Βίλια Χατζοπούλου: «Με απασχολεί η ανθρώπινη περιπέτεια. Οι δοκιμασίες, οι πειρασμοί, τα σκληρά διλήμματα, οι δύσκολες αποφάσεις, η απώλεια»

Συνέντευξη στη Μαριλένα Θεοδωράκου

Είναι σκηνοθέτις και συγγραφέας, ενώ πρόσφατα κυκλοφόρησε το νέο της βιβλίο με τίτλο «Κυκλάδες». Η Βίλια Χατζοπούλου μιλάει στο theatermag για το θέμα και τη συγγραφή του βιβλίο της, που κυκλοφορεί από την Κάπα Εκδοτική. Η ίδια μας λέει και για την παράσταση «Εγώ δεν είμαι ο Μάνθος Μανδηλάκης», που σκηνοθέτησε την περασμένη σεζόν και που αναμένουμε να δούμε ξανά στο θέατρο.

Πρόσφατα κυκλοφόρησε το βιβλίο σας «Κυκλάδες». Πώς ξεκινήσατε τη συγγραφή του;

Οι «Κυκλάδες» ξεκίνησαν από μία ερώτηση. Ταξιδεύαμε με τον σύντροφό μου τη δεκαετία του 1990, προς μία ερημική παραλία της Άνδρου, μένοντας έξω, μόνοι μας, στο πιο απάτητο σημείο του νησιού. Ξεκινώντας για αυτό το ταξίδι, κάθε φορά, αναρωτιόμασταν, μήπως εκεί χτίστηκε κανένα σπίτι. Αυτή ήταν η αρχή της ιστορίας. Φτάναμε στην παραλία, πάντα, με την ίδια αγωνία, αν το μέρος θα ήταν ακόμα άχτιστο ή αν θα βλέπαμε κάποιο χτίσμα να φράζει την είσοδο στη θάλασσα και να αλλάζει τον τόπο. Προτιμούσαμε να είμαστε μόνοι μας. Προτιμούσαμε το μέρος να είναι καθαρό και ελεύθερο από κτήρια, δρόμους, οργανωμένο τουρισμό, θόρυβο. Ήταν μια εποχή μετάβασης για τις Κυκλάδες. Είχαν αρχίσει να χτίζονται. Σε μερικές περιπτώσεις, να χτίζονται πολύ. Σχεδόν σε κάθε παραλία των νησιών, μικρή ή μεγάλη, γνωστή ή άγνωστη, χτιζόταν και κάποιο σπίτι. Σιγά σιγά οι έρημες παραλίες απέκτησαν οικισμούς. Ήταν παράξενο. Συχνά, ήταν και πικρό. Γύρω απ’ αυτή την αλλαγή, σκέφτηκα πολύ όλα αυτά τα χρόνια που ταξιδεύω στις Κυκλάδες και η ιστορία που έγραψα είναι το αποτέλεσμα αυτής της περιπλάνησης.

Θα θέλατε να μας μιλήσετε για το θέμα του βιβλίου;

Το θέμα του βιβλίου είναι το δέσιμο των ανθρώπων με τους τόπους που έζησαν. Πού αισθάνονται οι άνθρωποι ευτυχισμένοι; Ποιο τοπίο τους ταιριάζει; Πώς η γεωγραφία επιδρά στον χαρακτήρα; Πότε η απώλεια του ζωτικού χώρου γίνεται δραματουργία; Πώς η εκδίωξη από ένα μέρος μετατρέπεται σε βαθύ πένθος; Για να δώσουμε απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα βάσης, στις «Κυκλάδες» έχουμε τη σύγκρουση δύο ζευγαριών. Το πρώτο ζευγάρι φτάνει με τη σκηνή του στην παραλία, ελπίζοντας να κάνει ελεύθερη κατασκήνωση εκεί, χωρίς να περιμένει πως θα αντικρύσει ένα νεόκτιστο σπίτι. Το σπίτι όμως έχει χτιστεί πάνω στην παραλία. Το κατοικεί το δεύτερο ζευγάρι της ιστορίας. Χωρίς να το γνωρίζουν απ’ την αρχή, οι χαρακτήρες της ιστορίας έχουν κάτι κοινό. Επιδιώκουν όλοι να ωφεληθούν από τη μοναχικότητα που τους προσφέρει η απομονωμένη παραλία. Για διαφορετικούς λόγους ο καθένας. Πώς θα συνυπάρξουν; Πώς θα τους χωρέσει όλους ο τόπος;

Είστε συγγραφέας και σκηνοθέτις. Τί από τα δύο σας ελκύει περισσότερο;

Η συγγραφή. Αν πρέπει να διαλέξω ανάμεσα στα δύο, δεν διστάζω. Διαλέγω να γράφω. Όμως, τώρα που το βλέπω γραμμένο, μετανιώνω λίγο. Σκέφτομαι τους ηθοποιούς και τη δουλειά που κάνουμε σώμα με σώμα, αναπνοή με αναπνοή, σκέψη με σκέψη. Όταν σκηνοθετώ, γίνομαι πάλι, ηθοποιός δίπλα στους ηθοποιούς μου και αυτό με κάνει πολύ δυνατή. Όμως, μετά από αυτή την παρένθεση, θα διαλέγω πάντα, τη γραφή.

Υπογράφετε το κείμενο και τη σκηνοθεσία της παράστασης «Εγώ δεν είμαι ο Μάνθος Μανδηλάκης» που ανέβηκε στο θέατρο Άλφα και στο θέατρο Αποθήκη. Πώς δουλέψατε πάνω στο κείμενο και στη σκηνοθεσία;

Το κείμενο στην αρχική του μορφή περιλαμβάνει δύο αφηγήσεις. Πρώτα έχουμε την αφήγηση του Εμμανουήλ Στέφου και όταν τελειώνει και ενώ μοιάζει η ιστορία να έχει ολοκληρωθεί, ξεκινάει η αφήγηση του δεύτερου ήρωα, του Μάνθου Μανδηλάκη, η οποία φωτίζει αλλιώς την ιστορία και τότε, μόνο, ολοκληρώνεται. Θέλοντας να ανατρέψουμε τη διαρκή αφήγηση, εκτός από τους άντρες της ιστορίας, στην παράσταση έχουν μερίδιο και πέντε γυναίκες. Είναι οι γυναίκες της ζωής τους. Είναι αυτές που θα τολμήσουν να πουν την ιστορία τους, μην παραλείποντας τα λάθη , τα μυστικά, τα εγκλήματά τους. Δεν αποσιωπούν την προδοσία. Δεν αποκρύπτουν κανένα σκοτεινό σημείο. Στην πρόβα, με τους ηθοποιούς αυτοσχεδιάσαμε και κάναμε πολύ δουλειά. Ανακαλύψαμε διαλόγους, δράσεις, σχέσεις με τα αντικείμενα. Δημιουργήσαμε τη γλώσσα της παράστασης, για να φτιάξουμε την εποχή, να ξεκαθαρίσουμε τα γεγονότα, να αναδείξουμε τις πράξεις των αντρών και τα βαθύτερα κίνητρά τους.

Ποια θέματα σας απασχολούν ως δημιουργό;

Με απασχολεί η ανθρώπινη περιπέτεια. Οι δοκιμασίες, οι πειρασμοί, τα σκληρά διλήμματα, οι δύσκολες αποφάσεις, η απώλεια, η καταστροφή των ανθρώπινων σχέσεων. Η αδυναμία να πράξει κανείς το σωστό – γνωρίζοντας καλά το σωστό. Η ισορροπία ανάμεσα στο καλό και το κακό. Το λάθος, ως πηγή δύναμης και ως λόγος συγχώρεσης. Η επανάληψη του ίδιου λάθους, ως βέβαιη αιτία συντριβής. Η ύβρις. Η αλαζονεία. Το δίκαιο.

Τι ετοιμάζετε για τη νέα σεζόν;

Γράφω μια καινούργια ιστορία. Επιμένω στις «Κυκλάδες», που μεταφράζονται στα γαλλικά, αυτή την εποχή. Συζητώ τη συνέχεια της παράστασης «Εγώ δεν είμαι ο Μάνθος Μανδηλάκης».