Σοφία Διονυσοπούλου: «Ο τίτλος “Ρασόμον. Η εκδοχής της αλογόμυγας” σημαίνει τον πολλαπλασιασμό των εκδοχών»

Sharing is caring!

Συνέντευξη: Μαριλένα Θεοδωράκου

Με αφετηρία τρία διηγήματα του Ρυονόσουκε Ακουτάγκαβα η Σοφία Διονυσοπούλου σκηνοθετεί την παράσταση «Ρασόμον. Η εκδοχής της αλογόμυγας» η οποία παρουσιάζεται στο θέατρο 104. Η σκηνοθέτις η οποία υπογράφει και το κείμενο της παράστασης μιλάει για τον μύθο του έργου, τη συνεργασία με τους τρεις ηθοποιούς και το σύνδρομο ή φαινόμενο ή αρχή του Ρασόμον.

Πώς αποφασίσατε να σκηνοθετήσετε την παράσταση «Ρασόμον. Η εκδοχής της αλογόμυγας»;

Το έργο δεν υπήρχε. Μια μέρα μου τηλεφώνησε η Δέσποινα Σαραφείδου πλήρης ενθουσιασμού και μου είπε θέλω χρόνια να κάνω το Ρασόμον και ξαφνικά σκέφτηκα ότι εσύ πρέπει να το αναλάβεις. Είδα ξανά την ταινία του Κουροσάβα, που είναι άλλωστε μια από τις αγαπημένες μου και στη συνέχεια διάβασα τα διηγήματα του Ακουτάγκαβα τα οποία έχει χρησιμοποιήσει.

Ξεκινώντας να γράφω το έργο συνειδητοποίησα πως η γραμμική γραφή των διηγημάτων δεν οδηγούσε πουθενά, ούτε όμως και η τεχνική του φλασμπάκ της ταινίας. Έτσι βγήκε κάτι άλλο, με την προσθήκη ενός υπερρεαλιστικού στοιχείου και χορικών και τη χρήση έμμετρου λόγου. Τώρα γιατί το ανέβασα τελικά; Γιατί μας ενθουσίασε και τις δυο και γιατί πάντα ανεβάζω τα έργα μου.

Τι σημαίνει ο τίτλος της παράστασης;

Ο τίτλος «Ρασόμον. Η εκδοχής της αλογόμυγας» σημαίνει τον πολλαπλασιασμό των εκδοχών. Στο έργο υπάρχει (ή δεν υπάρχει) και μια αλογόμυγα που μύρισε το αίμα του νεκρού και είδε τα πάντα. Είναι όμως βουβή και δεν μπορεί να μαρτυρήσει. Από την άλλη η όρασή της είναι πολυπρισματική με αποτέλεσμα να θολώνει το αντικείμενο. Έτσι, από τη μία αποτελεί το φόβητρο των ηρώων, από την άλλη εκφράζει τον ανεξάντλητο χαρακτήρα των εκδοχών.

Ποια είναι ιστορία του έργου;

Δεν υπάρχει ιστορία, αλλά μύθος. Ένα εμμονικό κουβάρι που ξετυλίγεται, μπερδεύεται και ξεκινάει από την αρχή. Ένας άντρας βρίσκεται νεκρός σε ένα σύσκιο με μπαμπού. Τη δολοφονία του διεκδικούν η γυναίκα του κι ένας ληστής, ενώ το φάντασμα του νεκρού μιλά για αυτοκτονία λόγω ατίμωσης. Η γυναίκα έχει βιαστεί από το ληστή μπροστά στα μάτια του άντρα της (ή έκανε έρωτα με τη θέλησή της). Μάρτυρας-παρατηρητής είναι ένας ξυλοκόπος. Ο μόνος μη εμπλεκόμενος. Όλοι αυτοί οι ήρωες κυκλοφορούν σε ένα δάσος ενστίκτων, πέρα από τον πολιτισμό που έχει παρακμάσει, είναι κομμάτια της ίδιας της φύσης και λειτουργούν άλλοτε ξεχωριστά και απειλητικά ο ένας για τον άλλον, και άλλοτε σαν ένα πλάσμα.

Τι είναι αυτό που κάνει το Ρασόμον διαχρονικό;

Πρώτα απ’ όλα το ίδιο του το θέμα. Η οικειοποίηση της αλήθειας σε συνάρτηση με τις ενοχές. Ύστερα, το γεγονός ότι πρόκειται για ποιητικό θέατρο, κατηγορία όπου είναι σχεδόν αδύνατο να εκφραστεί κανείς επικαιρικά.

Πώς έχετε δουλέψει σκηνοθετικά με τους ηθοποιούς;

Με τους ηθοποιούς δουλέψαμε αρχικά πολύ αυστηρά σε ένα είδος θεατρικής παρτιτούρας. Ο λόγος από την αρχή ακολούθησε διάφορες μελωδίες, τόσο στους στίχους όσο και στα χορικά. Στο επόμενο στάδιο, όταν παγιώθηκε αυτό, και μέσα στα δεδομένα πλαίσια, ξεκίνησαν η απελευθέρωσή τους και τα πρώτα δείγματα της ερμηνείας.
Και οι τρεις (Ανδρέας Αντωνιάδης, Αντώνης Γκρίτσης, Δέσποινα Σαραφείδου) ήταν πολύ ευλύγιστοι σ’ αυτόν τον μουσικό τρόπο δουλειάς και εξαιρετικά δημιουργικοί, όσο και αν μπορεί να φανεί περιοριστικός αυτός ο τρόπος. Τον είδαν με κέφι σαν ένα παιχνίδι και σιγά σιγά ο λόγος άρχισε να λιώνει. Όσο για τις σκηνικές γραμμές της σκηνοθεσίας ήταν κι αυτές σημειωμένες από την αρχή, κάτι που μάλλον τους καθησύχαζε παρά τους καταπίεζε. Εννοείται ότι στις πρόβες άλλαξαν πράγματα, τα περισσότερα με δική τους πρωτοβουλία. Πιστεύω όμως σε γενικές γραμμές πως το γεγονός ότι υπήρχε σαφές σύστημα από την αρχή βοήθησε κατά πολύ στην διαυγή εικόνα του αποτελέσματος.

Θα θέλατε να μας εξηγήσετε τον όρο σύνδρομο ή φαινόμενο ή αρχή του Ρασόμον;

Το φαινόμενο Ρασόμον να σας πω την αλήθεια θα προτιμούσα να το αφήσω στους ειδικούς. Και τούτο γιατί αν καθόμουν να διαβάσω περισσότερα γι’ αυτό μπορεί και να συσκότιζα το όραμά μου και να εισέρχονταν ασυνείδητα λόγια στοιχεία στην παράσταση, κάτι που αποστρέφομαι σφόδρα. Αλλά για να απαντήσω, έστω και επιφανειακά, πρόκειται για τον τρόπο που ένα μεμονωμένο συμβάν μπορεί να παρουσιαστεί με διαφορετικούς τρόπους.

Υπογράφετε το κείμενο της παράστασης. Θα θέλατε να μας πείτε για τα τρία διηγήματα που έχετε χρησιμοποιήσει;
Τα διηγήματα είναι κυρίως δύο: Το Στο σύσκιο με τα μπαμπού και το Ρασόμον. Στο πρώτο περιγράφεται η ιστορία των εκδοχών και το δεύτερο μιλά για την πρώην μεγαλειώδη πύλη του Ρασόμον η οποία είναι πλέον γκρεμισμένη και αποτελεί ομαδικό τάφο των απόκληρων. Στο Ρασόμον. Η εκδοχής της αλογόμυγας» κομμάτια από τα διηγήματα αυτά πλέκονται με χορικά. Έτσι οι ήρωες είναι άλλοτε πρωταγωνιστές (οι ρόλοι είναι ισομερείς) και άλλοτε Χορός, κάτι που εξαρχής με ενδιέφερε πολύ ως γραφή και μου βγήκε κατευθείαν από την ψυχή της Ιαπωνίας.

Μ’ αυτό εννοώ τον τρόπο που ανεβάζουν οι Ιάπωνες αρχαία τραγωδία. Χωρίς να έχει σχέση η τεχνική, ένιωσα ότι έπρεπε οπωσδήποτε να μπει Χορός και, με αυτόν τον τρόπο, οι ρόλοι να είναι από τη μια πλευρά ξεχωριστοί και από την άλλη ένα πρόσωπο. Εκτός από τα διηγήματα όμως, από τα οποία έχω εμπνευστεί, στο κείμενο μέσα υπάρχουν και ατόφια χαϊκού, τα οποία έγραφαν οι καμικάζι λίγο πριν από την πτήση του θανάτου.
Κι αυτό γιατί το κατεστραμμένο τοπίο της ταινίας του Κουροσάβα μιλά για τα συντρίμμια του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου. Εξού και το στοιχείο των μαλλιών που μαδάνε τούφα τούφα.

Πληροφορίες της παράστασης «Ρασόμον. Η εκδοχής της αλογόμυγας»

Με αφετηρία τρία διηγήματα του Ρυονόσουκε Ακουτάγκαβα

Κείμενο – Σκηνοθεσία: Σοφία Διονυσοπούλου
Σκηνικά – Κοστούμια: Μπιάνκα Νικολαρεΐζη
Σχεδιασμός φωτισμών: Παναγιώτης Μανούσης
Επιμέλεια κίνησης: Φώτης Νικολάου
Μουσική σύνθεση: Βασίλης Τσόνογλου
Μουσική επιμέλεια: Μαρίνα Μέντζου
Κατασκευή σκηνικών αντικειμένων: Δήμητρα Παπαδημητροπούλου
Κατασκευή κοστουμιών: Ευαγγελία Τσιούνη
Φωτογραφίες: Δημήτρης Γερακίτης
Σχεδιασμός αφίσας: Dennis Spearman
Video trailer: Στέφανος Κοσμίδης
Επικοινωνία – δημόσιες σχέσεις: Δέσποινα Ερρίκου – Ράνια Παπαδοπούλου
Παραγωγή: 1+1=1 εταιρεία θεάτρου

Ερμηνεία: Ανδρέας Αντωνιάδης, Αντώνης Γκρίτσης, Δέσποινα Σαραφείδου

Η παράσταση επιχορηγείται από το ΥΠ.ΠΟ.Α. για την περίοδο 2020-2021

Παράλληλες δράσεις – Συζητήσεις με το κοινό
Η παράσταση θα συνοδεύεται από παράλληλες δράσεις – εισηγήσεις ειδικών και συζητήσεις με το κοινό, σε ημερομηνίες που θα ανακοινωθούν.

Η εταιρεία θεάτρου ΕΝΑ ΣΥΝ ΕΝΑ ΙΣΟΝ ΕΝΑ (1+1=1) ιδρύθηκε το 2011, σε διεύθυνση της Δέσποινας Σαραφείδου. Παραγωγές της έχουν παρουσιαστεί στην Αθήνα και σε 30 Φεστιβάλ στην Ελλάδα και το εξωτερικό (Ευρώπη, Αμερική, Ασία) και έχουν τιμηθεί με βραβεία κειμένου, παράστασης και ερμηνείας.
Η σελίδα της 1+1=1: https://www.facebook.com/enasinenaisonena

Πού: Θέατρο 104, Ευμολπιδών 39, Γκάζι, τηλ. 210 3455020, 6951 269828

Πότε: από 8 Οκτωβρίου έως 7 Νοεμβρίου 2021 κια κάθε Παρασκευή στις 21.00, Σάββατο και Κυριακή στις 19.00

Διάρκεια παράστασης: 50 λεπτά (χωρίς διάλειμμα)

Εισιτήρια: 12 ευρώ (κανονικό), 10 ευρώ (φοιτητικό, άνω των 65), 5 ευρώ (ανέργων, ΑΜΕΑ, ατέλειες)

Link κρατήσεων Viva: https://www.viva.gr/tickets/festival/theater/rasomon-i-ekdochi-tis-alogomygas/

Το θέατρο 104 τηρεί όλα τα πρωτόκολλα υγιεινής και αποστάσεων για την διεξαγωγή των παραστάσεων σε κατάλληλες και ελεγχόμενες συνθήκες ασφαλείας σε σχέση με τον COVID-19.