Ο Δημήτρης Καλαντζής μιλάει για την παράσταση «Υλικό Καποδίστριας»

Συνέντευξη: Μαριλένα Θεοδωράκου

Ερμηνεύει τρεις διαφορετικούς ρόλους στην παράσταση «Υλικό Καποδίστριας». Ο Δημήτρης Καλαντζής μιλάει για το έργο που υπογράφει και σκηνοθετεί ο Γιάννης Μαργαρίτης, για την έρευνα που έκανε καθώς και για την άγνωστη σε πολλούς προσωπικότητα του πρώτου κυβερνήτη του Ελληνικού Κράτους. Η παράσταση παρουσιάζεται σε περιοδεία από το Δημοτικό Περιφερειακό Θέατρο Καλαμάτας σε συνεργασία με το ΔΗΠΕΘΕ Ρούμελης.

Ποιες ήταν οι σκέψεις σας όταν διαβάσατε το συγκεκριμένο έργο που υπογράφει και σκηνοθετεί ο Γιάννης Μαργαρίτης;

«Τα έργα στα οποία συμμετέχουμε κάθε φορά, θέτουν ένα πλέγμα μελέτης και καθορίζουν τη συνθήκη μέσα στα όρια της οποίας, ο ηθοποιός οφείλει να απελευθερώσει το πεδίο της δημιουργικότητάς του, για όσο διάστημα θα διαρκέσει η προετοιμασία του, η πρόβα και οι παραστάσεις.
Ως ερμηνευτές – συνδημιουργοί, επικεντρώνουμε την προσπάθειά μας στο να συνδεθούμε ψυχικά με τον γραπτό λόγο του συγγραφέα, ώστε να μπορέσουμε να μιλήσουμε το κείμενο και να περάσουμε στο στάδιο της ερμηνείας.

Το έργο που έγραψε ο κ. Μαργαρίτης, είναι μία σύνθεση κειμένων από ιστορικά συγγράμματα και αρχεία της εποχής, αποσπάσματα θεατρικών έργων που έχουν γραφτεί με θέμα τη ζωή και τη δράση του Ιωάννη Καποδίστρια, καθώς και από την αλληλογραφία και τα προσωπικά ημερολόγια των πρωταγωνιστών, αλλά και από σύγχρονες πανεπιστημιακές μελέτες και από εκπομπές που διερεύνησαν τη ζωή και τη θητεία του πρώτου Κυβερνήτη της Ελλάδος.
Αντιμετωπίζοντάς το από τη σκοπιά του ηθοποιού, αυτό που μου κέντρισε πιο πολύ το ενδιαφέρον, ήταν η πυκνή δομή του και η γρήγορη εναλλαγή σκηνών, που είναι αποτέλεσμα της – σχεδόν με κινηματογραφικούς ρυθμούς – γραφής του.

Αυτό, σαν παραστασιακό αποτέλεσμα, θεώρησα ότι θα δημιουργεί μία ιδιαίτερης ποιότητας “ψευδαίσθηση” στο θεατή, γιατί αυτή η σκηνική ταχύτητα διατηρεί σε κίνηση την ορμή της φαντασίας. Και η πρώτη μου αντίδραση, ήταν να σχηματίσω στο μυαλό μου την πρόκληση να εναρμονιστώ υποκριτικά με αυτή τη συνθήκη».

Ο Δημήτρης Καλαντζής στην παράσταση «Υλικό Καποδίστριας» την οποία παρουσιάζει σε περιοδεία το Δημοτικό Περιφερειακό Θέατρο Καλαμάτας σε συνεργασία με το ΔΗΠΕΘΕ Ρούμελης.

Ποιος είναι ο ρόλος που ερμηνεύετε και ποια η έρευνα που χρειάστηκε να κάνετε;

«Στην παράσταση μας, κλήθηκα να ερμηνεύσω τρεις διαφορετικούς ρόλους. Τον “Κωνσταντή Μαυρομιχάλη”. Πολέμαρχο της Μανιάτικης οικογένειας και αδερφό του Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη, που συμμετείχε στη δολοφονία του Καποδίστρια. Ήταν σημαντικός αγωνιστής της Επανάστασης του 1821 και διέπρεψε στις μάχες των Βαλτετσίου, Μύλων, Βέργας, Δυρού, Πολυαράβου και σε πολλές άλλες.

Τον “Στρατιώτη-Αγγελιαφόρο”. Έναν πολεμιστή του Ελληνικού στρατού, που φέρνει τα σπαραχτικά νέα της εξέγερσης των Υδραίων εναντίον του Κυβερνήτη της Ελλάδας.
Τον “Ανδρέα Μιαούλη”. Τον εμβληματικό Ναύαρχο και μπουρλοτιέρη της Επανάστασης του ’21 και – κατά τον Πανεπιστημιακό, κ. Θάνο Βερέμη- τον μεγαλύτερο “παίκτη” της Ελληνικής Επανάστασης. Αήττητος! Μόνο νίκες γνώρισε ο Ελληνικός στόλος υπό την αρχηγία του, στις ναυμαχίες των Πατρών, των Σπετσών, της Σάμου, του Γέροντα, της Μεθώνης, του Κάβο Μπαμπά και όπου αλλού κι αν συναντήθηκε με καράβια του Τουρκικού στόλου!
Όταν καταπιάνεσαι με ένα έργο εποχής, το πρώτο που πρέπει να κάνεις, είναι να μελετήσεις το πολιτικο-κοινωνικο-οικονομικό πλαίσιο της συγκεκριμένης περιόδου. Στη συνέχεια, εφόσον καλείσαι να ενσαρκώσεις ιστορικά πρόσωπα (και μάλιστα προσωπικότητες αυτού του βεληνεκούς!), οφείλεις να μελετήσεις ενδελεχώς τη ζωή και τη δράση τους.

Ακόμα και στα φανταστικά πρόσωπα που πλάθει ο συγγραφέας, τοποθετώντας τα, ωστόσο, σε ακριβές ιστορικά χρονικό πλαίσιο, γνωρίζοντας της εποχή φτιάχνεις έναν καμβά μέσα στον οποίον μπορούν να αναπτυχθούν με αληθοφάνεια».

Ποια είναι η υπόθεση του έργου και τι είναι αυτό που σας κέντρισε το ενδιαφέρον;

«Η παράσταση διερευνά την άγνωστη σε πολλούς προσωπικότητα του πρώτου κυβερνήτη του Ελληνικού Κράτους. Παρακολουθούμε δράσεις και σημαντικά γεγονότα κατά τη διάρκεια της θητείας του, τις πολιτικές παρακαταθήκες του, καθώς και τον ανεκπλήρωτο έρωτα με την Ρωξάντρα Στούρτζα. Βιέννη, Αγία Πετρούπολη, Οδησσός, Ναύπλιο, κάποιες από τις πόλεις που ταξιδεύουμε με τη βοήθεια της μαγείας του θεάτρου. Καποδίστριας, Ρωξάντρα Στούρτζα, Κωνσταντής και Γιώργης Μαυρομιχαλης, Τσάρος Αλέξανδρος ο Α’, Μέττερνιχ, Θοδωράκης Κολοκοτρώνης, Ανδρέας Μιαούλης, μερικά από τα ιστορικά πρόσωπα που εμπλέκονται στον αφηγηματικό ιστό.

Βλέπουμε πολλά επεισόδια από τα τελευταία χρόνια της ζωής του, την επανάσταση της Ύδρας και των Μανιατών εναντίον του, την κατάληψη του στόλου από τον Μιαούλη, την ανατίναξη του στόλου, τη σχέση του με τον Κολοκοτρώνη, τις απόπειρες δολοφονίας εναντίον του, κ.ά.
Με την τεχνική του φλας μπακ, ξετυλίγονται επεισόδια από το πρώτο ταξίδι στην Αγία Πετρούπολη, τη συνάντησή του με τον Τσάρο και τη δημιουργία του συντάγματος της Ελβετίας, το συνέδριο της Βιέννης, μια σημαδιακή συνάντηση με την Ρωξάντρα, την σχέση του με τον Γκαίτε και το έργο τελειώνει με τη δολοφονία του από τους Μαυρομιχαλαίους και τον σπαραχτικό τελικό αποχαιρετισμό της Ρωξάντρας.
Σημαντικό ρόλο στην παράσταση, παίζουν οι “παραβάσεις” όπου ηθοποιοί και σκηνοθέτης εμπλέκουν τους θεατές σε έναν προβληματισμό σχετικό με την πορεία και το όνειρο του Ιωάννη Καποδίστρια.

Πολύ μεγάλο ενδιαφέρον υποκριτικά, είχε για μένα το ψάξιμο, η ιχνηλάτηση και η ανεύρεση εκείνων των διαδρομών, οι οποίες μας οδηγούν στο ν’ απελευθερώσουμε -“παικτικά”- τους εαυτούς μας από τις γνωστές “φόρμες” που μας καλουπώνουν και υπαγορεύουν στο σώμα μας έναν αναμενόμενο τρόπο αναπαράστασης των ρόλων.
Όταν καλείσαι να ενσαρκώσεις χαρακτήρες-ήρωες μιας εποχής, που στη συνείδηση και στην καρδιά του λαού που κατοικεί αυτόν τον τόπο έχουν μία μυθική διάσταση, είναι πάρα πολύ εύκολο να υποπέσεις σε υποκριτικά κλισέ, τα οποία είναι ο θάνατος της υποκριτικής τέχνης και του ηθοποιού. Πώς αναπαριστάται ένας ήρωας, ένας άνθρωπος που έδωσε το αίμα του, τη ζωή του, για να κυνηγήσει ιδανικά και αξίες;

Πόσο “ξένο” ακούγεται αυτό σήμερα; Μιλάμε για χαρακτήρες που έζησαν σε κοινωνίες με εντελώς διαφορετική διάρθρωση. Μιλάμε για κοινωνίες πολεμικές, οι άνθρωποι έφεραν όπλα, η πρώτη ιδιότητά τους ήταν αυτή του πολεμιστή, είχαν εντελώς διαφορετική σχέση με το θάνατο απ’ αυτήν που έχουμε εμείς σήμερα. Καλούμαστε να υπηρετήσουμε μία συνθήκη, πολύ μεγαλύτερη, εντονότερη και πιο επικίνδυνη από τη σύγχρονη καθημερινότητα μας.
Οφείλουμε να ανακαλύψουμε το υποκριτικό μας εύρος, να μεγεθύνουμε τον εσωτερικό μας χώρο, να συμπυκνώσουμε την ενέργειά μας – όπως στην αρχαία τραγωδία. Αυτό μας οδηγεί σε μία εσωτερικότητα, η οποία σταματά τις γραφικότητες και τα υπόλοιπα υποκριτικά κλισέ, από το να εμφανιστούν στο παίξιμο και να μας συνοδεύουν στη σκηνή. Πράγμα που είναι πολύ δύσκολο να επιτευχθεί και για να γίνει αυτό, απαιτείται εγρήγορση και συνεχής δουλειά, ακόμα και μετά το πέρας των προβών, στη διάρκεια των παραστάσεων».

Ο Νίκος Ορφανός και ο Δημήτρης Καλαντζής στην παράσταση «Υλικό Καποδίστριας».

Πώς έχει αποδοθεί θεατρικά η άγνωστη σε πολλούς προσωπικότητα του πρώτου Κυβερνήτη του ελληνικού κράτους;

«Προφανώς και αρμόδιος ν’ απαντήσει σε αυτήν την ερώτηση, είναι ο συνάδελφος, Νίκος Ορφανός, που υποδύεται τον συγκεκριμένο ρόλο. Αυτό που μπορώ να πω εγώ, είναι ότι έγινε έρευνα πάνω στη ζωή και το έργο του Ιωάννη Καποδίστρια, καθώς και ακριβής μελέτη της συγκεκριμένης εποχής, από τον σκηνοθέτη αλλά και απ’ τον καθένα μας ξεχωριστά, με ατελείωτες συζητήσεις ανταλλαγής πληροφοριών και απόψεων.

Πολύ μεγάλη βοήθεια μας πρόσφερε η συμμετοχή στην πρόβα του ομότιμου καθηγητή ιστορίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, κ. Θάνου Βερέμη, ο οποίος μας εφοδίασε με σημαντικές λεπτομέρειες γνωστών και άγνωστων ιστορικών στοιχείων της μετεπαναστατικής περιόδου του 1821».

Πώς συμμετέχει το κοινό στην παράσταση;

«Ένα θεατρικό – ιστορικό έργο, σαν το δικό μας, παρέχει και γνώση, εκτός από δράση και εναλλαγή συναισθημάτων. Οι θεατές που έρχονται να το δουν, είναι υποψιασμένοι από πριν για το τι θα παρακολουθήσουν. Είναι αυτοί οι θεατές που επιλέγουν τη σκέψη σαν μορφή ψυχαγωγίας και όχι τη μη σκέψη.

Υπάρχει μία παρανόηση σήμερα, ότι για να ψυχαγωγηθείς, απαραίτητη είναι η απουσία σκέψης. Μια υπόγεια συνομωσία βλακείας προσπαθεί να επικρατήσει και να επικαλύψει την καθημερινότητά μας! Το εύπεπτο και το εύκολο, πριμοδοτούνται και επιβραβεύονται. Η άγνοια και η προχειρότητα οδηγούν σε έναν πνευματικό λήθαργο και στο κυνήγι του ανούσιου και του ασήμαντου, τα οποία ευνοούν την άνοδο του εγωκεντρισμού και της έπαρσης.

Το κοινό που έρχεται να παρακολουθήσει την παράστασή μας, είναι άνθρωποι που θέλουν να ψυχαγωγηθούν, να συγκινηθούν, να μάθουν, να σκεφτούν. Και παρακολουθούν την παράστασή μας με σεβασμό, αλλά και με κριτική ματιά. Είμαστε υπόλογοι απέναντι σ’ αυτό το κοινό. Η ευθύνη μας είναι τεράστια. Γι’ αυτό και δεν βγαίνουμε -κάθε βράδυ – από την ορχήστρα, αν δεν εξαντλήσουμε και την τελευταία ικμάδα των ψυχικών και σωματικών μας δυνάμεων».

Σκηνή από την παράσταση «Υλικό Καποδίστριας» που σκηνοθετεί ο Γιάννης Μαργαρίτης.

Ποιο ήταν το όραμα του Ιωάννη Καποδίστρια και πόσο έχει βοηθήσει την κοινωνία μας σήμερα;

«Ο Ιωάννης Καποδίστριας, ήταν ένας ταπεινός, ανιδιοτελής άνθρωπος με χαρισματική προσωπικότητα. Ένας ακέραιος και έντιμος χαρακτήρας. Ένας εργασιομανής, που αγαπούσε την πατρίδα του και πίστευε ότι το πιο σημαντικό που μπορείς να παρέχεις στο λαό για να ξαναφτιαχτεί μια χώρα απ’ την αρχή, είναι η παιδεία και η καλλιέργεια της ψυχής και του μυαλού.

Ένας πολιτικός – οραματιστής, που πίστευε ότι το κοινωνικό σύνολο προηγείται του προσωπικού συμφέροντος και ότι οι ανίσχυροι δικαιούνται προστασίας. Ήταν ο πρώτος που μίλησε για ενωμένη Ευρώπη και για την πάταξη της δουλείας.

Ζούσε ζωή ασκητική. Προσπαθούσε -με τον τρόπο που ζούσε και διοικούσε- να γίνει παράδειγμα για τους υπόλοιπους. Πρόσφερε την αμοιβή του στο κράτος. Αγαπούσε το λαό. Χάρισε τη ζωή του στην πατρίδα του. Ήταν οραματιστής. Τον δολοφόνησαν οι άνθρωποι για τους οποίους οραματιζόταν, πάλευε να έχουν ένα καλύτερο μέλλον…

Διακόσια χρόνια πριν, ένας άνθρωπος, φώτισε με την παρουσία του έναν δρόμο…διακόσια χρόνια μετά, εμείς, οι άνθρωποι του σήμερα…ακόμα δεν μπορούμε να περπατήσουμε αυτόν τον δρόμο».

Πληροφορίες για την παράσταση «Υλικό Καποδίστριας»

Επιλογή Κειμένων – θεατρική προσαρμογή: Γιάννης Μαργαρίτης
Μουσική σύνθεση – Στίχοι τραγουδιών: Δημήτρης Οικονομάκης
Σκηνικό – Κοστούμια: Δημήτρης Κακριδάς
Παίζουν: Νίκος Ορφανός, Χρυσάνθη Δούζη, Δημήτρης Καλαντζής, Γιώργος Τσαπόγας, Άρης
Τσαμπαλίκας και Γιάννης Μαργαρίτης

Παραγωγή: Περιφέρεια Πελοποννήσου, ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Καλαμάτας
Συμπαραγωγός: ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Ρούμελης
Τιμές εισιτηρίων: 12€, 8€ (μειωμένο)
Προπώληση: https://dipethe.kalamatafaris.gr/

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΕΡΙΟΔΕΙΑΣ*

ΣΥΚΕΣ
Τρίτη 24 Αυγούστου
ΥΠΑΙΘΡΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΣΥΚΕΩΝ “ΜΑΝΟΣ ΚΑΤΡΑΚΗΣ”

ΒΡΙΛΗΣΣΙΑ
Παρασκευή 27 Αυγούστου
ΥΠΑΙΘΡΙΟ ΘΕΑΤΡΟ «ΑΛΙΚΗ ΒΟΥΓΙΟΥΚΛΑΚΗ»

ΧΑΛΑΝΔΡΙ
Σάββατο 28 Αυγούστου
ΕΥΡΥΠΙΔΕΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΡΕΜΑΤΙΑΣ

ΝΑΥΠΛΙΟ
Κυριακή 12 Σεπτεμβρίου
ΥΠΑΙΘΡΙΟ ΘΕΑΤΡΑΚΙ ΟΣΕ

ΑΤΤΙΚΟ ΑΛΣΟΣ
Δευτέρα 13 Σεπτεμβρίου
ΘΕΑΤΡΟ ΑΤΤΙΚΟΥ ΑΛΣΟΥΣ “ΚΑΤΙΝΑ ΠΑΞΙΝΟΥ”

ΚΑΛΑΜΑΤΑ
Τετάρτη 15 Σεπτεμβρίου
ΚΑΣΤΡΟ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ

*Το πρόγραμμα της περιοδείας ενημερώνεται διαρκώς. Ενδέχεται να υπάρξουν τροποποιήσεις. Για περισσότερες
πληροφορίες επισκεφθείτε: https://dipethe.kalamatafaris.gr/