Μάνος Βακούσης: «Με απασχολεί η λέξη συνείδηση που πρέπει να λέγεται σαν ομορφιά καθημερινά»

Sharing is caring!

Συνέντευξη: Μαριλένα Θεοδωράκου

Μετά από ανάθεση του καλλιτεχνικού διευθυντή του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά Νίκου Διαμαντή, επτά συγγραφείς συνέθεσαν ισάριθμα κείμενα τα οποία παρουσιάζονται σε μια σπονδυλωτή παράσταση με τίτλο «7 αναζητήσεις». Επτά θεατρικοί συγγραφείς διαφορετικού ύφους (Άκης Δήμου, Ρούλα Γεωργακοπούλου, Στέφανος Δάνδολος,  Μάκης Τσίτας,  Γιάννης Τσίρος, Θανάσης Χειμωνάς, Γιώργος Σκαμπαρδώνης) συναντούν επτά σκηνοθέτες (Προμηθέας Αλειφερόπουλος, Θοδωρής Γκόνης,  Ηλέκτρα Ελληνικιώτη, Νάνσυ Μπούκλη, Χάρης Πεχλιβανίδης, Μαρία Σάββα, Θανάσης Χαλκιάς) και επτά ηθοποιούς (Μάνος Βακούσης, Κατερίνα Διδασκάλου, Λεωνίδας Κακούρης, Ρηνιώ Κυριαζή, Ηρώ Μπέζου, Αλέξανδρος Μυλωνάς,  Άννα Φόνσου). Οι 7 αναζητήσεις  εμπνέονται από τις ραδιοφωνικές αναζητήσεις του Ερυθρού Σταυρού, ανασύρουν μνήμες και αφηγούνται μέσα από προσωπικές ιστορίες ανθρώπων, στιγμές της ελληνικής πραγματικότητας από το 1920 έως σήμερα.

Ο ηθοποιός Μάνος Βακούσης μιλάει στο theatermag για το ρόλο του ιατροδικαστή που ερμηνεύει στο έργο «Ο Ιατροδικαστής» του Γιώργου Σκαμπαρδώνη, το οποίο σκηνοθετεί ο Θανάσης Χαλκιάς, καθώς και για τα θέματα που θίγει το έργο με αφορμή το προσφυγικό ζήτημα.

«Σε αυτό το υπέροχο θέατρο που θα έχω την τύχη να με φιλοξενήσει, θα βγω ταπεινά να πω με έρωτα την ιστορία ενός ιατροδικαστή που ζει μόνος του μέσα στο νεκροτομείο» λέει ο Μάνος Βακούσης. «Μέσα σε αυτόν τον παραλογισμό που ζούμε, ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά, ο Νίκος Διαμαντής είχε μια ιδέα. Να ζητήσει από επτά συγγραφείς να γράψουν επτά καινούργια θεατρικά έργα. Τα έργα αυτά, το καθένα ξεχωριστό και ιδιαίτερο, με αφορμή τις ραδιοφωνικές αναζητήσεις του Ερυθρού Σταυρού, παρουσιάζουν όλη την αλήθεια που συμβαίνει στην απουσία του ατόμου και του συνόλου. Τι κάνει ο πόλεμος; Μας φέρνει κοντά στον εαυτό μας πρωτίστως. Συγκεκριμένα το έργο που θα παίξω “Ο Ιατροδικαστής”, το οποίο και έχει γράψει ο Γιώργος Σκαμπαρδώνης και σκηνοθετεί ο Θανάσης Χαλκιάς, μιλάει για αυτό που συμβαίνει τώρα με το προσφυγικό θέμα. Το έργο αυτό είναι η αφορμή για να μιλήσουμε μέσω του ήρωα για τον παραλογισμό της έλλειψης συνείδησης που φέρουμε. Μετανάστης και πρόσφυγας είναι κάθε άνθρωπος, πρόσφυγας είμαι και εγώ και εσύ και ο καθένας μας. Ποτέ δεν ξέρουμε, όπως λέει το έργο, πότε θα πέσει η βόμβα από τον Τούρκο, τον Αμερικανό, τον Κινέζο ή τον Ρώσο και ξαφνικά θα βρεθούμε στο δρόμο. Αυτό είναι πολύ σημαντικό και ο Σκαμπαρδώνης το φωτίζει με έναν πολύ ωραίο τρόπο. Με έναν ήρωα ο οποίος ζει σήμερα στον Έβρο, για ευνόητους λόγους δεν αναφέρουμε το όνομά του, είναι ιατροδικαστής αλλά ταυτόχρονα είναι άνθρωπος ανήσυχος και καλλιτέχνης. Καλλιτέχνης δεν είμαι μόνο εγώ επειδή είμαι ηθοποιός. Καλλιτέχνης είναι ο άνθρωπος που ζει με συνείδηση απέναντι στην ομορφιά της ζωής. Αυτό τώρα για να γίνει είναι σχεδόν τόσο προσωπική ιστορία που μακάρι να αγγίξει και το συλλογικό. Το έργο λοιπόν, φωτίζει ότι το ακήδευτο σώμα, το πνιγμένο σώμα δημιουργεί τέτοια τραγωδία στην ανθρώπινη ύπαρξη, τέτοια παρωδία θα έλεγα, και μη φροντίζοντας το σώμα μας οι ίδιοι, εύκολα μπορούμε να σκοτώσουμε, να δημιουργούμε αναίτιους πολέμους, βεβαίως και με λόγους που είναι καθαρά οικονομικοί. Έτσι το κείμενο έρχεται να μιλήσει για τον παραλογισμό του πολέμου. Και για το γεγονός ότι ακήδευτοι δεν είναι μόνο αυτοί που πνίγονται. Γιατί το πνίγομαι είναι και κυριολεκτικό και μεταφορικό. Πνίγομαι στον Έβρο, χάνονται παιδιά αυτή τη στιγμή στη θάλασσα, αλλά δεν κατανοεί ο άνθρωπος ότι πνίγεται και αυτός που τον πνίγει. Και εμείς οι ζωντανοί στην ουσία πνιγμένοι είμαστε μην έχοντας συνείδηση. Αυτό μου άρεσε στο έργο του Γιώργου Σκαμπαρδώνη και η ιδέα του κυρίου Διαμαντή, γιατί με απασχολεί και εμένα ως ύπαρξη. Θα χρησιμοποιήσω μια φράση του Αριστοτέλη για το τι σημαίνει ηθοποιός. Σημαίνει ποιώ ήθος. Το ποιώ σημαίνει δημιουργώ και το ήθος είναι όλη η τραγωδία και όλη η ομορφιά του ανθρώπου. Ο άνθρωπος παλεύει μεταξύ της οδύνης του και της ηδονής του, όπως λέει στην Ποιητική του ο μεγάλος φιλόσοφος. Μη μπορώντας να τα συναντήσει δημιουργείται αυτό το ωμοφαγικό στοιχείο, να φάω ενώ δεν πεινάω, να βγω και να πνίξω χωρίς λόγο. Με απασχολεί η λέξη συνείδηση που πρέπει να λέγεται σαν ομορφιά καθημερινά. Δεν έχουμε καθόλου συνείδηση».

«Όταν διάβασα αυτό το έργο δεν μπορούσα να κοιμηθώ» συνεχίζει ο ηθοποιός Μάνος Βακούσης. «Το κείμενο λέει κάτι που είναι ακόμα και πέρα από το θέατρο. Το ερώτημα που προσπαθεί να θέσει το Δ.Θ.Π. με αυτά τα καινούργια αλλά αρχαία και πανάρχαια θέματα είναι ότι έτσι θα πηγαίνουμε για αιώνες; Θα σφαζόμαστε χωρίς να ξέρουμε το γιατί; Ο ήρωάς μας, ο ιατροδικαστής, δεν μπορεί να κατανοήσει ότι ένα παιδί επτά ετών πνίγηκε χωρίς να ξέρει το γιατί. Πώς γίνεται ένα παιδάκι επτά χρονών, να έχει πνιγεί στο ποτάμι, να του το φέρνουν στα ψυγεία βαθειάς ψύξεως και για δέκα μήνες να μην το αναζητάει κανείς; O ιατροδικαστής γίνεται ένας στοχαστής που πονάει. Αυτό το “χωρίς να ξέρει γιατί” είναι το ερώτημα του αινίγματος που ενώ μπορούμε να το λύσουμε, οι ίδιοι μπαίνουμε μέσα στην κύστη της αρρώστιας και έτσι στον ίδιο του φαίνεται απαρηγόρητο. Τι σημαίνει συνείδηση, τι σημαίνει να βγει ένας άνθρωπος από το σπίτι του χωρίς να ξέρει γιατί. Με έναν τρόπο ο ήρωας μιλάει και για τις θρησκείες, ότι ο μουσουλμάνος, ο χριστιανός, ο βουδιστής ή οποιοσδήποτε όπου και να πιστεύει αν δεν έχει συνειδητότητα τότε είναι τελειωμένη ιστορία. Κάνουμε ομάδες για να εξουσιάσουμε που είναι φυσικό φαινόμενο του ανθρώπου, γιατί ο άνθρωπος δεν μπορεί να ισορροπήσει τον κώδικα που φτιάξαμε της ηδονής και της οδύνης. Γι’ αυτό και έχουμε την οδύνη που οδήγησε σε όλο αυτό το κύμα του φασισμού που λέγεται Χίτλερ και όχι μόνον. Έχουμε δηλαδή τον άνθρωπο που μη μπορώντας να αντέξει τον εαυτό του, δημιουργεί με εξυπνάδα, με ευφυΐα θα έλεγε κανείς, το θάνατο των άλλων και του εαυτού του. Ένα νεκροταφείο χωρίς λόγο, μια οδύνη χωρίς λόγο. Και εδώ έρχεται η Τέχνη και λέει ότι υπάρχει ομορφιά. Ο- μορφή. Θα έχουμε μορφή; Θέλουμε να έχουμε; Ναι μπορούμε να έχουμε, απαντά η Τέχνη. Το φαινόμενο της Συρίας είναι η αφορμή για να πούμε αυτή την σπαρακτική ιστορία. Αυτή τη στιγμή ζούμε μια τραγωδία. Αυτό που συμβαίνει στα νησιά είναι εσκεμμένο. Και ζούμε το σπάραγμα να πνίγονται οι άνθρωποι. Το Αιγαίο έχει γεμίσει αίμα και κάπου λέει ο ήρωας ότι “το ποτάμι τρέχει κλαίγοντας με βουβά αναφιλητά”. Επειδή οι λέξεις που λέω στο κείμενο είναι σκληρές, χρησιμοποιώ έναν τρόπο ανθρώπινο για να μπω μέσα στις ψυχές των θεατών. Δεν είναι οι λέξεις που πρέπει να φοβόμαστε, η λέξη πνιγμός ή πέθανε, πνίγηκε ή σφάχτηκε. Οι λέξεις όπως τις λέω τώρα είναι χυδαίες, όμως τη στιγμή που συμβαίνουν αυτά, τώρα και πάντα, έρχεται η Τέχνη να θέτει το ερώτημα μπορούμε να μας δούμε έστω και κάποια στιγμή σε έναν σπασμένο καθρέφτη; Κατά τη γνώμη μου μπορούμε. Το θέμα είναι αν θέλουμε. Αυτό το έργο μου δημιούργησε μια αγάπη για τον άνθρωπο».

Πληροφορίες παράστασης

«7 αναζητήσεις»

Σκηνικά-Κοστούμια: Αρετή Μουστάκα
Κίνηση: Κική Μπάκα
Μουσική σύνθεση- επιμέλεια: Νίκος Βασιλείου
Φωτισμοί: Άννα Σμπώκου

Δραματουργική σύνθεση: Νίκος Διαμαντής

Φωτογράφιση promo: Αλεξ Κατ

Bίντεο promo: Παντελής Μάκας

Βίντεο παράστασης: Θωμάς Παλυβός

Διεύθυνση παραγωγής: Κατερίνα Διακομοπούλου

Βοηθός παραγωγής: Ιωάννα Πιταούλη

Πού: Δημοτικό Θέατρο Πειραιά, Λεωφ. Ηρώων Πολυτεχνείου 32, Πειραιάς, τηλ. 210 4143310

Πότε: από 24 Ιανουαρίου 2020 και κάθε Τετάρτη, Πέμπτη, Παρασκευή στις 20.30, Σάββατο στις 18.00 και στις 21.00, Κυριακή στις 19.00

Εισιτήρια: Διακεκριμένη: 30 ευρώ, Φοιτητικό-Ανέργων: 25  ευρώ,  Α’ Ζώνη: 25 ευρώ, Φοιτητικό-Ανέργων: 20 ευρώ, B’ Ζώνη: 20 ευρώ, Φοιτητικό-Ανέργων: 15 ευρώ, Γ’ Ζώνη: 15 ευρώ,  Φοιτητικό-Ανέργων: 10 ευρώ

Προπώληση εισιτηρίων: ταμείο Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά : 210 4143 310, www.viva.gr, 2109213310, ticketservices.gr

Την παράσταση «7 αναζητήσεις» συνθέτουν τα  παρακάτω κείμενα και η παρουσίασή τους θα γίνει  ανάλογα με την εποχή στην οποία αναφέρονται.

1920  / Άκης Δήμου: «Erasmia Dolores»

Σκηνοθεσία: Χάρης Πεχλιβανίδης, ερμηνεύει η Άννα Φόνσου

Μια γυναίκα. Ένας δρόμος, ο δρόμος της. Από την κατεστραμμένη Σμύρνη του 1922 στο Χαλέπι, κι από κει σε όλη την Ευρώπη. Στη σκιά ενός άνδρα, που δεν θα μάθει ποτέ αν ήταν ο άντρας της ζωής της.

Εμφύλιος /Γιάννης Τσίρος: «Ειρήνη»
Σκηνοθεσία: Ηλέκτρα Ελληνικιώτη ερμημεύει ο Λεωνίδας Κακούρης

Η αναζήτηση της Ειρήνης μοιάζει ανέλπιδη. Όλα δείχνουν ότι έχει χαθεί σε δίνες μίσους, πολέμου και αίματος. Και πάντα είμαστε κι εμείς πληγωμένοι. Και πάντα μας λείπει. Η αναζήτηση της Ειρήνης είναι το μόνο που μας μένει. Ακόμα κι ανέλπιδη, η αναζήτησή της δημιουργεί ελπίδα.

Δεκαετία του 1960/ Μάκης Τσίτας: «Ούτε μέρα»
Σκηνοθεσία: Προμηθέας Αλειφερόπουλος, ερμηνεύει η Ηρώ Μπέζου

Μια Ελληνίδα τραγουδίστρια, που κάνει καριέρα στη Γερμανία έχοντας αλλάξει το όνομά της, μαθαίνει  ότι η οικογένειά της την ψάχνει μέσω των Αναζητήσεων του Ερυθρού Σταυρού. Μνήμες και φαντάσματα του παρελθόντος ταράζουν τη ζωή της. Θέλει να τους ξαναβρεί ή μήπως όχι;

Η πληγή της Κύπρου / Στέφανος Δάνδολος: «Τρίτη βράδυ στην άκρη του κόσμου»

Σκηνοθεσία: Μαρία Σάββα, ερμηνεύει η Κατερίνα Διδασκάλου

Μία γυναίκα μόνη, στην άκρη του κόσμου. Όπου άκρη του κόσμου είναι η απέραντη μοναξιά. Μία γυναίκα που θα μπορούσε να είναι κάθε γυναίκα, και κάθε άντρας, και κάθε παιδί. Μία γυναίκα που ζει με τη μνήμη.

Δεκαετία 1990/ Θανάσης Χειμωνάς: «Ο στοργικός πατέρας»
Σκηνοθεσία: Νάνσυ Μπούκλη, ερμηνεύει ο Αλέξανδρος Μυλωνάς

Ένας στοργικός πατέρας αναζητεί τον Δημητράκη του. Θυμίζοντάς μας πως τίποτα δεν είναι αυτό που φαίνεται.

Η εγκατάσταση/Ρούλα Γεωργακοπούλου: «Η προβοσκίδα»

Σκηνοθεσία: Θοδωρής Γκόνης,  ερμηνεύει η Ρηνιώ Κυριαζή

Αναζητώντας καλύτερους όρους ζωής, ο εσωτερικός πόλεμος με το οικείο είναι αναπόφευκτος. «Η Προβοσκίδα» είναι το δράμα της εγκατάστασης.

Η μετανάστευση / Γιώργος Σκαμπαρδώνης: «Ο Ιατροδικαστής»
Σκηνοθεσία: Θανάσης Χαλκιάς, ερμηνεύει ο Μάνος Βακούσης

Ο ιατροδικαστής της Αλεξανδρούπολης μονολογεί για τους τετρακόσιους, έως τώρα, πνιγμένους στον ποταμό Έβρο, που έχει ο ίδιος νεκροτομήσει.