Η Μπέττυ Αρβανίτη μιλάει για την παράσταση «Πριν την αποχώρηση»

Συνέντευξη: Μαριλένα Θεοδωράκου

Τις σκηνοθετικές οδηγίες του Νίκου Μαστοράκη ακολουθεί η Μπέττυ Αρβανίτη στην πέμπτη τους συνεργασία στο Θέατρο της Οδού Κεφαλληνίας και στην παράσταση του έργου «Πριν την αποχώρηση» του Τόμας Μπερχαρντ. Η ηθοποιός ερμηνεύει το ρόλο της Βέρας, έναν ρόλο που είχε ερμηνεύσει πριν από είκοσι χρόνια στο ίδιο θέατρο σε μια πολύ επιτυχημένη και βραβευμένη παράσταση σε σκηνοθεσία Στάθη Λιβαθινού. Η ηθοποιός μιλάει για το έργο, καθώς και για τη συνεργασία της με το σκηνοθέτη και τους δύο ηθοποιούς της παράστασης.

«Με το Νίκο Μαστοράκη έχω μια σχέση πολλών ετών, γνωριζόμαστε από πολύ παλιά και ήμουν εκείνη που τον παρότρυνε να γίνει σκηνοθέτης» λέει η ηθοποιός Μπέττυ Αρβανίτη. «Μάλιστα η πρώτη του σκηνοθετική δουλειά ήταν στο Θέατρο της οδού Κεφαλληνίας στη Β’ Σκηνή με το έργο “Τρίπτυχο” του Χεράντιαν Ράιντερς το 1994 και στη συνέχεια ξεκινήσαμε μαζί μια σειρά συνεργασιών με τα έργα “Παλιοί καιροί» του Πίντερ το 1996, την “Επιστροφή” επίσης του Πίντερ το 2001, τον “Γλάρο” του Τσέχοφ το 2002 και τη “Μαρία Στιούαρτ” του Σίλλερ το 2003. Όλα αυτά τα χρόνια έκανε πολύ ωραίες σκηνοθεσίες και πολύ σημαντικά πράγματα στο θέατρο. Εξελίχθηκε, κατά τη γνώμη μου, σ’ έναν από τους πιο σημαντικούς σκηνοθέτες που έχουμε. Νομίζω η σχέση μας είναι καρμική, γιατί ήταν εκείνος που μου πρότεινε την εποχή που ήταν στη Βιέννη, να ανεβάσουμε “Τα πικρά δάκρυα της Πέτρα Φον Καντ”. Είναι λιγάκι καρμικό αυτό. Τώρα ξαναβρεθήκαμε και για μένα είναι πολύ σημαντικό επειδή έχουμε μια βαθιά εκτίμηση ο ένας για τον άλλον, φιλία και αγάπη. Πρέπει να πω ότι δουλέψαμε εξαιρετικά καλά και δημιουργικά και αυτό ισχύει για όλη την ομάδα. Και με τον Περικλή Μουστάκη έχω μια ιστορία ολόκληρη που ξεκινήσαμε μαζί χρόνια πριν και με τη Σμαράγδα Σμυρναίου επίσης, είναι άνθρωποι που τους εκτιμώ πολύ και τους αγαπώ. Και νομίζω ότι είναι αμοιβαίο. Επομένως πιο ιδανικές συνθήκες δεν μπορούσαμε να έχουμε φέτος. Ήταν πραγματικά πολύ δημιουργική συνεργασία και η πορεία των προβών και βέβαια το αποτέλεσμα. Βγήκε κάτι πολύ ενδιαφέρον, τουλάχιστον αυτό εισπράττουμε από τις αντιδράσεις του κοινού και είμαι πολύ ευχαριστημένη».

Η Σμαράγδα Σμυρναίου, ο Περικλής Μουστάκης και η Μπέττυ Αρβανίτη στην παράσταση του έργου «Πριν την αποχώρηση» του Τόμας Μπέρνχαρντ.

«Πιστεύω πραγματικά ότι έτσι όπως ερμηνεύονται οι ρόλοι από τον καθένα μας είναι μια πολύ επιτυχημένη διανομή» συνεχίζει η Μπέττη Αρβανίτη. «Ο ρόλος μου είναι η Βέρα, η μεγάλη αδελφή, ο Περικλής ερμηνεύει τον Ρούντολφ Χέλλερ και η Σμαράγδα την Κλάρα. Οι τρεις τους είναι αδέλφια και η Βέρα είναι κατά τη γνώμη μου ο χειρότερος άνθρωπος. Θέλω να πω είναι ένα καταραμένο τρίγωνο, μια σχέση όπου η μεγάλη αδελφή φροντίζει να βάζει κάτω από το χαλί όλα τα κακώς κείμενα, να καλύπτει απόλυτα όλη αυτή τη διαστροφική και τερατώδη σχέση που έχουν αυτά τα τρία αδέλφια και ουσιαστικά να φοβάται να υποστεί όλο αυτό το σχήμα την οποιαδήποτε αλλαγή. Θέλει, δηλαδή να διατηρηθεί όπως είναι με όλα τα ψέματα, την υποκρισία και τη φρίκη που υπάρχει. Όλα αυτά που σας περιγράφω είναι δοσμένα από τον  Τόμας Μπέρνχαρντ με πολύ χιούμορ και σαρκασμό, ένα χιούμορ βαθύ, όπως είναι μια μαύρη κωμωδία. Τα δύο άλλα πρόσωπα είναι ο αδελφός ο οποίος έχει και μια αιμομικτική σχέση με την αδελφή του, είναι φασίστας, πρώην ναζί και Πρόεδρος του δικαστηρίου. Ο φασίστας είναι δικαστής. Η δε αδελφή του, η Κλάρα, είναι μια ανάπηρη η οποία όμως είναι αναρχική. Οι ιδέες της και οι απόψεις της είναι αναρχικές και κατά κάποιον τρόπο λειτουργεί σαν καθρέφτης. Δείχνει συνέχεια στα δύο αδέλφια αυτό που είναι. Η μια αδελφή προσπαθεί να καλύψει όλα αυτά και να πει ότι δεν υπάρχει τίποτα κακό, ενώ η άλλη προβάλει το κακό και λειτουργεί σαν καθρέφτης. Αυτό το έργο είχε ανέβει πριν από είκοσι χρόνια με πολύ μεγάλη επιτυχία, τότε με τον Στάθη Λιβαθινό σκηνοθέτη και μάλιστα είχε βραβευτεί. Είχα πάρει το πρώτο “Θεατρικό Έπαθλο Μαρίκα Κοτοπούλη” από το «Κέντρο Μελέτης και Έρευνας του Ελληνικού Θεάτρου – Θεατρικό Μουσείο» και ο Λιβαθινός το βραβείο Καρόλου Κουν. Ήταν όμως πριν από είκοσι χρόνια. Το τρομερό στην υπόθεση είναι ότι μετά από είκοσι χρόνια που το ξανανεβάζουμε, αυτή τη φορά είναι απίστευτα και ανατριχιαστικά πιο επίκαιρο με όλα αυτά που συμβαίνουν στην Ευρώπη και έχει μια πολύ μεγαλύτερη αμεσότητα. Ο κόσμος το καταλαβαίνει. Και αυτό δίνει μια αλλιώτικη δύναμη στο έργο, εκτός βέβαια ότι είναι ανεβασμένο τελείως διαφορετικά. Ο ρόλος που κάνω είναι ναι μεν ο ίδιος ρόλος που έκανα πριν από είκοσι χρόνια, αλλά τώρα είναι με τελείως διαφορετικό τρόπο γιατί είναι τελείως άλλες οι συνθήκες πια. Ο τίτλος του έργου είναι πολύ απλός. Ο δικαστής πρόκειται να πάρει σύνταξη και είναι κοντά σε αυτό το γεγονός, δηλαδή πριν αποχωρίσει από τη δράση. Ο γερμανικός τίτλος είναι Πριν τη συνταξιοδότηση, ενώ ο ελληνικός τίτλος κατά τη μετάφραση που έχει κάνει ο Βασίλης Πουλαντζάς είναι Πριν την Αποχώρηση και νομίζω είναι πολύ πετυχημένος. Είναι μια πολύ καλή και ενδιαφέρουσα μετάφραση του έργου».

Πληροφορίες παράστασης

«Πριν την αποχώρηση» του Τόμας Μπέρνχαρντ

Μετάφραση: Βασίλης Πουλαντζάς

Σκηνοθεσία: Nίκος Μαστοράκης

Σκηνικά: Eλένη Μανωλοπούλου

Kοστούμια: Eλένη Μανωλοπούλου

Φωτισμοί: Αλέκος Αναστασίου

Παίζουν:

Μπέττυ Αρβανίτη στο ρόλο της Βέρα

Περικλής Μουστάκης στο ρόλο του Ρούντολφ Χέλλερ

Σμαράγδα Σμυρναίου στο ρόλο της Κλάρα

Πού: Θέατρο Οδού Κεφαλληνίας (Σκηνή Μπέττυ Αρβανίτη), Κεφαλληνίας 16Α  Κυψέλη, τηλ. 210 8838727, www.theatroodoukefallinias.gr

Πότε: από 6 Νοεμβρίου 2019 και κάθε Τετάρτη στις 20.00, Πέμπτη, Παρασκευή, Σάββατο στις 21.00 και Κυριακή στις 20.00.

Εισιτήρια: Τετάρτη, Πέμπτη, Παρασκευή 15 ευρώ (κανονικό), 13 ευρώ (φοιτητικό-ΑμΕΑ), Σάββατο 18 ευρώ (κανονικό), 15 ευρώ (φοιτητικό-ΑμΕΑ), Κυριακή 16 ευρώ (κανονικό), 13 ευρώ (φοιτητικό-ΑμΕΑ)

Info

Στο «Πριν την αποχώρηση» ο Μπέρνχαρντ δίνει πολιτικές διαστάσεις σ΄ ένα ψυχολογικό οικογενειακό δράμα. Το έργο είναι μία πολιτική σάτιρα που αποκαλύπτει την «αρρώστια» του δυτικού πολιτισμού με γκροτέσκα διάθεση, είναι  μία κωμωδία της γερμανικής ψυχής. Η πρώτη του παρουσίαση, το 1979, ήταν ένας θρίαμβος.

Η εφημερίδα Die Zeit έγραφε τότε:

Τί είναι λοιπόν το πριν την αποχώρηση; To ντεμπούτο ενός εντελώς καινούργιου Τhomas Bernhard; Ενός ανελέητου πολιτικού κωμωδιογράφου; Το έργο είναι φάρσα με θέμα τους ναζί, τους φασίστες που τους ξεσκεπάζει κάνοντάς μας να ξεκαρδιζόμαστε στα γέλια;  Τίποτα από όλα αυτά δεν ισχύει. Το «Πριν την αποχώρηση» είναι το πιο δύσκολο. Το πιο σκοτεινό, το πιο άρτιο απ’ όλα τα έργα του Μπέρνχαρντ. Όποιος θα δει σ’ αυτό μόνο τη σκανδαλώδη πλευρά (τις πολιτικές αναφορές και τα αστεία) δεν θα έχει καταλάβει το έργο.

Η υπόθεση του έργου

Ο δικαστής Χέλλερ, ένας πρώην ναζί που κατάφερε να διαφύγει τη σύλληψη και  να αναλάβει ανώτατο κρατικό αξίωμα στη Γερμανία μετά τον πόλεμο, ζει με τις δύο αδελφές του προσπαθώντας να κρατήσει ζωντανή την ανάμνηση του ζοφερού παρελθόντος…