Άλκηστις Πολυχρόνη: ένα «Top Girl» στο Θέατρο Πόρτα

Συνέντευξη: Μαριλένα Θεοδωράκου

Γραμμένο το 1982, το θεατρικό έργο «Top Girls» της Κάριλ Τζόρτσιλ ανέβηκε την ίδια χρονιά  στη Μεγάλη Βρετανία απ’ το Royal Court Theatre. Στην Ελλάδα παρουσιάστηκε ένα χρόνο μετά απ’ το Εθνικό Θέατρο ενώ πριν από τρία χρόνια ανέβηκε στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών σε σκηνοθεσία Αλέξη Ρίγλη. Αυτή την περίοδο το «Top Girls» παίζεται στο Εθνικό Θέατρο του Λονδίνου και στο Θέατρο Πόρτα στην Αθήνα. Η ηθοποιός Άλκηστις Πολυχρόνη μιλάει για τους δύο ρόλους που ερμηνεύει, τη συνεργασία της με τα υπόλοιπα Top Girls και το σκηνοθέτη Θωμά Μοσχόπουλο.

«Όλοι οι ηθοποιοί, εκτός από τον κεντρικό χαρακτήρα της Μαρλήν που τον ερμηνεύει η Αλεξία Καλτσίκη, έχουμε διπλούς ή τριπλούς ρόλους. Έτσι έχει γραφτεί το έργο» λέει η Άλκηστη Πολυχρόνη. «Κάθε ηθοποιός παίζει συγκεκριμένους ρόλους. Εγώ έχω δύο ρόλους: την Γκρέτα στην πρώτη πράξη και την Άντζι στη δεύτερη και τρίτη πράξη. Η Γκρέτα είναι μια φιγούρα από έναν πίνακα του Φλαμανδού ζωγράφου Μπρέγκελ της πρώιμης Αναγέννησης που είναι η Mad Meg επί της ουσίας (σ.σ. σε ελεύθερη απόδοση «Η τρελή Μαργαρίτα» είναι λαογραφική μορφή της Φλάνδρας και αποτέλεσε το θέμα μιας ελαιογραφίας του 1562 του Πίτερ Μπρίγκελ του πρεσβύτερου) και η Άντζι είναι ένα κορίτσι στην εφηβεία το οποίο έχει μεγαλώσει μέσα σε μια δύσκολη οικογενειακή και κοινωνική συνθήκη. Μέσα στην πάροδο του έργου ανακαλύπτει διάφορα πράγματα για την καταγωγή και την οικογένειά της. Και οι δύο αυτοί ρόλοι δεν είναι τυχαία βαλμένοι από τη συγγραφέα να παίζονται από τον ίδιο ηθοποιό. Έχουν κάποια κοινά βασικά χαρακτηριστικά, όπως για παράδειγμα το πιο αρχέγονο ζωικό κομμάτι, έχουν ένα κομμάτι το οποίο δεν είναι τόσο εκλεπτυσμένο, είναι πιο αυθόρμητες, πιο πρωτόγονες, έχουν ένστικτα. Είναι άμεσες και έχουν ένα κομμάτι που είναι πιο βίαιο. Δηλαδή αντιδρούν και δρουν στις καταστάσεις που αντιμετωπίζουν και είναι πολύ ενεργητικές».

«Ο τρόπος γραφής της Κάριλ Τζόρτσιλ είναι πολύ ευφυής, δεν δίνει καμία μασημένη πληροφορία, δεν είναι ένα έργο εύπεπτο που δίνει απαντήσεις ή εύκολες λύσεις, ούτε για τον ηθοποιό ούτε για τον θεατή» συνεχίζει η ηθοποιός. «Νομίζω ότι επεξεργάζεται τα πράγματα με πολύ λεπτό σκελετό και αφήνει μια μεγάλη ελευθερία στο πώς αυτό που πραγματεύεται θα επικοινωνηθεί με τον θεατή. Έχει μια αρκετά δύσκολη γραφή, το οποίο δεν το καταλάβαμε εξ αρχής, αλλά καθώς ξεκινήσαμε τη διαδικασία των προβών καταλάβαμε ότι τεχνικά είναι ένα δύσκολο κείμενο, αλλά και μια όμορφη παρτιτούρα. Έχει στοιχεία πιο σουρεαλιστικά με λίγο πιο συγκεκριμένη φόρμα αλλά και κάποια στοιχεία ρεαλισμού, οπότε γίνεται μια ενδιαφέρουσα μίξη. Επίσης, ενώ το έργο μιλάει για το γυναικείο ζήτημα δεν πέφτει στα κλισέ είναι πολύ πιο ανοιχτό και όπως λέει ο σκηνοθέτης μας ο κύριος Μοσχόπουλος δεν είναι ένα έργο για το φεμινισμό, είναι ένα έργο για τη γυναίκα, για το γυναικείο θέμα. Ο τίτλος του είναι ένας πολύ πονηρός τίτλος. Έχει να κάνει με τη δεκαετία του 1980 και με τη θέση της γυναίκας εκείνη την περίοδο, με τις διακρίσεις και το τι συνέβαινε με το γυναικείο κίνημα. Είναι ένας πονηρός τίτλος, γιατί φαινομενικά οι πέντε ηρωίδες είναι σε μια κορυφή στον δικό τους τομέα η καθεμία, παρόλα αυτά βλέπουμε ότι είναι πλάσματα πολύ ευάλωτα που πάσχουν βαθιά και ενώ μπορεί οικονομικά και κοινωνικά να έχουν κατακτήσει και να έχουν κάνει κάποια βήματα προς τα πάνω, επί της ουσίας επειδή βρίσκονται μέσα σε ένα φοβερά πατριαρχικό σύστημα – το οποίο και οι ίδιες αναπαραγάγουν και παίζουν με τους ίδιους τους κανόνες- χάνουν βασικά πράγματα, χάνουν για παράδειγμα τη φύση τους, αποκόβονται από δικά τους στοιχεία στην προσπάθειά τους να επιβιώσουν μέσα σε έναν τέτοιο κόσμο. Οπότε το Top Girls είναι λίγο πονηρό και σχετικό θα έλεγα. Είναι τεράστια τιμή για μένα να βρίσκομαι και στο συγκεκριμένο θέατρο, το Θέατρο Πόρτα και με τους συγκεκριμένους συντελεστές. Είναι όλοι οι άνθρωποι που θαυμάζω εδώ και πολλά χρόνια. Εγώ ως πιο καινούργια ηθοποιός το γεγονός ότι είμαι σε αυτή την παράσταση με τον Θωμά Μοσχόπουλο και με τη Μαρία Καβογιάννη, την Αλεξάνδρα Αϊδίνη, τη Βίκυ Βολιώτη, την Αλεξία Καλτσίκη, την Ευδοκία Ρουμελιώτη και την Ειρήνη Μακρή είναι μεγάλη χαρά και τιμή. Στην αρχή ήταν ο θαυμασμός μου, το σοκ, το δέος για όλους τους συνεργάτες και μετά κατά τη διάρκεια των προβών ήταν ένα όμορφο ταξίδι, ένα μάθημα και μια πολύ δημιουργική διαδικασία γιατί όλες οι κυρίες, όλα τα Top Girls, ενώ η καθεμία έχει μια μεγάλη και διαφορετική διαδρομή είναι όλες πολύ ανοιχτές και διαθέσιμες στη δουλειά και πολύ ανοιχτές στους νέους συνεργάτες και αυτό κάνει τη δουλειά πολύ εύκολη για έναν άνθρωπο που είναι καινούργιος».

Πληροφορίες παράστασης

«Top Girls» της Κάριλ Τζόρτσιλ

Μετάφραση-Σκηνοθεσία: Θωμάς Μοσχόπουλος
Κοστούμια: Κλαιρ Μπρέισγουελ
Σκηνικά: Ευαγγελία Θεριανού
Φωτισμοί: Νίκος Βλασόπουλος
Βοηθός σκηνοθέτη: Ρωμανός Μαρούδης
Γραφιστική επιμέλεια: Μάριος Γαμπιεράκης – Χρυσούλα Κοροβέση [mavra gidia]

Διεύθυνση παραγωγής: Αναστασία Καβαλλάρη
Γραφεία Τύπου & Επικοινωνίας: Ανζελίκα Καψαμπέλη (STEFI & Lynx PRODUCTIONS) –  Ελεάννα Γεωργίου (θέατρο ΠΟΡΤΑ)

Φωτογραφίες-Video: Πάτροκλος Σκαφίδας

Μια παραγωγή της Stefi Productions – Γιάννης Μ. Κώστας σε συμπαραγωγή με το θέατρο ΠΟΡΤΑ

Παίζουν: Μαρία Καβογιάννη, Αλεξάνδρα Αϊδίνη, Βίκυ Βολιώτη, Αλεξία Καλτσίκη, Ευδοκία Ρουμελιώτη, Ειρήνη Μακρή, Άλκηστις Πολυχρόνη

Πού: Θέατρο Πόρτα, Μεσογείων 59, Αθήνα, τηλ. 210 7711333, www.porta-theatre.gr

Πότε: και κάθε Τετάρτη στις 20.00, Πέμπτη, Παρασκευή, Σάββατο στις 21.00 και Κυριακή στις19.00

Εισιτήρια: Τετάρτη 17 ευρώ (κανονικό), 15 ευρώ (φοιτητικό και άνω των 65),12 ευρώ (ανέργων), Πέμπτη-Παρασκευή 15 ευρώ (κανονικό), 12 ευρώ (φοιτητικό και άνω των 65), 10 ευρώ (ανέργων), Σάββατο-Κυριακή 20 ευρώ( κανονικό),15 ευρώ (φοιτητικό και άνω των 65), 12 ευρώ (ανέργων)

Info

Κεντρική ηρωίδα του «Top Girls» είναι η Marlene, μια φιλόδοξη γυναίκα καριέρας, υπεύθυνη ενός γραφείου ευρέσεως εργασίας για γυναίκες, μια «σιδηρά κυρία» που ανέρχεται θυσιάζοντας συνεργάτες, καθώς και τη δική της ευαίσθητη, ανθρώπινη πλευρά στον βωμό της επιτυχίας. Παρόλο που το έργο είναι γραμμένο σε ρεαλιστικό κώδικα, ξεκινά με μια διάσημη ονειρική πρώτη σκηνή, όπου ιστορικοί και διάσημοι μυθοπλαστικοί γυναικείοι χαρακτήρες καταθέτουν με ευφάνταστο τρόπο τις ιστορικά διαφορετικές πτυχές του ζητήματος της κοινωνικής θέσης των γυναικών. Στη συνέχεια, η δράση μεταφέρεται στον χρόνο συγγραφής του έργου, όπου με μια σειρά από συναρπαστικές συγκρούσεις ανάμεσα σε σύγχρονες γυναίκες και σημαντικές ανατροπές, η συγγραφέας αναπτύσσει τις θέσεις και τους προβληματισμούς της με θεατρικά ευφρόσυνο τρόπο και υπέροχους σκηνικούς χαρακτήρες, δημιουργώντας ένα θέαμα με παλμό.

Έργο πρωτότυπο ως προς τη δομή του, με εξαιρετικά λεπτό χειρισμό στο χιούμορ του, την ποιητικότητα, την ιστορικότητα αλλά και την κριτική του στάση απέναντι στην κοινωνική θέση της γυναίκας και μην έχοντας χάσει τίποτα απ’ τη φρεσκάδα του απ’ τη δεκαετία του 1980, το «Top Girls» διέπεται από μια βασική φεμινιστική προβληματική, δίνοντας μια πολύ καλή βάση για έναν ουσιαστικό διάλογο επί του θέματος. Παρόλα αυτά, δεν είναι ένα έργο για τον φεμινισμό αλλά για τη γυναίκα, την πολιτική και κοινωνική της θέση. Με αφορμή μία κριτική στον θατσερισμό, το «Top Girls» εξετάζει τι σημαίνει χειραφέτηση, τι σημαίνει δικαίωμα και ταυτόχρονα ποιο είναι το τίμημα που οφείλει να πληρωθεί για να αναληφθούν οι νέοι ρόλοι σε κοινωνικό, προσωπικό και πολιτικό επίπεδο.

Το «Top Girls» έκανε πρεμιέρα στη Μεγάλη Βρετανία το 1982 απ’ το Royal Court Theatre. Παρουσιάζεται την περίοδο αυτή στο Εθνικό Θέατρο του Λονδίνου (2019), ενώ παλαιότερα ανεβάσματά του έχουν πραγματοποιηθεί στο Watford Palace Theatre (2006), το Greenwich Theatre (2006), το New York’s Public Theatre και το Broadway (2007-2008) και σε πολλά ακόμη σημαντικά θέατρα του κόσμου. Στην Ελλάδα παρουσιάστηκε πρώτη φορά το 1983 απ’ το Εθνικό Θέατρο.

Σκηνοθετικό Σημείωμα

Το «Top Girls» αποτελεί μια νηφάλια οπτική στο γυναικείο ζήτημα, που αρνείται τις χρωματισμένες υπερπλουστεύσεις και τη διαρκή συνθηματολογία, που δικαιολογείται μόνο ως θυμός και αμηχανία μπρος σ’ έναν κόσμο που αλλάζει βίαια και δραματικά.

Όσο ακόμα υπάρχουν άνθρωποι και τάσεις που αντιμετωπίζουν το γυναικείο θέμα ως μια αφορμή για διαχωρισμό και όχι για ένωση, η ανάγκη για διάλογο με τη γυναίκα του σήμερα καθίσταται απολύτως αναγκαία. Φαινόμενα όπως εκείνο του #MeToo, μιας υπεραπλουστευμένης δηλαδή αντιμετώπισης του γυναικείου θέματος, περιορίζονται δυστυχώς στη δαιμονοποίηση- κάτι που συμβαίνει πλέον σε όλα τα επίπεδα κοινωνικής και πολιτικής σκέψης. Το «Top Girls» – έργο που θεωρείται και είναι πλέον κλασικό- είναι αποκύημα μιας γυναίκας συγγραφέως που στοχάζεται με τόλμη και βιωματικό προβληματισμό. Οι πραγματικές μάχες, άλλωστε, δεν περιορίζονται σε συνθηματολογία και συναισθηματολογία. Δίνονται χαμηλότονα και σε προσωπικό επίπεδο, μέσα από την ενδοσκόπηση και την ανάληψη των ευθυνών.  –Θωμάς Μοσχόπουλος.