Εβίτα Παπασπύρου: «Ένα έργο για την Παιδεία είναι πάντα επίκαιρο, γιατί μας αφορά όλους»

Sharing is caring!

Συνέντευξη στη Μαριλένα Θεοδωράκου

«Τα Όρια» είναι ένα σύγχρονο Ρουμάνικο έργο των Μιχαέλα Μιχαΐλοβ και Ράντου Απόστολ, με θέμα την Παιδεία και την Εκπαίδευση. Η ηθοποιός Εβίτα Παπασπύρου μιλάει στο theatermag για την παράσταση που ανεβαίνει στο θέατρο Μοντέρνοι Καιροί σε σκηνοθεσία Κώστα Νταλιάνη.
Μία ηθοποιός, πολλοί ρόλοι… Μπροστά μας παρελαύνει μια ολόκληρη σειρά από διαφορετικά πρόσωπα, με διαφορετικές απόψεις γύρω από την Παιδεία. Συγκρούονται μεταξύ τους, αντιπαρατίθενται, καμμιά φορά καυγαδίζουν κιόλας. Όλα αυτά τα πρόσωπα ερμηνεύονται από μια ηθοποιό, σε ένα ερμηνευτικό μαραθώνιο.

Πώς προέκυψε η ενασχόληση σας με το έργο «Τα Όρια» και τι σημαίνει ο τίτλος του;

Πριν από δυο χρόνια, το Θέατρο Μοντέρνοι Καιροί συμμετείχε σε ένα πρόγραμμα του Erasmus+ (Sociact ) που είχε ως στόχο την ενημέρωση, την έρευνα και τον εμπλουτισμό των απόψεων, πάνω στο θέμα Τέχνη και Κοινωνία και στο οποίο έλαβαν μέρος, πέντε χώρες (Ελλάδα, Ρουμανία, Πορτογαλία, Πολωνία και Δανία).
Εκεί συναντηθήκαμε με τους Ρουμάνους συναδέλφους από το θέατρο Ρέπλικα ((Centrul de Teatru Educational Replika). Μια ευτυχής συνάντηση!

Οι δυο συγγραφείς του θεάτρου – Ράντου Απόστολ και η Μικαέλα Μαιχαιλόβ – γράψανε ένα θεατρικό έργο, που αναφέρεται σε ένα πραγματικό γεγονός που συνέβη στη Ρουμανία, μια διπλή κακοποίηση (bulling), σε μια μαθήτρια και στη δασκάλα που θέλησε να την υπερασπιστεί.
Το έργο- που είναι ένας θεατρικός μονόλογος- μας γοήτευσε από την πρώτη στιγμή. Ταιριάζει με τη φιλοσοφία του Θεάτρου Μοντέρνοι Καιροί, και παρότι γράφτηκε για τη πραγματικότητα της Παιδείας και της Εκπαίδευσης στη Ρουμανία, μοιάζει σα να ξεπήδησε από την Ελληνική κοινωνία. Τα ουσιώδη προβλήματα της Παιδείας φαίνεται ότι είναι κοινά, και μάλλον όχι μόνο με τη Ρουμανία.

Τα Όρια της παράστασης, αφορούν πρωτίστως την Παιδεία και το Εκπαιδευτικό σύστημα. Ιδιωτική εκπαίδευση, αξιολόγηση των καθηγητών και των σχολείων, χρηματικές χορηγίες ιδιωτών στα δημόσια σχολεία, διευθυντές σχολείων που αναγκάζονται να ελίσσονται ανάμεσα σε όλα αυτά, μαθητές που βγαίνουν εκτός ορίων, δάσκαλοι που βγαίνουν εκτός ορίων, κι από την άλλη δάσκαλοι που προσπαθούν να εφαρμόσουν μια παιδαγωγική με γνώμονα τις ανθρωπιστικές αξίες, αλλά το σύστημα τους συνθλίβει.

Όλα αυτά, έχουν οδηγήσει σε μια έλλειψη εμπιστοσύνης μεταξύ κάθε μέλους της εκπαιδευτικής διαδικασίας: Οι δάσκαλοι δεν εμπιστεύονται το εκπαιδευτικό σύστημα ή τους προϊσταμένους τους, οι γονείς δεν εμπιστεύονται τους δασκάλους, τα παιδιά δεν εμπιστεύονται το σχολείο κ.ο.κ.
Εξάλλου ένα θέμα τόσο βαθύ και πολύπλοκο, συνδέεται με τη γενικότερη πολιτική και κοινωνική κατάσταση, τα Όρια μεταξύ κράτους, καθηγητών, δασκάλων, γονιών, μαθητών, αλλά και με τις σχέσεις μέσα στην οικογένεια γονιών και παιδιών.

Η Εβίτα Παπασπύρου με τον σκηνοθέτη Κώστα Νταλιάνη.

Ένα τολμηρό, επίκαιρο έργο, με θέμα την Παιδεία και την Εκπαίδευση. Ποια είναι η δική σας αίσθηση για το θέμα αυτό στην Ελλάδα;

Ένα έργο για την Παιδεία είναι πάντα επίκαιρο, γιατί μας αφορά όλους. Είναι το μέλλον των παιδιών μας. Είναι το μέλλον του κόσμου. Υπάρχει μια φράση στο έργο που με εκφράζει απόλυτα: «Οι μεγάλες αποφάσεις για την ανθρωπότητα βρίσκονται στα χέρια και στις καρδιές των παιδιών του μέλλοντος».

Οι τελευταίες εξελίξεις στο θέμα της Παιδείας σήμερα, είναι πολύ ανησυχητικές και φτιάχνουν ένα περιβάλλον Δυστοπίας. Όμως, πέρα από αυτό, το διαχρονικό πρόβλημα της Παιδείας είναι ότι της λείπουν τα ουσιαστικά στοιχεία, για να αξίζει καν αυτό το όνομα: Το εκπαιδευτικό σύστημα αντί να ενθαρρύνει, σκοτώνει τη δημιουργικότητα και το ερευνητικό πνεύμα των παιδιών, δηλητηριάζει την έμφυτη χαρά που έχουν τα παιδιά να μαθαίνουν, ενισχύει τη στείρα συσσώρευση πληροφοριών, ενώ η κριτική σκέψη απουσιάζει. Και τελικά, δεν εκπαιδεύει πολίτες ικανούς να διεκδικήσουν τη Δημοκρατία, δημιουργεί απλώς υπηκόους.

Ένας βασικός λόγος που χαίρομαι που κάνουμε αυτή την παράσταση, είναι γιατί μπορούμε να μιλήσουμε για πολύ σοβαρά παιδαγωγικά προβλήματα, που είμαι σίγουρη πώς μας αφορούν και μας απασχολούν όλους. Με τρόπο καλλιτεχνικό, ψυχαγωγικό, ευχάριστο.

Μία ηθοποιός, πολλοί ρόλοι. Θα θέλατε να μας μιλήσετε για αυτούς;

Οι «ρόλοι» αυτοί αποτελούν μια πινακοθήκη διαφορετικών ανθρώπων και διαφορετικών απόψεων. Ο στόχος είναι να δείξουμε τι σκέφτεται η ελληνική κοινωνία για την Παιδεία και πώς λειτουργεί το εκπαιδευτικό σύστημα. Οι φωνές αυτές ανήκουν σε Δασκάλους, γονείς, μαθητές, πολιτικούς παράγοντες. Με κάποιους απ’ αυτούς μπορεί να συμφωνώ, αλλά με άλλους είμαι σε βαθιά ρήξη, αντιπροσωπεύουν ό,τι απεχθάνομαι.
Υπάρχει βέβαια και το μέρος της παράστασης, όπου δίνουμε φωνή σε μεγάλους παιδαγωγούς, φιλόσοφους και ποιητές. Για μένα, είναι το σημείο που η παράσταση κορυφώνεται και με συγκινεί βαθιά.

Ο Κώστας Νταλιάνης υπογράφει τη σκηνοθεσία της παράστασης. Πώς σας έχει καθοδηγήσει σκηνοθετικά;

Με τον Κώστα Νταλιάνη είμαστε συνεργάτες πολύν καιρό. Πριν από χρόνια, ιδρύσαμε μαζί το Θέατρο Μοντέρνοι Καιροί, και αργότερα την ομώνυμη Δραματική σχολή. Έχουμε κοινή γλώσσα, κοινούς κώδικες και κοινή άποψη για τα πράγματα. Αυτό με κάνει να αισθάνομαι ασφαλής. Κατά τη γνώμη μου, οι μακρόχρονες συνεργασίες στο θέατρο, είναι ευλογία. Βέβαια, εννοώ ότι αισθάνομαι ασφαλής, έτσι ώστε να μπορώ να είμαι τολμηρή. Γιατί κάθε σκηνοθεσία του Κώστα Νταλιάνη, απαιτεί από τον ηθοποιό τόλμη. Και πρέπει να πω, ότι σε κάθε μας συνεργασία κατορθώνει να με ξαφνιάζει. Η σκηνοθεσία του, έχει πάντα κάτι που δεν το περιμένω, κάτι αναπάντεχο, κάτι καινούργιο. Μοιάζει σαν να ανανεώνεται διαρκώς και καμιά προηγούμενη σκηνοθεσία δεν δεσμεύει την επόμενη. Αυτό κατά τη γνώμη μου, είναι από τα μεγαλύτερα προσόντα κάθε καλλιτέχνη γενικότερα.

Στην παράσταση αυτή, κατορθώνει να συνθέσει εμπνευσμένα, ετερόκλητα στοιχεία σε μια απολαυστική μορφή αφήγησης. Η σκηνοθεσία κινείται πολύ άνετα, από το ρεαλισμό στο σουρεαλισμό κι από την ποίηση στο θέατρο ντοκουμέντο. Παρόλα αυτά, όσα στοιχεία και αν έχουν ενταχθεί στην παράσταση, η σκηνοθεσία παραμένει πάντα λιτή, χωρίς να απομακρύνεται καθόλου από το ουσιώδες.

Βλέποντας την παράσταση, αντιλαμβάνεσαι ότι πίσω της υπάρχει ένας ευφυής σκηνοθέτης με άφθονη φαντασία, που – πράγμα πολύ σημαντικό – δεν τη χρησιμοποιεί ως εργαλείο επίδειξης, αλλά ως όπλο αποτελεσματικότητας. Όλα σε πείθουν πως έχουν χρησιμοποιηθεί, επειδή είναι απολύτως απαραίτητα για να ολοκληρωθεί η αφήγηση με σαφήνεια, συγκίνηση, χιούμορ, στοχασμό. Κι αυτό είναι κάτι που πολύ δύσκολα το συναντάς σήμερα στο θέατρο. Μια σπουδαία σκηνοθεσία. Μια παράσταση που προσφέρει στο θεατή μια ολοκληρωμένη θεατρική εμπειρία.

Συνεργαστήκατε με τον Κώστα Νταλιάνη και στη δραματουργική επεξεργασία του έργου. Ποια ήταν η εμπειρία σας από αυτή τη διαδικασία;

Ήταν μια πολύ δημιουργική διαδικασία που εμπλούτισε και τους δυο μας. Ωφέλησε και τη σκηνοθεσία και την ερμηνεία. Η δραματουργική επεξεργασία περιλάμβανε, φυσικά, και μια προσαρμογή του έργου στα Ελληνικά δεδομένα. Ήταν απαραίτητο, λοιπόν, να κάνουμε έρευνα πάνω στα προβλήματα του εκπαιδευτικού συστήματος στην Ελλάδα. Στο πλαίσιο αυτό, μιλήσαμε με αρκετούς εκπαιδευτικούς και συζητήσαμε μαζί τους για το πώς βλέπουν τα πράγματα. Πολλά από αυτά μου μας είπαν- σκέψεις, προβληματισμοί, ανησυχίες- τα συμπεριλάβαμε στο τελικό κείμενο.

Το έργο είναι ενταγμένο στο διετές ευρωπαϊκό πρόγραμμα Creative Europe και ανεβαίνει ταυτόχρονα σε τρεις χώρες. Θα θέλατε να μας μιλήσετε για αυτό;

Είναι ένα πρόγραμμα που με έχει ενθουσιάσει. Μας δίνει την ευκαιρία να ερευνήσουμε και να εμβαθύνουμε στα προβλήματα του εκπαιδευτικού συστήματος των διαφορετικών χωρών, να διαπιστώσουμε διαφορές και κοινά προβλήματα, να βγάλουμε συμπεράσματα, αλλά και να συνεργαστούμε ηθοποιοί και σκηνοθέτες από τρεις διαφορετικές χώρες, οπότε να ερευνήσουμε την καλλιτεχνική διαδικασία.

Το έργο, ανεβαίνει διαδοχικά πρώτα στη Ρουμανία, μετά στην Ελλάδα και τελικά στην Πορτογαλία. Όλοι οι συμμετέχοντες, θα ταξιδέψουν για να δούνε το διαφορετικό ανέβασμα σε κάθε χώρα. Η παράσταση της Ρουμανίας θα παιχτεί στην Ελλάδα και η ελληνική και η πορτογαλική παράσταση θα παιχτεί στη Ρουμανία.

Αλλά το πρόγραμμα έχει κι ένα δεύτερο σκέλος. Το Θέατρο Μοντέρνοι Καιροί (Ελλάδα), το θέατρο Αλόες (Πορτογαλία) και το θέατρο Ρέπλικα (Ρουμανία), θα συναντηθούμε στη Ρουμανία, όπου θα δουλέψουμε για να ετοιμάσουμε μια καινούργια παράσταση -πάνω στο θέμα της Παιδείας- που θα προέρχεται αυτή τη φορά από μια από κοινού έρευνα, αποτύπωση συναισθημάτων, μνήμης και εμπειριών, με τη σύμπραξη των τριών γυναικών ηθοποιών (που η κάθε μια θα παίζει στη μητρική της γλώσσα, ενώ θα υπάρχουν υπέρτιτλοι στα αγγλικά) και τη συνεργασία δύο σκηνοθετών.

Όπως καταλαβαίνετε, είναι ένα ευρωπαϊκό πρόγραμμα που θα μας απασχολήσει μέχρι το Φεβρουάριο του 2024, με πλούσια δημιουργική δραστηριότητα και είμαστε πολύ χαρούμενοι που συμμετέχουμε σ’ αυτό, ως θέατρο Μοντέρνοι Καιροί.

Πληροφορίες για την παράσταση «Τα Όρια»

Συγγραφείς: Μιχαέλα Μιχαΐλοβ και Ράντου Απόστολ
Μετάφραση: Τίνα Γιαννούλη
Δραματουργική επεξεργασία:: Κώστας Νταλιάνης, με τη συνεργασία της Εβίτας Παπασπύρου
Σκηνοθεσία: Κώστας Νταλιάνης
Σκηνικά – Κοστούμια: Αντώνης Χαλκιάς
Σκηνοθετική επιμέλεια κινηματογραφημένου υλικού : Κώστας Σταματόπουλος

Ερμηνεύει η Εβίτα Παπασπύρου

Η μουσική επιμέλεια και οι φωτισμοί είναι του σκηνοθέτη.
Βοηθός σκηνοθέτη: Μαρία Λάμπρου
Φωτογραφίες – Τρέιλερ παράστασης: Φώτης Πλέγας
Ακούγονται οι φωνές των ηθοποιών: Φάνιας Νταλιάνη, Βασίλη Γεωργοσόπουλου, Αντρέα Βελέντζα, Κατερίνας Κοντογούρη, Ειρήνης Δρακουλέλη, Κώστα Νταλιάνη
Υπεύθυνος επικοινωνίας: Αντώνης Κοκολάκης

Πού: Θέατρο Μοντέρνοι Καιροί, Δαμοκλέους 8, Γκάζι, τηλ. 210 3470670

Πότε: από 8 Οκτωβρίου 2022 και κάθε Σάββατο στις 21.30 και Κυριακή στις 19.00

Εισιτήρια: 12 ευρώ (γενική είσοδος), 8 ευρώ (φοιτητές, άνω των 65, άνεργοι, ομαδικό), προσφορά 8 ευρώ (γενική είσοδος για αγορές έως και 7/10)

Προπώληση: ticketservices.gr

Διάρκεια παράστασης: 1 ώρα και 10 λεπτά