Θεανώ Μεταξά: «Το να ασχοληθείς σε μια παράσταση με τα μη ανθρώπινα όντα πάει κόντρα σε πολλά πράγματα»

Συνέντευξη στη Μαριλένα Θεοδωράκου

Δύο ερμηνευτές συστήνουν στο κοινό τον προϊστορικό οικισμό στα Γουρνιά στην ανατολική Κρήτη όχι από την πλευρά της ανθρώπινης δράσης, αλλά ως πεδίο των άλλων όντων. Η Θεανώ Μεταξά, μιλάει στο theatermag για την παράσταση «Ζωολόγιο / Bestiario» που παρουσιάζεται στο πλαίσιο του προγράμματος 2023 του θεσμού «Όλη η Ελλάδα ένας Πολιτισμός» του Υπουργείου Πολιτισμού, την Τρίτη 1η και την Τετάρτη 2 Αυγούστου στην Κρήτη και συγκεκριμένα στον Αρχαιολογικό Χώρο Γουρνιών στην Παχειά Άμμο Ιεράπετρας. Τη δραματουργία και τη σκηνοθεσία υπογράφει ο Ευθύμης Θέου, ο οποίος ερμηνεύει με τη Θεανώ Μεταξά.

«Ζωολόγιο / Bestiario». Τι σημαίνει ο τίτλος της παράστασης και ποιο είναι το θέμα της;

Η παράσταση λέγεται «Ζωολόγιο / Bestiario», γιατί στο έργο που έγραψε ο Ευθύμης Θέου, ένα κορίτσι κάνει αναδρομή της συμβίωσής του με ένα σκύλο που έχει πεθάνει. Στην προσπάθεια να θυμηθεί, έρχεται σε επαφή και σχεδιάζει πρωτόγνωρες συναντήσεις με άλλα ζώα.

Πώς συνδυάζεται το θέατρο και η αρχαιολογία σε αυτό το έργο;

Ουσιαστικά, στο έργο μας, η λειτουργία της μνήμης προσομοιάζει με το έργο μιας ανασκαφής όπου προσπαθώντας να ανασύρουμε και να «διασώσουμε» μια προσωπική παλιά ιστορία, αναζητούμε τα θραύσματά της. Με την παρατήρηση, με ένα άγγιγμα ή άκουσμα και μετά με «σκάψιμο», με βουτιά στο χρόνο. Αυτά είναι τα δικά μας εργαλεία για να ξαναζωντανέψουμε τη μνήμη, και όχι μια επέτειος-μνημόσυνο που συχνά λειτουργεί περισσότερο ως ταφόπλακα που συσκοτίζει, παρά το αντίθετο.

Δύο ερμηνευτές συστήνουν στο κοινό τον προϊστορικό οικισμό στα Γουρνιά στην ανατολική Κρήτη. Πώς θα σας δούμε μαζί με τον Ευθύμη Θέου;

Θα παίξουμε σε ένα χώρο ανάμεσα σε μισογκρεμισμένους τοίχους που φτιάχτηκαν 3.500 χρόνια πριν, όπου το βράδυ πετάνε νυχτερίδες και διέρχονται ζουρίδες, κάτι που πιθανόν συνέβαινε και τότε! Ωστόσο μένουμε σε ένα χωριό παραδίπλα, σε ένα δυστοπικό μέρος. Η παραλία είναι γεμάτη πλαστικά απόβλητα που έρχονται από κότερα, αλλά και από τα γύρω νησιά. Κάθε καλοκαίρι, οι άνθρωποι που ζουν εδώ, δεν μπορούν να κάνουν τίποτα γι’ αυτό. Μόνοι τους τουλάχιστον. Πόσω μάλλον τα ζώα. Την πρώτη μέρα συνάντησα δύο παππούδες που περνάνε όλη τη μέρα τους στο πιο βρώμικο μέρος που έχω δει ποτέ, στην παραλία, επειδή εκεί πέρα βρίσκουν «δροσιά». Επίσης, χθες βράδυ ο Ευθύμης βρήκε μια νεκρή ζουρίδα έξω από την πόρτα μας, που μάλλον έψαχνε νερό μέσα στον πρωτόγνωρο καύσωνα.

Σκέφτομαι πως τα μη ανθρώπινα ζώα έχουν τεράστια επίδραση στον πλανήτη, που σε σχέση με την αντίστοιχη ανθρώπινη, μένει αόρατη. Κι όμως αυτή η αργή, άλλοτε υπόγεια ή υποθαλάσσια άλλοτε εναέρια, ζωική δραστηριότητα, κρατά αυτόν τον πλανήτη ζωντανό. Το να ασχοληθείς σε μια παράσταση με τα μη ανθρώπινα όντα πάει κόντρα σε πολλά πράγματα. Το να διερευνήσεις πώς ακούνε τα ζώα, τί ζώα ζούσαν πριν 3.500 χρόνια ή να ασχοληθείς με υβρίδια ζώων μέσα από αναπαραστάσεις αγγείων, είναι και μια ίσως λιγότερο ανθρωποκεντρική ή ατομοκεντρική στάση απ’ αυτές που έχουμε συνηθίσει. Είναι ένα πρώτο βήμα αλλά απαραίτητο, πριν ασχοληθείς με τα δικαιώματά τους που δεν υπολογίζονται καν ή που καταπατούνται καθημερινά.

Ποια ήταν η έρευνα που κάνατε;

Στην πρόβα διαβάσαμε για διάφορα ενδημικά και όχι μόνο ζώα της Κρήτης, κείμενα σχετικά με την απώλεια της βιοποικιλότητας. Διαβάσαμε για την αρχαιολογία των Γουρνιών και για τις ανασκαφές εκεί, ζωοαρχαιολογικά κείμενα για τη σχέση των «μινωιτών» με τα ζώα, θεωρητικά κείμενα για την αρχαιολογία και τη λειτουργία της μνήμης, αλλά και για τον «καλλιτέχνη της Ζάκρου», έναν τεχνίτη που χάραζε υβρίδια ζώων σε σφραγίδες.

Πληροφορίες για την παράσταση «Ζωολόγιο / Bestiario»

Σκηνοθεσία, δραματουργία: Ευθύμης Θέου
Μουσική: Θανάσης Δεληγιάννης
Κοστούμια: Παύλος Θανόπουλος
Κίνηση: Νικολέτα Ξεναρίου
Ειδικές Κατασκευές: Αλέξανδρος Λόγγος
Επιστημονική συνεργάτιδα: Δήμητρα Μυλωνά
Υπεύθυνοι Επικοινωνίας: Μαριάννα Παπάκη, Νώντας Δουζίνας (ContAct)
Εκτέλεση παραγωγής: Vasistas/ Μαρία Δούρου

Ερμηνεία: Θεανώ Μεταξά, Ευθύμης Θέου

Με την υποστήριξη του INSTAP (Ινστιτούτο Αιγαιακής Προϊστορίας-Κέντρο Μελέτης Ανατολικής Κρήτης)

Με την υποστήριξη της Στέγης Βιτσέντζος Κορνάρος.

Η παραγωγή πραγματοποιείται στο πλαίσιο του προγράμματος 2023 του θεσμού «Όλη η Ελλάδα ένας Πολιτισμός» του Υπουργείου Πολιτισμού.

Πού: Αρχαιολογικός Χώρος Γουρνιών, Παχειά Άμμος, Τ.Κ. 72200, Ιεράπετρα, Γουρνιά (Νομός Λασιθίου), Κρήτη

Πότε: Τρίτη 1 και Τετάρτη 2 Αυγούστου 2023, στις 19.20

Πληροφορίες: H πλατφόρμα πολιτισμού του gov.gr BETA | Digital Culture

Είσοδος: Η εκδήλωση προσφέρεται δωρεάν από το Υπουργείο Πολιτισμού. Καταβάλλεται μόνο το αντίτιμο εισόδου του αρχαιολογικού χώρου. Η προκράτηση θέσης είναι υποχρεωτική.

Προκρατήσεις θέσεων: H πλατφόρμα πολιτισμού του gov.gr BETA | Digital Culture και nationalopera.gr

Περισσότερες πληροφορίες για τις παραστάσεις θεάτρου/αρχαιολογίας του Ευθύμη Θέου: GRID – A theatre/archaeology space, created by Efthimis Theou (performance-archaeology.com)