Κοσμάς Ζαχάρωφ: «Σε αυτό που καταλήγει ο Μπρεχτ είναι ότι η δικαιοσύνη είναι η ανθρωπιά»

Συνέντευξη στη Μαριλένα Θεοδωράκου

Ερμηνεύει τον δικαστή Αζντάκ. Ο Κοσμάς Ζαχάρωφ μιλάει στο theatermag για την παράσταση του έργου «Ο Κύκλος με την κιμωλία» του Μπέρτολτ Μπρεχτ, η οποία μετά την μεγάλη επιτυχία που γνώρισε την προηγούμενη θεατρική σεζόν, παρουσιάζεται για δεύτερη χρονιά, από τις 14 Οκτωβρίου στο θέατρο Μοντέρνοι Καιροί.

«Είναι ένα από τα σπουδαιότερα έργα που γράφτηκαν τον 20ο αιώνα» εξηγεί ο Κοσμάς Ζαχάρωφ για τον «Κύκλο με την κιμωλία» του Μπέρτολτ Μπρεχτ. «Γράφτηκε μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και το θέμα του είναι ο πόλεμος και οι συνέπειές του. Πρόκειται για ένα έργο που ανήκει στο επικό θέατρο, το οποίο εισηγείται ο Μπρεχτ και είναι ο πατριάρχης του. Ένα θέατρο που δεν απευθύνεται στο συναίσθημα, αλλά στη λογική του θεατή και στην κριτική σκέψη. Στην παράσταση ερμηνεύω τον δικαστή Αζντάκ, έναν διαρκώς μεθυσμένο άνθρωπο, που έχει μια λοξή ματιά πάνω στα θέματα της δικαιοσύνης και έχει τη δική του λογική. Πιστεύει στη φυσική δικαιοσύνη, που σημαίνει πως όταν ένας άνθρωπος πεινάει και κλέψει ψωμί για να φάει, είναι αθώος και δεν πρέπει να δικαστεί.

Καλούμαι λοιπόν, να δώσω μια λύση, καθώς μέσα στον πόλεμο μια φτωχή υπηρέτρια, η Γκρούσα την οποία ερμηνεύει η Φάνια Νταλιάνη, βρίσκεται, χωρίς να το καταλάβει, με ένα ξένο παιδί στην αγκαλιά της. Το παιδί αυτό είναι ο γιος μιας αρχόντισσας, ο διάδοχος του έκπτωτου μονάρχη, που οι πραξικοπηματίες ψάχνουν να το βρουν και να το σκοτώσουν.

Η βιολογική του μητέρα, μέσα στην αναμπουμπούλα, αναγκάζεται να το παρατήσει καθώς υπάρχει η συνθήκη του πολέμου και έτσι το αναλαμβάνει μια υπηρέτρια του σπιτιού που το μεγαλώνει με χίλια βάσανα. Κάποια στιγμή, αφού το νέο καθεστώς ανατραπεί από το προηγούμενο, εμφανίζεται η βιολογική μητέρα του παιδιού και το διεκδικεί. Οι δύο γυναίκες, απευθύνονται λοιπόν στον δικαστή για να λύσει το πρόβλημα και να αποφασίσει ποια είναι η πραγματική μητέρα του παιδιού.

Ο δικαστής επινοεί το κόλπο του κύκλου με την κιμωλία, εξού και ο πολύ εύστοχος τίτλος του έργου, όπου βάζει το παιδάκι μέσα σε έναν κύκλο. Η μια γυναίκα κάθεται δεξιά και η άλλη αριστερά, πιάνει η καθεμία από ένα του χέρι και αρχίζουν να το τραβάνε. Ο δικαστής τους λέει ότι εκείνη που θα έχει τη δύναμη να τραβήξει το παιδί προς το μέρος της, τότε σε εκείνη θα ανήκει. Η βιολογική μητέρα τραβάει το παιδί προς το μέρος της, ενώ η Γκρούσα που το αγαπάει πραγματικά και δεν θέλει να πάθει κάτι, το αφήνει. Η απόφαση που παίρνει ο δικαστής, δεν είναι αυτή που περιμένουμε, αλλά το ακριβώς αντίθετο. Ο ιδιόρυθμος δικαστής Αζντάκ αποφασίζει να δώσει το παιδί στην υπηρέτρια που το μεγάλωσε και όχι στη μητέρα του».

Η δικαιοσύνη είναι η ανθρωπιά

«Μέσα από αυτό το έργο, ο Μπρεχτ φωτίζει θέματα όπως η δικαιοσύνη, η προσφυγιά, η εξουσία, η καλοσύνη, η ανθρωπιά» συνεχίζει ο Κοσμάς Ζαχάρωφ. «Μιλάει ακόμα για τις συνέπειες του πολέμου και τις ίντριγκες μεταξύ των αρχόντων, θέματα διαχρονικά που τα ζούμε σε όλες τις εποχές. Σε αυτό που καταλήγει ο Μπρεχτ είναι ότι η δικαιοσύνη είναι η ανθρωπιά.

Η συνεργασία στις πρόβες κύλησε πολύ ομαλά και υπάρχει ένα κλίμα εμπιστοσύνης σε αυτή τη δουλειά. Με τον σκηνοθέτη Κώστα Νταλιάνη είμαστε παλιοί φίλοι και συνεργάτες και ο ένας εμπιστεύεται τον άλλον. Συμβαίνει το εξής ωραίο: ο σκηνοθέτης να θέλει να βγάλει το καλύτερο από εσένα και εσύ να πάρεις το καλύτερο από εκείνον.

Η παράσταση ανέβηκε την προηγούμενη σεζόν και καθώς υπήρχε μεγάλη ανταπόκριση από το κοινό, αποφασίσαμε να τη συνεχίσουμε και φέτος. Είμαστε δώδεκα ηθοποιοί επί σκηνής, τα σκηνικά είναι του Αντώνη Χαλκιά, η ενδυματολογική επιμέλεια της Πελαγίας Βουτζουλίδου, η μουσική σύνθεση του Φίλιππου Περιστέρη, οι χορογραφίες της Μαρίας Μάργαρη και οι οπλομαχίες του Κωνσταντίνου Μπουμπούκη.

Η πιο σημαντική σκηνή του έργου είναι -κατά τη γνώμη μου- η τελευταία, όταν ο δικαστής αποφασίζει σε ποια από τις δύο γυναίκες θα προσφέρει το παιδί. Αυτή νομίζω είναι μια συγκλονιστική σκηνή της παράστασης και έχω δει το κοινό να κλαίει. Αυτή η κοπέλα είναι πρόσφυγας, περνάει μέσα από βουνά, από παγετώνες προσπαθώντας να σώσει το παιδάκι αυτό, βρίσκει τρόπους να το ταΐσει, να το φυλάξει από το κρύο.
Βλέπουμε την ανθρωπιά αυτής της κοπέλας που είναι η ελπίδα μας. Φίλοι μου, που είναι δύσκολοι θεατές και δεν μου λένε εύκολα καλά λόγια, ήταν ενθουσιασμένοι πέρυσι και παρότι η παράσταση κρατάει δύο ώρες χωρίς διάλειμμα, ακόμα και άνθρωποι μιας μεγαλύτερης ηλικίας κάθισαν και την είδαν -θα έλεγα- μαγεμένοι».

Πληροφορίες για την παράσταση «Ο Κύκλος με την κιμωλία»

Κείμενο: Μπέρτολτ Μπρεχτ
Μετάφραση – Σκηνοθεσία: Κώστας Νταλιάνης
Σκηνικά: Αντώνης Χαλκιάς
Ενδυματολογική επιμέλεια: Πέλαγία Βουτζουλίδου
Μουσική σύνθεση: Φίλιππος Περιστέρης Χορογραφίες: Μαρία Μάργαρη
Οπλομαχίες: Κωνσταντίνος Μπουμπούκης

Ερμηνεύουν οι ηθοποιοί:
Κοσμάς Ζαχάρωφ (Αζντάκ), Φάνια Νταλιάνη (Γκρούσα), Εβίτα Παπασπύρου (Αφηγητής), Αγγελική Λυμπεροπούλου, Θωμάς Βούλγαρης, Μαρία Κολοκυθά, Κατερίνα Κοντογούρη, Ορέστης Στύλος, Ειρήνη Δρακουλέλη, Μαρία Λάμπρου, Γιάννης Τσόρβας, Τζώρτζης Χορταριάς.

Πού: Θέατρο Μοντέρνοι Καιροί, Δαμοκλέους 8, Αθήνα 118 54, Γκάζι), τηλ. 210 3470 670, 693 2454 812, 698 1712 406

Πότε: από 14 Οκτωβρίου 2023 και κάθε Σάββατο στις 21.00 και Κυριακή στις 19.30

Διάρκεια έργου: 2 ώρες χωρίς διάλειμμα

Εισιτήρια: 17 ευρώ (γενική είσοδος), 12 ευρώ( ομαδικό & group , οικογενειακό, φοιτητικό, ανεργίας, ΑΜΕΑ), 10 ευρώ (καθημερινές για σχολεία)

Προπώληση εισιτηρίων: στο ταμείο του θεάτρου (ημέρες και ώρες που είναι ανοιχτά), από Δευτέρα έως Παρασκευή 4-8 το απόγευμα Σάββατο από 7μ.μ. Κυριακή από 5μ.μ.

E-mail: thiasos@modernoikairoi.gr
Επισκεφτείτε την σελίδα μας στο facebook:
https://www.facebook.com/thiasosmodernoikairoi

Θέατρο Μοντέρνοι καιροί – Ποιοι είμαστε:

Το Θέατρο Μοντέρνοι Καιροί είναι ένας Θεατρικός Καλλιτεχνικός Οργανισμός που ιδρύθηκε το 1980 θέλοντας να εκφράσει μια διαφορετική πρόταση για τα θεατρικά πράγματα. Λειτούργησε αδιάλειπτα επί οκτώ χρόνια, έως το 1988, παρουσιάζοντας μια πλειάδα Θεατρικών Παραστάσεων στον ομώνυμο δικό του Θεατρικό Χώρο στους Αμπελόκηπους, αλλά και σε περισσότερους από εκατό Δήμους στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Κράτησε μιαν ανυποχώρητη στάση στο ζήτημα της καλλιτεχνικής ποιότητας και απέσπασε κατά κανόνα εγκωμιαστικές κριτικές για το επίπεδο των παραστάσεών του. Υπήρξε για πολλά χρόνια ένας επιχορηγούμενος από το Υπουργείο Πολιτισμού Θίασος. Το 1984 εκπροσώπησε επίσημα την Ελλάδα στο Θεατρικό Φεστιβάλ της Βόννης “Eurotheater Tage”.

Το 2006, δύο παλιά στελέχη, η Εβίτα Παπασπύρου και ο Κώστας Νταλιάνης ξανάσμιξαν καλλιτεχνικά, ενώνοντας τις δυνάμεις τους με νέους, ταλαντούχους ηθοποιούς και άλλους σημαντικούς καλλιτέχνες του θεάτρου μας και αποφάσισαν να επανιδρύσουν το Θέατρο Μοντέρνοι Καιροί, για ένα δεύτερο κύκλο καλλιτεχνικής παρουσίας στα Θεατρικά μας Δρώμενα. Το Θέατρο Μοντέρνοι Καιροί βρίσκεται πλέον στο Γκάζι στην οδό Δαμοκλέους 8, σε έναν πλήρως ανακαινισμένο με καλλιτεχνική ευαισθησία θεατρικό χώρο.

Η ομάδα των Μοντέρνων Καιρών αποτελείται από ηθοποιούς με μακρόχρονη θητεία στο θέατρο αλλά και με ηθοποιούς νεότερης γενιάς που έχουν εκπαιδευτεί στην ανώτερη σχολή θεάτρου «Μοντέρνοι Καιροί» που τους ενώνουν, κοινό όραμα, κοινοί στόχοι και κοινή καλλιτεχνική κατεύθυνση.

Πιστεύουμε στον Ανθρωπιστικό, Κοινωνικό ρόλο του Θεάτρου.

Υπηρετούμε ένα θέατρο που βρίσκεται σε άμεση επαφή με την ιστορική πραγματικότητα και αφουγκράζεται τα προβλήματα της εποχής του.
Πιστεύουμε πως κάθε καλλιτεχνική δράση είναι μια πολιτική πράξη και η εκπλήρωση αυτού του στόχου επιτυγχάνεται όταν η θεατρική πράξη δίνει στον άνθρωπο την υψηλότερη συνείδηση του εαυτού του αλλά και τη συνείδηση της δύναμης που διαθέτει, να μεταμορφώνει διαρκώς τη φύση, την κοινωνία, τον ίδιο τον εαυτό του.

Το θέατρο οφείλει να υπενθυμίζει διαρκώς στον άνθρωπο την απαίτηση να ξεπερνάει κάθε στιγμή τον εαυτό του. Για μια ανθρωπινότερη ανθρωπότητα, για έναν ανθρωπινότερο άνθρωπο.

Σαν θεατρική ομάδα βρισκόμαστε σε αδιάκοπη έρευνα των εκφραστικών μας μέσων και των εργαλείων της τέχνης μας για να προσεγγίσουμε καινούργιες μορφές που θα συμβαδίζουν με την ανάγκη έκφρασης των παραπάνω στόχων και θα συνθέτουν δημιουργικά τις αντιθέσεις της εποχής μας.
Εβίτα Παπασπύρου – Κώστας Νταλιάνης