Η Ειρήνη Κουμπαρούλη μιλάει για την παράσταση «Ανάμεσα στα ερείπια των Ελεύθερων Πολιορκημένων»

Συνέντευξη: Μαριλένα Θεοδωράκου

Με βάση το ποίημα του Διονυσίου Σολωμού «Οι Ελεύθεροι Πολιορκημένοι» η Εταιρεία Θεάτρου Άλκη επιχειρεί μια περιπλάνηση στο κείμενο του Εθνικού μας ποιητή. Η ηθοποιός Ειρήνη Κουμπαρούλη μιλάει για την παράσταση «Ανάμεσα στα ερείπια των Ελεύθερων Πολιορκημένων» η οποία ανεβαίνει στο Θέατρο Φούρνος σε σκηνοθεσία Ρηνιώς Κυριαζή και μουσική Νίκου Βελιώτη.

Ποιες ήταν οι σκέψεις σας για την παράσταση «Ανάμεσα στα ερείπια των Ελεύθερων Πολιορκημένων»;

Όταν ξεκινήσαμε να δουλεύουμε με αυτό το Ποίημα, ξέραμε πως είχαμε να αναμετρηθούμε με ένα από τα κορυφαία αριστουργήματα της ελληνικής γραμματείας. Αυτός ο λόγος ήταν οικείος από πάντα, κλειστός και δεδομένος σαν ένα ποίημα σε σχολική εθνική εορτή. Η σκέψη μου ήταν να μπορέσω να συναντήσω τη γλώσσα στη ρίζα της, να αναμετρηθώ με το οικείο με νέα μάτια, να έχω απενοχοποιημένη πρόσβαση στις βαθιές φορτίσεις που το ίδιο μου προκαλεί.

Ποια ήταν η έρευνα που κάνατε;

Πώς να αναμετρηθεί κανείς με το έργο του Σολωμού; Και πώς να αναμετρηθεί κανείς με το έργο που αναλύει το έργο του Σολωμού; Δουλέψαμε πολύ πάνω στο ίδιο το κείμενο. Διαβάσαμε άλλα κείμενα που ο ποιητής γράφει την ίδια περίοδο. Διαβάσαμε τους βασικούς μελετητές του, ψάξαμε ιστορικά, φιλολογικά, λογοτεχνικά συγκείμενα. Σκάψαμε μέσα μας. Ξεκινήσαμε να ανακαλύπτουμε τις εσωτερικές δομές του ποιήματος που είχαν να κάνουν με τους μηχανισμούς του ήχου και του ρυθμού. Αντιμετωπίσαμε το έργο ως τραγούδι, ως μια ηχητική σύνθεση με πολλαπλά επίπεδα: φωνολογικό, συντακτικό, σημασιολογικό. Πρώτος μας σταθμός ήταν το πρόγραμμα αναβίωσης του θεάτρου στο ραδιόφωνο της ΕΡΤ. Έπειτα ήρθε η (ανα)παράσταση, στην οποία παρέμεινε επίσης πρωταγωνιστής ο ήχος και ο λόγος.

Πώς ήταν η συνεργασία σας με τη Ρηνιώ Κυριαζή;

Η Ρηνιώ είναι μια καλλιτέχνις η οποία με συνέπεια και ταπεινότητα αναμετράται με το πεδίο της φωνής, του ήχου, των τραγουδιών εδώ και πολύ καιρό. Έχει μετουσιώσει αυτή την ερευνητική διαδρομή σε έναν τρόπο να δουλεύει, να διδάσκει, να συνθέτει σκηνικά που κατά τη γνώμη μου είναι πολύ ξεχωριστός. Και είναι με πολύ κόπο διαλεχτός. Τον μοιράζεται με γενναιοδωρία και εμπιστοσύνη. Είναι σα να συναντά κανείς έναν Δρόμο. Αυτός το δρόμος απαιτεί χρόνο, απαιτεί αφοσίωση, ήθος. Είναι κάτι σαν μαθητεία. Νιώθω ιδιαιτέρα τυχερή να βρίσκομαι κοντά της.

Ποιος είναι ο ρόλος που ερμηνεύετε;

Η σκέψη ήταν ο κάθε ένας από εμάς να φέρει το λόγο από ένα ξεχωριστό σχεδίασμα. Ξεκινήσαμε να πειραματιζόμαστε για να φτιάξουμε τρία διαφορετικά νήματα τα οποία διέπουν όλο το έργο. Παράλληλα δουλέψαμε με λεπτότητα τις γειτνιάσεις τους, τις αντιθέσεις και τις ραφές τους. Όχι απαραίτητα με λογική σειρά. Προσπαθούμε να συνθέσουμε μια σκηνική χειρονομία από κοινού η οποία να στέκεται λίγο πιο έξω από την αναπαράσταση. Για αυτό και δεν μπορεί να περιγραφεί με όρους ρόλου ή αφήγησης. Επίτηδες δεν ονοματίζεται, γιατί θα χάσει κάτι από αυτή τη λεπτή ισορροπία που ψάχνουμε: Την κίνηση ανάμεσα σε αυτόν που περιγράφει, σε αυτό που περιγράφει και σε αυτό που τον περιγράφει.

Πώς θα δούμε εσάς τον Μιχάλη Κουτσκουδή και τη Ρηνιώ Κυριαζή επί σκηνής;

Έχουμε συνθέσει δώδεκα ηχητικές εικόνες- τις οποίες φαντάζομαι σαν διαφορετικά μεταξύ τους αστέρια, φτιαγμένα από τα ίδια υλικά αλλά και όλα ξεχωριστά. Χωρίς να καταλάβεις πως, εμφανίζονται, αναπτύσσονται και σβήνουν, αφήνοντας στον απόηχό τους μια αίσθηση άρσης, εκκρεμούς. Σαν όλα μαζί να φτιάχνουν ένα σύμπαν του οποίου η σπουδαιότητα βρίσκεται στο γεγονός ότι δημιουργεί πάντα μετεωρισμούς, μια ανάγκη για αιώρηση, για λεπτή πορεία για το πέραν της κατάφασης, πέραν του κλειστού σχήματος. Πέραν του ολόκληρου. Ένα σύμπαν που οφείλει να μείνει θραυσματικό, λεπτότατο και εύθραυστο, ως ελαχίστη δομή.

Υπάρχουν κάποιοι στίχοι από το ποίημα του Διονυσίου Σολωμού που ξεχωρίζετε;

«Γλυκειά κι ελεύθερ’ η ψυχή σα νά ‘τανε βγαλμένη,
κι υψώναν με χαμόγελο την όψη τη φθαρμένη.

Θα θέλατε να μας εξηγήσετε το ρόλο της πλοηγού Αρετής Πολυμενίδη;

Η παράσταση έχει βασικό συγκροτητικό στοιχείο τον ήχο, το λόγο και τον ρυθμό. Ο Νίκος Βελιώτης συνέθεσε πρωτότυπη μουσική πλάθοντας μία συνεκτική δομή του σώματος της παράστασης. Η μουσική του όσο και η λειτουργία του επί σκηνής, στη παράσταση που δώσαμε στο Αρχαίο Θέατρο των Φιλίππων στην Καβάλα το περασμένο καλοκαίρι, ανέπνεε μαζί με τον από σκηνής λόγο, σε μια διαλεκτική σχέση που το ένα τροφοδοτούσε το άλλο.

Η Αρετή Πολυμενίδη με τις οδηγίες του Νίκου, στην παράσταση που ετοιμάζουμε στο θέατρο Φούρνος, κρατά αυτόν το χώρο της μουσικής ανοιχτό, ζωντανό, ευαίσθητο, σε απόλυτη συνδιαλλαγή με αυτό που συμβαίνει επί σκηνής. Λειτουργώντας ως συμπαίκτης και ως σιωπηλός πιλότος μας.

Πώς βλέπετε τη φετινή θεατρική σεζόν;

Το θέατρο βγαίνει από μία πολύ δύσκολη περίοδο της μετά Covid εποχής. Είμαστε μουδιασμένοι. Είμαστε και αισιόδοξοι. Αν όλα πάνε καλά, σύντομα θα καταπιαστούμε με το θέμα της «Αντιγόνης» με την καλλιτεχνική οικογένεια της Άλκης- της Ρηνιώς Κυριαζή. Ανυπομονώ.

Πληροφορίες της παράστασης «Ανάμεσα στα ερείπια των Ελεύθερων Πολιορκημένων»

Σκηνοθεσία – δραματουργική επεξεργασία: Ρηνιώ Κυριαζή
Επιστημονικός σύμβουλος: Στέφανος Ροζάνης
Μουσική: Νίκος Βελιώτης
Κίνηση: Άλκηστις Πολυχρόνη
Φωτισμοί: Στέβη Κουτσοθανάση
Ηθοποιοί: Ειρήνη Κουμπαρούλη, Μιχάλης Κουτσκουδής, Ρηνιώ Κυριαζή
Πλοηγός: Αρετή Πολυμενίδη

Φωτογραφίες αφίσας: Σοφία Χουλιαρά
Φωτογραφίες: Βλαδίμηρος Γιαννακάκος
Γραφίστας: Νίκος Κότουλας
Εταιρεία παραγωγής: Άλκη Α.Μ.Κ.Ε.

Πού: θέατρο Φούρνος, Μαυρομιχάλη 168, Αθήνα, τηλ. 210 6460748, www.fournos-culture.gr

Πότε: από 6 Νοεμβρίου έως 12 Δεκεμβρίου 2021 και κάθε Σάββατο και Κυριακή στις 21.00

Διάρκεια παράστασης: 60 λεπτά

Εισιτήρια:12 ευρώ (κανονικό), 10 ευρώ (φοιτητικό- άνω των 65), 8 ευρώ (ανέργων-ατέλειες)

Προπώληση: https://www.viva.gr/tickets/theater/festivalanamesa-sta-ereipia-twn-eleutherwn-poliorkhmenwn/

Η παράσταση δημιουργήθηκε στο πλαίσιο του προγράμματος 2021 του θεσμού “Όλη η Ελλάδα ένας Πολιτισμός” του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού και παρουσιάστηκε στο Αρχαίο Θέατρο Φιλίππων ενταγμένη στο πρόγραμμα του 64ου Φεστιβάλ Φιλίππων.