Γιάννη Ασκάρογλου, τελικά «Σε ποιόν ανήκει η γη»;

Συνέντευξη: Μαριλένα Θεοδωράκου

Ένα σπονδυλωτό project υπό τον τίτλο «Σε ποιόν ανήκει η γη;» παρουσιάζει η ομάδα Όχι Παίζουμε/Urban Dig Project από τις 23 Δεκεμβρίου στο θέατρο Σημείο. Ο ηθοποιός Γιάννης Ασκάρογλου μας μιλάει για τις δύο ξεχωριστές, αλλά αλληλένδετες παραστάσεις που θα παρακολουθήσουν οι θεατές:

«Θάνος Βλέκας»
Διασκευή και σκηνική μεταφορά του ομώνυμου μυθιστορήματος του Παύλου Καλλιγά, που πρωτοδημοσιεύθηκε το 1855/56, και παρουσιάζεται για πρώτη φορά στο θέατρο.

«Κάτω από Καθαρό Ουρανό»
Από τα πρώτα χρόνια του ανεξάρτητου ελληνικού κράτους και το ζήτημα των εθνικών γαιών στη σύγχρονη πραγματικότητα της ελληνικής υπαίθρου. Σύνθεση κειμένων, ντοκουμέντων και σύγχρονων προφορικών μαρτυριών, με κεντρικό άξονα το ερώτημα: «Σε ποιόν ανήκει η γη;».

Ποιος είναι ο δικός σας ρόλος στην παράσταση «Σε ποιόν ανήκει η γη;»;

Στο πρώτο μέρος, στον «Θάνο Βλέκα», οι ρόλοι εναλλάσσονται συνεχώς εξυπηρετώντας τον γρήγορο ρυθμό με τον οποίο ο τίμιος αγρότης Θάνος υποφέρει την κακή του τύχη λόγω του αδελφού του ληστή Τάσου.
Έχω την τύχη να εναλλάσσομαι μεταξύ Θάνου και Τάσου (έχουν «μεγάλη ομοιότητα» άλλωστε!). Αυτό έχει ιδιαίτερο υποκριτικό ενδιαφέρον αφού τα δύο πρόσωπα αντιπροσωπεύουν, κατά κάποιο τρόπο αντιθετικές, διαφορετικές αντιλήψεις για τη σχέση με την εργασία, τους άλλους, την εξουσία και τους νόμους και γενικά τη ζωή.
Από τη μία μεριά ο ληστής Τάσος που προοδεύει οικονομικά και κοινωνικά, σε μια κοινωνία που η ληστεία «είχε τι ηρωικόν» και από την άλλη ο αγρότης Θάνος που προσπαθεί, μάλλον μάταια, κάπου να ριζώσει, και δουλεύοντας με αθωότητα και τιμιότητα, να προκόψει, να φροντίσει τη γη και τους γύρω του. Αν και οι δύο χαρακτήρες εμφανίζονται ως αρχετυπικοί της τότε εποχής, πιστεύω πως ενυπάρχουν σε όλους μας ακόμα και σήμερα, τα πράγματα ίσως δεν έχουν αλλάξει τόσο όσο θα θέλαμε ή νομίζουμε.
Το δεύτερο μέρος είναι τελείως διαφορετικό. Δεν υπάρχουν ρόλοι ακριβώς, η αφήγηση είναι συλλογική, με μια απόσταση «ιστορικότητας». Αυτή η «μπρεχτική» προσέγγιση επιτρέπει, και επιτάσσει ίσως, μια πιο βαθιά κριτική αντίληψη, όχι τόσο των προσώπων, αλλά των κοινωνικών και πολιτικών συνθηκών που συχνά καθορίζουν τα πρόσωπα και τις συμπεριφορές τους.

Ποιος είναι ο τρόπος που δουλέψατε με τον σκηνοθέτη Γιώργο Σαχίνη;

Για το πρώτο μέρος, πολύτιμο υλικό αποτέλεσαν οι σωματικοί αυτοσχεδιασμοί για κάθε σκηνή, ως βασικός κώδικας της σκηνικής δράσης. Οι αυτοσχεδιασμοί, μέσω της επανάληψης, δουλεύονταν σύντομα σε συνδυασμό με το λόγο, εκμεταλλευόμενοι και την έντονη μουσικότητά του, και πολλές φορές μεταβάλλονταν ή και αντικαθιστώνταν από άλλους. Το σημαντικό κριτήριο είναι να δουλευτούν οι ιδέες που «λειτουργούν» οργανικά σε κάθε ηθοποιό, αλλά και εξυπηρετούν το σκοπό της σκηνής.
Σε αυτό, βοήθησε σε εξίσου σημαντικό βαθμό, η στενή συνεργασία με την χορογράφο Ειρήνη Αλεξίου. Για το δεύτερο μέρος, καθώς το βάρος δεν είναι στην κινητικότητα, αλλά στο λόγο, η διαδικασία συμπεριλάμβανε το λόγο εξαρχής και οι μειωμένες σκηνικές δράσεις οδηγούνται σχεδόν εξ’ ολοκλήρου από αυτόν.

Ποια είναι τα θέματα της παράστασης;

Για εμένα, η ιστορία του Θάνου Βλέκα είναι μια αφορμή για ένα κατά βάση πολιτικό θέμα με το οποίο καταπιάνεται ο Παύλος Καλλιγάς: πώς στο νεοσύστατο τότε κράτος, η ληστεία αμνηστεύεται και παρασημοφορείται, ενώ ο μόχθος της αγροτικής εργασίας όχι μόνο δεν χαίρει προστασίας, αλλά και παρεμποδίζεται από γραφειοκρατία, διαφθορά και μικροπολιτικά συμφέροντα.
Αυτή η κριτική που ασκεί, και μάλιστα με ένα υπόγειο χιούμορ, αποκτά μεγαλύτερη σημασία αν αναλογιστούμε ότι ο Καλλιγάς ήταν πολιτικό πρόσωπο, με σημαντικά αξιώματα κατά καιρούς στην πολιτική ζωή του τόπου. Συνδέοντας αυτή την ιστορία με το σήμερα, δεν περιορίζεται η αναζήτηση μόνο στο πολιτικό επίπεδο, δηλαδή τι είναι η σύγχρονη «ληστεία» και πώς συνεχίζει να «αμνηστεύεται».
Σχετικά με την αγροτική ζωή, αναπόφευκτα προκύπτουν και άλλα θέματα, όπως η σχέση μας με τη γη σήμερα ως άνθρωποι της πόλης, αποκομμένοι από τον «καθαρό ουρανό». «σύγχρονοι» κάτοικοι των πόλεων, πλέον δυσκολευόμαστε μέχρι και να καταλάβουμε την σύνδεση του ανθρώπου με τη φύση, τη φροντίδα των φυτών και των ζώων, την εξάρτησή του από αυτές τις πηγές για την κάλυψη της βασικότερης ανάγκης του: την τροφή. Και κατ’ επέκταση πώς διαχειριζόμαστε αυτή τη γη σήμερα…

Τελικά, «Σε ποιόν ανήκει η γη;»;

Αν το σκεφτούμε λίγο πιο ολιστικά, η γη είναι δανεική από τις προηγούμενες γενιές στις επόμενες, δεν ανήκει σε κανέναν. Η ιδιοκτησία είναι πολύ πρόσφατη εφεύρεση του ανθρώπινου πολιτισμού… Δικαίωμα και ευθύνη όμως σε αυτήν έχει αυτός που την φροντίζει, φροντίζοντας όμως για την μακροπρόθεσμη ευμάρεια όλων των εκφάνσεων του φυσικού κόσμου, μικρό μέρος του οποίου και ο άνθρωπος.

Πληροφορίες για την παράσταση «Σε ποιόν ανήκει η γη;»

Διασκευή, επεξεργασία και σύνθεση κειμένων: Παναγιώτα Πανταζή
Σκηνοθέτης: Γιώργος Σαχίνης
Χορογράφος: Ειρήνη Αλεξίου
Μουσικός συνθέτης: Θάνος Κοσμίδης
Σκηνογράφος / Ενδυματολόγος: Άννα Μαγουλιώτη
Σχεδιάστρια Φωτισμών: Χριστίνα Θανάσουλα
Βοηθός σχεδιάστριας φωτισμών: Σεμίνα Παπαλεξανδροπούλου
Βίντεο: Αγγελική Μπόζου
Φωτογραφίες: Μαρία Τούλτσα
Ερευνητές (“Κάτω από Καθαρό Ουρανό”) – οργάνωση ομιλιών:
Ειρήνη Ηλιοπούλου, Μεταξία Μαρκάκη
Οργάνωση Παραγωγής: Στέλλα Ράπτη
Επικοινωνία: Ευαγγελία Σκρομπόλα

Ερμηνεύουν: Γιώργος Φριντζήλας, Γρηγόρης Μπαλλάς, Γιάννης Ασκάρογλου

Πού: Θέατρο Σημείο, Χαριλάου Τρικούπη 4, Καλλιθέα, τηλ. 210 9229579

Πότε: από 23 Δεκεμβρίου 2021 και μέχρι τις 30 Ιανουαρίου 2022, κάθε Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή

‘Ωρες παραστάσεων

«Θάνος Βλέκας»: Ώρα έναρξης 20.45 (50΄)
«Κάτω από Καθαρό Ουρανό»: Ώρα έναρξης 21.45 (40΄)

Ομιλίες: Ώρα έναρξης 20:00

Τιμές εισιτηρίων:
1 παράσταση:10 ευρώ κανονικό, 8 ευρώ μειωμένο.
2 παραστάσεις:15 ευρώ κανονικό, 10 ευρώ μειωμένο.

Προπώληση: viva.gr

Οι παραστάσεις πραγματοποιούνται με τη χρηματοδότηση του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού.

Παράλληλα με τις παραστάσεις, θα πραγματοποιηθεί μια σειρά σύντομων ομιλιών, κατά τις οποίες προσκεκλημένοι της Ομάδας από διαφορετικούς χώρους (ακαδημαϊκό, καλλιτεχνικό, ακτιβιστικό, επιχειρηματικό κλπ), θα προσεγγίσουν το ερώτημα «Σε ποιον ανήκει η γη;», ο καθένας από τη δική του ιδιαίτερη σκοπιά. Οι σύντομες αυτές (διάρκειας 20΄) ομιλίες θα πραγματοποιούνται στον χώρο του θεάτρου πριν από την έναρξη της πρώτης παράστασης, ενώ θα παρουσιάζονται και στο διαδίκτυο μέσω live-streaming στη σελίδα youtube του Urban Dig Project.

Το πρόγραμμα των ομιλιών θα ανακοινωθεί στη σελίδα: www.urbandigproject.org 

Οι παραπάνω δράσεις εγκαινιάζουν το νέο UrbanDig Project της Ομάδας με τίτλο «Σε ποιόν ανήκει η γη» γύρω από θέματα συμμετοχικότητας των πολιτών στην διαχείριση του χώρου και των περιβαλλοντικών / πολιτιστικών πόρων της περιοχής όπου ζουν.

ΚΥΚΛΟΣ ΟΜΙΛΙΩΝ
23/12 | Ελένη Τζιρτζιλάκη
25/12 | Γιώργος Βελεγράκης
26/12 | Νικόλαος Καμπέρης
1/1 | Mεταξία Μαρκάκη
2/1 | Πλάτων Ησαΐας
7/1 | Δημήτρης Κουτσιαμπασάκος
8/1 | Δημήτρης Ψυχογιός
9/1 | Παναγιώτης Τουρνικιώτης

14/1 | Marija Maric
15/1 | Μπουλούκι, Παναγιώτης Κωστούλας & Φαίδων Μουδόπουλος-Αθανασίου
16/1 | Πωλίνα Γιωλτζόγλου

21/1 | Support Earth
22/1 | Ludwig Berger
23/1 | Christina Grubber

28/1 | Marie Schamboeck
29/1 | Έλια Αποστολοπούλου
30/1 | Αποστολία Παπαδημάκη & Βασιλική Γραμματικογιάννη