Ελένη Μολέσκη: «Οι στίχοι της Κρίστενσεν γίνονται βέλη που από το 1981 φτάνουν το ίδιο αιχμηρά στο 2023»

Συνέντευξη στη Μαριλένα Θεοδωράκου

«Αλφάβητο: Ένα Οικολογικό Συμφωνικό Ποίημα» είναι ο τίτλος της παράστασης που βασίζεται στο ομώνυμο ποιητικό έργο της Δανής συγγραφέως και ποιήτριας Ίνγκερ Κρίστενσεν. Η ηθοποιός Ελένη Μολέσκη μιλάει στο theatermag για το θέμα της παράσταση, το ρόλο της και τη συνεργασία της με τη σκηνοθέτιδα Νικαίτη Κοντούρη. Η παράσταση παρουσιάζεται, στο πλαίσιο του προγράμματος 2023 του θεσμού «Όλη η Ελλάδα ένας Πολιτισμός» του Υπουργείου Πολιτισμού στις 9 και 10 Αυγούστου στο Παλαιό Φρούριο Κέρκυρας, Προμαχώνας Savorngan και στον Βοτανικό Κήπο Κεφαλονιάς, στις 12 και Κυριακή 13 Αυγούστου.

Ποιες ήταν οι σκέψεις σας όταν διαβάσετε το έργο της Δανής συγγραφέως και ποιήτριας Ίνγκερ Κρίστενσεν «Αλφάβητο: Ένα Οικολογικό Συμφωνικό Ποίημα»;

Πρόκειται για μια σπουδαία ποιήτρια που δημιούργησε ένα έργο που συνδυάζει τη δύναμη της ελεύθερης εικόνας της ποίησης, με την αυστηρή μαθηματική δομή, καθώς η Κρίστενσεν μέσα από τις θετικές επιστήμες και τη γραφή, αναζητούσε διαφορετικούς τόπους κατανόησης του κόσμου. Αυτός ο συνδυασμός είναι που κάνει τον τρόπο που γράφει συναρπαστικό. Το θέμα του ποιήματος, που κυκλοφόρησε το 1981, και καταπιάνεται με τα θέματα του πυρηνικού πολέμου και της οικολογικής καταστροφής είναι που δυστυχώς το κάνει και προφητικό. Κάνοντας πρόβες σε αυτό το ποίημα, αυτό το καλοκαίρι, με τις φωτιές να μαστίζουν την Ελλάδα αλλά και την υπόλοιπη Ευρώπη, οι στίχοι της Κρίστενσεν γίνονται βέλη που από το 1981 φτάνουν το ίδιο αιχμηρά στο 2023.

Θα θέλατε να μας μιλήσετε για το θέμα του έργου και τον τίτλο του;

Πρόκειται για ένα σπονδυλωτό ποίημα, που καθεμιά από τις 14 ενότητές του, ανταποκρίνεται σε ένα γράμμα του λατινικού αλφάβητου κι αριθμός των στίχων κάθε ενότητας αυξάνεται ακολουθώντας τη μαθηματική ακολουθία Fibonacci. Το αλφάβητο σταματάει στο γράμμα «Ν»- στο πρώτο γράμμα της μεγαλύτερης οικολογικής απειλής, αυτής του πυρηνικού πολέμου (Nuclear war). Το αλφάβητο σταματάει απότομα κι όλοι μας κρατάμε με ένα τρόπο την ανάσα μας. Από το φόβο…

Αλλά η επόμενή μας εισπνοή, μοιραία θα έρθει και εκεί νομίζω με αυτή την επόμενη ανάσα γεννιέται και η επομένη σκέψη να αλλάξει κόσμος, να αλλάξουμε εμείς και το αλφάβητο να συνεχίσει.
Στο ποίημα, η ποιήτρια συχνά κατονομάζει όσα στοιχεία της φύσης υπάρχουν, π.χ. οι αχλαδιές υπάρχουν, οι παγετώνες υπάρχουν. Αυτό το «υπάρχουν» περιλαμβάνει πολλά: την ανακούφιση ότι ακόμα υπάρχουν, το φόβο μήπως δεν υπάρχουν για πολύ ακόμα και την ευθύνη μας να συνεχίσουν να υπάρχουν.

Οι ηθοποιοί Ελένη Μολέσκη, Νάντια Μορούζη και Ελένη Παργινού. (Φωτογραφίες: Δήμητρα Παπαγεωργίου).

Ποιος είναι ο ρόλος που ερμηνεύετε;

Η προσέγγιση της παράστασης είναι να δημιουργήσει στη σκηνή ένα ηχητικό και εικαστικό περιβάλλον δυστοπίας, ένα τοπίο μετά την καταστροφή, όπου καταφεύγουν τρεις γυναίκες και αναζητούν σε ένα ρεαλιστικό επίπεδο νερό. Ταυτόχρονα, όμως, σε ένα άλλο επίπεδο, προσπαθούν να απαριθμήσουν όλα όσα υπάρχουν ή υπήρχαν στον κόσμο, να βάλουν τα γράμματα της αλφαβήτου στη σειρά, σαν να επανατοποθετούν πάλι τα θεμέλια του κόσμου για να βρουν ένα τρόπο η ζωή να συνεχίσει.

Πώς συνεργαστήκατε με τη σκηνοθέτιδα Νικαίτη Κοντούρη;

Με τη Νικαίτη Κοντούρη γνωριζόμαστε από παλιά. Υπήρξε καθηγήτριά μου στη δραματική σχολή. Είχαμε καιρό να συνεργαστούμε πάλι και ήταν πολύ ωραίο να ξανασυναντηθούμε, συνεχίζοντας το νήμα από εκεί που το αφήσαμε, αλλά και προχωρώντας σε καινούρια μονοπάτια. Ήταν μια οικεία και ταυτόχρονα ανανεωτική συνάντηση.

Πόσο σας απασχολεί το ζήτημα της οικολογικής καταστροφής που συμβαίνει στη γη και πώς μπορεί να μπει ένα τέλος σε αυτό;

Με απασχολεί έντονα και υπάρχουν στιγμές μάλιστα που με καταβάλλει. Σχεδόν με παραλύει ο φόβος. Ειδικά όταν βλέπω τις συνέπειες της περιβαλλοντικής κρίσης σε μέρη που αγαπώ πολύ. Έμαθα μάλιστα ότι υπάρχει κι όρος για αυτό, λέγεται «ecoanxiety». Ο Yuval Noel Harari στο βιβλίο του Sapiens: Μια σύντομη ιστορία του κόσμου αναφέρει ότι ο άνθρωπος είναι ένα ζώο που έγινε θεός. Κι αυτός ο αυτοδημιούργητος θεός παρά τη δύναμη που πια διαθέτει, δεν έχει καταφέρει να κάνει πιο ευτυχισμένο ούτε τον εαυτό σε ατομικό επίπεδο, ούτε και τα υπόλοιπα ζώα του πλανήτη. Καταλήγει μάλιστα να πει στο τέλος: «Υπάρχει τίποτα πιο επικίνδυνο από δυσαρεστημένους και ανεύθυνους θεούς που δεν ξέρουν τι θέλουν;». Συμφωνώ απόλυτα με αυτό.

Υπάρχει όμως και κάτι άλλο, η παρουσία του ανθρώπου, αν η μακρά ιστορία της γης γινόταν ταινία, δεν θα ήταν παρά μερικά σύντομα πλάνα. Η γη θα συνεχίσει να υπάρχει, εμείς είναι που κινδυνεύουμε. Κι όσο κι αν αυτό με τρομάζει, με ένα παράδοξο τρόπο η μακροσκοπική αυτή θεώρηση, μου δίνει μια διάσταση που τη χρειάζομαι για συνεχίσω. Σαν να λέω και εγώ όπως και η Κρίστενσεν «Η Γη υπάρχει. Η γη στην περιφορά της γύρω από τον ήλιο υπάρχει». Και να ξαναρχίζω από την αρχή.

Πληροφορίες για την παράσταση «Αλφάβητο: Ένα Οικολογικό Συμφωνικό Ποίημα»

Μετάφραση: Σωτήρης Σουλιώτης
Διασκευή – Σκηνοθεσία: Νικαίτη Κοντούρη
Μουσική – Ηχητικός Σχεδιασμός: Κωνσταντίνος Φραντζής
Συνεργασία στην ηχητική επένδυση: Δανάη Τσαδήμα
Σκηνογραφική & Ενδυματολογική Επιμέλεια: Κωνσταντίνος Ζαμάνης
Φωτισμοί: Μελίνα Μάσχα
Επιμέλεια Κίνησης: Ελένη Παργινού
Φωτογραφίες: Δήμητρα Παπαγεωργίου
Βοηθός Σκηνογράφου Ενδυματολόγου: Ζωή Κελέση
Βοηθοί παραγωγής: Ισμήνη Ξάνθου, Μαρίνα Πινιατώρου,
Τεχνική Υποστήριξη: SoundCheck – Αντώνης Χονδρογιάννης
Υπεύθυνοι Επικοινωνίας: Μαριάννα Παπάκη, Νώντας Δουζίνας (ContAct)
Οργάνωση Παραγωγής: Ομάδα Kentro

Ερμηνεύουν οι ηθοποιοί: Νάντια Μουρούζη, Ελένη Παργινού, Ελένη Μολέσκη
Μουσικοί επί σκηνής:(live electronics): Δανάη Τσαδήμα, Κωνσταντίνος Φραντζής
Ευχαριστούμε θερμά τον κ. Γ. Αλισάνογλου και τις εκδόσεις ΣΑΙΞΠΗΡΙΚΟΝ για την παραχώρηση πνευματικών δικαιωμάτων της μετάφρασης του κειμένου.
Η εκδήλωση προσφέρεται δωρεάν από το Υπουργείο Πολιτισμού. Καταβάλλεται μόνο το αντίτιμο εισόδου του αρχαιολογικού χώρου. Η προκράτηση θέσης είναι υποχρεωτική. Για περισσότερες πληροφορίες: https://digitalculture.gov.gr

Πού: Παλαιό Φρούριο Κέρκυρας, Προμαχώνας Savorngan

Πότε: Τετάρτη 9 και Πέμπτη 10 Αυγούστου 2023, στις 21.15

Πληροφορίες: https://digitalculture.gov.gr

Είσοδος: Η εκδήλωση προσφέρεται δωρεάν από το Υπουργείο Πολιτισμού. Καταβάλλεται μόνο το αντίτιμο εισόδου του αρχαιολογικού χώρου. Η προκράτηση θέσης είναι υποχρεωτική. Προκρατήσεις θέσεων: H πλατφόρμα πολιτισμού του gov.gr BETA | Digital Culture, nationalopera.gr