Η Εβελίνα Αραπίδη, η Μάιρα Μηλολιδάκη και ο Γιώργος Στεφανακίδης μιλούν για τους «Ελεύθερους Πολιορκημένους»

Συνέντευξη: Μαριλένα Θεοδωράκου

Τέσσερεις ερμηνευτές ζωντανεύουν επί σκηνής τις τελευταίες στιγμές πριν τη μεγαλειώδη Έξοδο του Μεσολογγίου. Η Εβελίνα Αραπίδη, η Μάιρα Μηλολιδάκη και ο Γιώργος Στεφανακίδης μιλούν για την παράσταση «Ελεύθεροι Πολιορκημένοι» η οποία συνδυάζει τον ποιητικό λόγο του κορυφαίου έργου του Διονυσίου Σολωμού με πρωτότυπα κείμενα του Γιώργου Στεφανακίδη που εμπνέονται από τον μύθο του Αϊ Γιώργη: την ιστορία του Άγιου αφηγούνται οι γυναίκες που έμειναν πίσω την τελευταία νύχτα πριν από την Έξοδο για να βρουν τη δύναμη να αντιμετωπίσουν τον εχθρό έξω από τα τείχη και να πεθάνουν ηρωικά, ανατινάζοντας τις πυριτιδαποθήκες λίγο πριν το ξημέρωμα, όπως ο Αϊ Γιώργης αντιμετώπισε και νίκησε τον Δράκοντα.

Ποιος είναι ο ρόλος που ερμηνεύετε;

Εβελίνα Αραπίδη: «Η παράστασή μας είναι ένας αφηγηματικός διάλογος ανάμεσα στην ποίηση του Σολωμού και το πρωτότυπο κείμενο του Γιώργου Στεφανακίδη. Ερμηνεύω κυρίως το κείμενο του Γιώργου μέσα από τη φωνή μίας εκ των γυναικών στο όρυγμα, την παραμονή της εξόδου του Μεσολογγίου· της γυναίκας- μάνας, κόρης, εμψυχώτριας – που θα μπορούσε να φέρει πάνω της τα πυρομαχικά που σε λίγο θα ανατινάξουν το όρυγμα και τις ίδιες μέσα σε αυτόγια να πεθάνουν ελεύθερες.

Διηγούμαι στις άλλες γυναίκες τον μύθο του Αϊ Γιώργη, ταυτίζοντας τον δράκο με τον εισβολέα, με τον εχθρό. Μέσα από την αφήγηση, η ηρωίδα μου διερευνά την πραγματική έννοια της ελευθερίας προκειμένου να εμπνεύσει και να ενδυναμώσει και τις υπόλοιπες στον δρόμο προς τη λύτρωση. Στο έργο μας δεν υπάρχουν ονόματα ρόλων, υπάρχουν άνθρωποι που «δεν έχουν αίμα δικό τους, μόνο αίμα δανεικό από όλους τους ανθρώπους που γεννήθηκαν πριν απ’ αυτούς».

Πώς ξεκίνησε η ιδέα για αυτή την παράσταση;

Εβελίνα Αραπίδη: «Πριν από τέσσερα χρόνια ο Γιώργος Στεφανακίδης άρχισε ένα ταξίδι διερεύνησης και καταβύθισης στο κείμενο το Διονυσίου Σολωμού. Ξεδιπλώνοντας την ιστορία της Εξόδου του Μεσολογγίου, η οποία ενέπνευσε τον ποιητή να συνθέσει το υπέροχο αυτό κείμενο, συναντηθήκαμε με απόγονους των εξοδιτών στην ανάγκη μας να ερευνήσουμε όσο πιο βαθιά μπορούσαμε τη ρίζα των ανθρώπων και της ιστορίας τους. Η παράσταση άρχισε να αποκαλύπτεται σχεδόν όπως ένα κομμάτι μάρμαρο σμιλεύεται και αποκαλύπτει ένα γλυπτό αριστούργημα, όπως περιέγραψε ο Μικελάντζελο την τέχνη του στη γλυπτική. Με αφετηρία τη λίστα κάποιων εκ των πεσόντων της Εξόδου που διαβάζεται στην έναρξη ως φόρος τιμής και το πάντρεμα με τον μύθο του Αϊ Γιώργη στη συνέχεια, η παράσταση άρχισε να παίρνει μορφή αβίαστα.

Η πρωτότυπη μουσική (μίξη του ηλεκτρονικού στοιχείου με τον κλασικό ήχο της φωνής και των ζωντανών οργάνων) πάντα χαράζει στις παραστάσεις μας ένα δρόμο βαθιάς αναζήτησης. Στα τοπία που δημιουργούνται η αφήγηση ζωντανεύει και συνδέεται με μνήμες δικές μας και του εκάστοτε κειμένου. Αυτή τη φορά η παράσταση παίρνει σχεδόν τον τόνο ενός μανιφέστου για την ελευθερία».

H ηθοποιός Εβελίνα Αραπίδη.

Πώς θα σας δούμε πάνω στη σκηνή;

Μάιρα Μηλολιδάκη: «Λειτουργώντας αντιστικτικά στη στιβαρή αφήγηση του μύθου του Αϊ Γιώργη από την Εβελίνα Αραπίδη και των ιστορικών γεγονότων από τον Βαγγέλη Ρόκκο, η δική μου Μεσολογγίτισσα είναι μια μορφή ποιητική, μια μορφή «αγγέλου» που υπηρετεί μέσα από το τραγούδι και τα αποσπάσματα του σολωμικού λόγου την υπερβατική διάσταση της παράστασης.

Οι φωνητικοί αυτοσχεδιασμοί πάνω σε ένα δημοτικό μοιρολόι, το λυρικό βαλς σε στίχους του Μπάιρον, αλλά και οι στίχοι του Ποιητή στα ιταλικά δημιουργούν ένα μουσικό και θεατρικό λόγο μοναδικό, κατά τη γνώμη μου, σε ομορφιά και συγκίνηση. Ξεκινώ κάθε παράσταση νιώθοντας ότι κουρνιάζει στις χούφτες μου ένα πουλάκι με φτερά που τρέμουν· καθώς η παράσταση εξελίσσεται το πουλί δυναμώνει και στο τέλος φεύγει μέσα από τα χέρια μου για να πετάξει ελεύθερο».

Θα θέλατε να μας πείτε λίγα λόγια για το τι σημαίνει μουσικό θέατρο;

Μάιρα Μηλολιδάκη: «Πέρα από τα διαφορετικά είδη και τις αισθητικές προσεγγίσεις που ιστορικά διαμορφώνουν και διαρκώς διευρύνουν το πεδίο του μουσικού θεάτρου, σήμερα κατά τη γνώμη μου ο όρος αναφέρεται στο θέατρο που δεν μπορεί να νοηθεί χωρίς τη μουσική. Ένα θέατρο στο οποίο η μουσικότητα του ίδιου του λόγου και η μουσική σύνθεση που δημιουργείται πάνω στον λόγο, που τον συμπληρώνει, τον αναδεικνύει ή τον μεταλλάσσει είναι δομικά στοιχεία της παράστασης. Με αυτήν την έννοια, μουσικό είναι το θέατρο που η πρόσληψη και η ερμηνεία του είναι άρρηκτα δεμένες με τη μουσική».

H υψίφωνος Μάιρα Μηλολιδάκη.

Πώς έγινε η επιλογή και η σύνθεση των κειμένων της παράστασης;

Γιώργος Στεφανακίδης: «Στην εκδοχή μας των “Ελεύθερων Πολιορκημένων” συνυπάρχουν τρία διαφορετικά κείμενα. Καταρχάς δεσπόζει το εμβληματικό έργο του Σολωμού με αποσπάσματα από τα διαφορετικά σχεδιάσματά του. Δεύτερον, σαν πινελιά, μελοποιείται ένα ποίημα του Μπάιρον, που επιλέχθηκε αφενός γιατί ο Άγγλος ποιητής πέθανε στο Μεσολόγγι κι αφετέρου γιατί οι συγκεκριμένοι στίχοι αποτυπώνουν μοναδικά τον αποχωρισμό των πολιορκημένων.

Τέλος, το υφάδι που δημιουργεί το σκηνικό storytelling είναι ένα δικό μου κείμενο· αυτό της ιστορίας του Αϊ Γιώργη, που λειτουργεί ως εμψυχωτική παραβολή, μια ιστορία που λέγεται από μια Μεσολογγίτισσα στις μελλοθάνατες συντρόφισσές της λίγο πριν την ανατίναξη».

Θα θέλατε να μας πείτε για τη μουσική της παράστασης που ακούγεται ζωντανά;

Γιώργος Στεφανακίδης: «Η μουσική δημιουργεί το δικό της χώρο στη συγκεκριμένη παράσταση. Φέρεται κι εκφέρεται από όλους όσοι είναι επί σκηνής δημιουργώντας δυο ηχητικά επίπεδα. Στο πρώτο η μουσική ακούγεται με τον τρόπο που τη θεωρούμε συνήθως· ως τραγούδια βασισμένα στην ποίηση του Σολωμού, του Μπάιρον και τη δική μου. Εδώ δίνεται άλλωστε και το προσωπικό στίγμα που με αφορά τα τελευταία χρόνια, αυτό της όσμωσης του ηλεκτρονικού ήχου με κλασικά όργανα.

Στο δεύτερο επίπεδο δημιουργείται ένας ηχητικός σχεδιασμός με όργανα φυσικά (ακορντεόν, κιθάρα, μπεντίρ, καχόν, φωνή) που λειτουργεί απευθείας ως έτερος εκτελεστής κι όχι ως ηχητικό υπόβαθρο. Με τον τρόπο αυτό αναπνέουμε όλοι τη μουσική όπως το κείμενο, και το αποτέλεσμα αυτής της ζύμωσης είναι υποβλητικό και μυσταγωγικό».

Ο Γιώργος Στεφανακίδης υπογράφει τη σκηνοθεσία, τη μουσική και το πρωτότυπο κείμενο της παράστασης «Ελεύθεροι Πολιορκημένοι» και είναι ο μουσικός επί σκηνής.

Πληροφορίες παράστασης «Ελεύθεροι Πολιορκημένοι»

Σκηνοθεσία, μουσική, πρωτότυπο κείμενο: Γιώργος Στεφανακίδης
Κοστούμια: Hallelujah Design
Σχεδιασμός φωτισμών: Μάριος Κουτσουρέλης
Παραγωγή: Ομάδα Μουσικού Θεάτρου ΕΥΤΟΠΙΑ

Ερμηνεύουν οι ηθοποιοί :
Εβελίνα Αραπίδη και Βαγγέλης Ρόκκος και η υψίφωνος Μάιρα Μηλολιδάκη
Μουσικός επί σκηνής: Γιώργος Στεφανακίδης

Διάρκεια: 75 λεπτά (χωρίς διάλειμμα)
Κατάλληλη για παιδιά (άνω των 6 ετών) και ενήλικες

Σταθμοί περιοδείας

Κέα
Πότε: 31 Ιουλίου, 21:00
Πού: Φεστιβάλ Αφήγησης, Φλέα
Ελεύθερη είσοδος

Ζάκυνθος
Πότε: 8 Αυγούστου, 21:00
Πού: Θεατράκι στο Λόφο Του Στράνη

Θήβα
Πότε: 18 Σεπτεμβρίου, 21:00
Πού: Θέατρο Μοσχοποδίου

Ίλιον
Πότε: 3 Οκτωβρίου, 20:00
Πού: Πολυδύναμο Πολιτιστικό Κέντρο Δήμου Ιλίου (ΒΙΟΦΙΑΛ)

Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφτείτε τον ιστότοπο των Δήμων που φιλοξενούν την παράσταση.

Ομάδα μουσικού θεάτρου ΕΥΤΟΠΙΑ

Η αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία και καλλιτεχνική ομάδα ΕΥΤΟΠΙΑ ιδρύθηκε το 2006 από τις ηθοποιούς Εβελίνα Αραπίδη και Ίριδα Χατζηαντωνίου, εγκαινιάζοντας τη δραστηριότητά της στο θέατρο Πολιτεία με τη «Γιορτή της Άνοιξης», μια παράσταση σε κείμενα και σκηνοθεσία του Γιάννη Κοντραφούρη. Έκτοτε ερευνά την ιδιαίτερη αισθητική που προκύπτει από τη διαπίδυση του ποιητικού λόγου και της μουσικής πάνω στο θεατρικό σανίδι, πραγματοποιώντας συνεργασίες με θεατρικούς φορείς και συμμετοχές σε θεσμούς και φεστιβάλ, τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό. Τα ποιητικά αριστουργήματα του παρελθόντος καθώς επίσης και μια ευρύτατη γκάμα μουσικών αναφορών αποτελούν συχνά την πρώτη ύλη, το πρωτογενές υλικό έμπνευσης και έρευνας. Μέσα από το υλικό αυτό δημιουργούνται νέα κείμενα, νέες μουσικές  και νέοι τρόποι ερμηνείας που διατηρούν μεν την αισθητική κατεύθυνση των αναφορών τους αλλά κινούνται στην τροχιά του σήμερα και του αύριο.
Η ομάδα αποτελείται από τους Ίρις Χατζηαντωνίου, Εβελίνα Αραπίδη, Βαγγέλη Ρόκκο, Γιώργο Στεφανακίδη, Μάιρα Μηλολιδάκη.