. Ήταν ένας ασταμάτητος περφόρμερ με μια ασημένια περούκα και ένα ζευγάρι κοκάλινα γυαλιά και αυτό έμελλε να είναι και το σπουδαιότερο καλλιτεχνικό του επίτευγμα. Διατήρησε αυτή την περσόνα μέχρι το τέλος του».

Η πολύπλευρη καλλιτεχνική ιδιοφυία του Γούορχολ

«Μουσικός, σκηνοθέτης, φωτογράφος, ζωγράφος, μάνατζερ της μπάντας The Velvet Underground που τραγουδούσε η Nico, επαγγελματίας celebrity στο θρυλικό κλαμπ Studio 54 της Νέας Υόρκης, είναι μερικά από τα κομμάτια του παζλ που συνθέτουν την καλλιτεχνική βιομηχανία Άντυ Γουόρχολ, η οποία περιλάμβανε παραγωγή και γύρισμα ταινιών, την έκδοση του περιοδικού Interview και πολλές ακόμα δραστηριότητες» συνεχίζει ο Μιλτιάδης Φιορέντζης. «Τα πορτραίτα διάσημων καλλιτεχνών που φιλοτέχνησε όπως της Ελίζαμπεθ Τέιλορ, της Μέριλυν Μονρόε, του Μικ Τζάγκερ, είναι ίσως, μαζί με τις κονσέρβες της σούπας Campell’s, τα πιο γνωστά του έργα.  Η αλήθεια όμως είναι ότι δραστηριοποιούνταν σε έναν πολύ ευρύτερο καλλιτεχνικό καμβά, σαν να είχε μέσα του έναν δαίμονα που δεν τον άφηνε να ησυχάσει. Όταν έβρισκε μια καινούργια ιδέα, ήθελε να πειραματιστεί με αυτήν και να την φτάσει μέχρι τέλους.

Έχουμε βάλει και φέτος τα δυνατά μας, ώστε να φανούν στη σκηνή του Θεάτρου του Νέου Κόσμου, τα πιο αντιπροσωπευτικά δείγματα του σύμπαντος που λέγεται Άντυ Γουόρχολ. Ο Δημήτρης Αγιοπετρίτης – Μπογδάνος που υπογράφει το κείμενο, τη σκηνοθεσία και τη σκηνογραφία της παράστασης, εμπνεύστηκε το έργο του από διαφορετικές πηγές, όπως τα ημερολόγια του Γουόρχολ, τα άρθρα που έχουν γραφτεί για αυτόν και τις συνεντεύξεις του, συνθέτωντας ένα πολυσυλλεκτικό κείμενο το οποίο περνάει από τα καίρια σημεία της ζωής του: ο τόπος που γεννήθηκε και πήγε σχολείο, η Νέα Υόρκη όπου πρωτοεργάστηκε στα περιοδικά μόδας Harper’s Bazaar και Glamour, η ενασχόληση του με την ζωγραφική, τις ταινίες το περιοδικό του, τα κατά παραγγελία πορτραίτα πλουσίων κ.ά.

Ο Δημήτρης πήρε επίσης στοιχεία από τους σημαντικούς σταθμούς της προσωπικής ζωής του Γουόρχολ, από τα παιδικά του χρόνια, τους σημαντικούς του έρωτες, και γεγονότα που τον σημάδεψαν ως καλλιτέχνη και ως άνθρωπο, όπως την απόπειρα δολοφονίας του και την μοναδική φορά που κάποιος κατάφερε να τραβήξει την περούκα του και να τον δει ο κόσμος χωρίς αυτήν».

Τα τρία στάδια μεταμόρφωσης

«Κατά τη διάρκεια των προβών, σε κοινή υποκριτική γραμμή με τον Δημήτρη, αποφασίσαμε η περούκα και τα γυαλιά να δοκιμαστούν στο τέλος» συμπληρώνει ο Μιλτιάδης Φιορέντζης. «Συνειδητά δεν ξεκινήσαμε την μεταμόρφωση από αυτά τα δύο χαρακτηριστικά στοιχεία του Γουόρχολ. Δοκιμάσαμε να βρούμε το ουσιαστικό εσωτερικό σύμπαν του Γουόρχολ γεγονός που με ιντρίγκαρε καλλιτεχνικά πολύ περισσότερο.

Συμφωνήσαμε να φωτίσουμε πυρηνικά στοιχεία της προσωπικότητας του εστιάζοντας στα ευάλωτα σημεία του , όπως τους φόβους, τις αμηχανίες, τις ανασφάλειες, τις πιο “εξευτελιστικές” πτυχές του εαυτού του. Αυτό ήταν το πρώτο υλικό από το οποίο δοκίμασα να εμπνευστώ θέτοντας δημιουργικά ερωτήματα στον εαυτό μου όπως για παράδειγμα, γιατί αποφάσισε να υιοθετήσει την περσόνα με την περούκα, τι ήθελε να κρύψει; Στη συνέχεια εστίασα στη σωματική μεταμόρφωση αντλώντας υλικό από τα βίντεο που κυκλοφορούν στο διαδίκτυο όπου κάποιος μπορεί να δει τον τρόπο που κινούνταν ο Άντυ Γουόρχολ ή τις εκφράσεις του προσώπου του. Το τρίτο στάδιο της μεταμόρφωσης ήταν η εξωτερική εμφάνιση, τα ρούχα που συνήθιζε να φοράει, η περούκα, τα γυαλιά και φυσικά το πολύ έντονο λευκό μακιγιάζ στο πρόσωπο.  Και πριν ξεκινήσει αυτή η δημιουργική διαδικασία χρειάστηκα αρκετούς μήνες προσωπικού διαβάσματος. Ο Δημήτρης μού έδωσε άνεση χρόνου, ώστε να βουτήξω με την ησυχία μου στο υλικό που μου παρέδωσε και να εμπνευστώ από αυτό».

Ένα διαρκές δημόσιο έκθεμα

«Κάτι που μου έχει κάνει εντύπωση για αυτόν τον καλλιτέχνη, είναι το πώς σκέφτηκε στα 23 του χρόνια, να βάλει μια περούκα και να μην την ξαναβγάλει ποτέ» λέει ο Μιλτιάδης Φιορέντζης. «Η ιδέα να φτιάξει έναν δεύτερο εαυτό, είναι κάτι που το θεωρώ συγκλονιστικό και βλέπω τις αναγωγές που μπορούμε να φέρουμε στο σήμερα. Πλέον, όλοι μας έχουμε τον ενσώματο εαυτό μας, αλλά ταυτόχρονα έχουμε και μια διαδικτυακή ταυτότητα που αναρτούμε στα social media, έχοντας επίγνωση πως ο εαυτός που ποστάρουμε εκεί μπορεί να μην έχει καμία σχέση με το ποιοι είμαστε στην ουσία μας.

Το γεγονός ότι ο Γουόρχολ δημιούργησε δύο εικόνες για τον εαυτό του, τον πραγματικό του εαυτό και τη δημόσια εικόνα του με την περούκα και τα γυαλιά, το θεωρώ πρωτοπόρο, ειδικά για μια εποχή, τη δεκαετία του 1960, όπου το ίντερνετ ήταν ανύπαρκτο. Να γίνει δηλαδή ο ίδιος ένα διαρκές δημόσιο έκθεμα, να υιοθετήσει την διάσημη περσόνα του. Εφηύρε μια εικόνα, μάλλον για να κρύψει αυτά που ο ίδιος ένιωθε για την εμφάνισή του. Έδωσε όμως και ένα μάθημα, για το πώς εγκλωβιζόμαστε στην εικόνα που φτιάχνουμε για τους άλλους, σαν και ο ίδιος να έκανε μια live performance, που είτε συνειδητά είτε ασυνείδητα, έδωσε τροφή για σκέψη και περαιτέρω διευθετήσεις. Αυτό το θεωρώ σπουδαίο και μάλλον είχε και προσωπικό τίμημα, καθώς όταν υιοθετείς δύο προσωπικότητες, ρισκάρεις πάντα να διχαστείς».

Τα «τσιτάτα» του Γουόρχολ

«Η φράση “δεκαπέντε λεπτά́ διασημότητας” είναι ίσως η πιο γνωστή του και γι΄αυτόν ακριβώς το λόγο ο Δημήτρης επέλεξε να μην τη συμπεριλάβει στο κείμενο. Το ενδιαφέρον ωστόσο διαβάζοντας τα βιβλία του, τα ημερολόγιά του και τις συνεντεύξεις του, είναι ότι ενώ μιλούσε, εμπλούτιζε τον λόγο του με “τσιτάτα”, με αποστάγματα δηλαδή της εμπειρίας του και της σοφίας που του χάρισε η ζωή. Έλεγε για παράδειγμα “Το θέμα δεν είναι να ζήσεις για πάντα, αλλά να δημιουργήσεις κάτι που θα το κάνεις για σένα” ή “Τα πράγματα λένε ότι αλλάζουν, αλλά κάτι θα πρέπει να κάνεις και εσύ” ή “Αν είναι κάτι γραφτό να συμβεί, θα συμβεί, δεν θα το κάνεις εσύ να συμβεί και θα συμβεί μόνο όταν δεν σε νοιάζει πια αν θα συμβεί”.

Πολλές από αυτές τις φράσεις με βρίσκουν σύμφωνο και συνειδητοποιώ την επιδραστικότητά τους σε αυτό που ονομάζομαι σήμερα συμβουλευτική ζωής και αυτοβελτίωση. Η δική μου αγαπημένη φράση του Γούορχολ είναι η εξής: “Τι είναι τέχνη; Είναι όντως κάτι που βγαίνει από μέσα σου ή είναι προϊόν; Είναι περίπλοκο”. Αυτή η φράση με συγκινεί πολύ, γιατί δείχνει ότι και ο ίδιος έψαχνε όσο ζούσε την ουσία της τέχνης του».

Πληροφορίες για την παράσταση «Andy»

Κείμενο, σκηνοθεσία, σκηνογραφία: Δημήτρης Αγιοπετρίτης – Μπογδάνος
Εικαστική συνεργάτις – ενδυματολογία: Λίνα Πηγαδιώτη
Σχεδιασμός φωτισμών: Σοφία Αλεξιάδου
Φωτογραφίες: Πάτροκλος Σκαφίδας
Βοηθός σκηνοθέτη – Σχεδιασμός πολυμέσων: Νάλια Ζήκου
Με τον Μιλτιάδη Φιορέντζη
Στην παράσταση ακούγονται οι ηθοποιοί: Νάλια Ζήκου, Στέλιος Ιακωβίδης, Θάνος Λέκκας, Βασίλης Μαυρογεωργίου, Ιωάννα Νασιοπούλου, Λυδία Τζανουδάκη

Πού: Θέατρο του Νέου Κόσμου – Δώμα, Αντισθένους 7 και Θαρύπου, Νέος Κόσμος, τηλ. 210 9212900

Πότε: από 2 Οκτωβρίου 2023 και κάθε Δευτέρα και Τρίτη στις 21.15. Έως 28 Νοεμβρίου 2023

Τιμές εισιτηρίων: 16 ευρώ (γενική είσοδος), 14 ευρώ (μειωμένο: άνεργοι, φοιτητές, ΑΜΕΑ, άνω των 65)

Διάρκεια παράστασης: 100 λεπτά

Ηλεκτρονική προπώληση εισιτηρίων: https://www.more.com/theater/andy-2os-xronos/