Αναστασία Παπαστάθη: «Το θέατρο οφείλει να ομορφαίνει τη ζωή του ανθρώπου, του δημιουργού και του θεατή»

Συνέντευξη: Μαριλένα Θεοδωράκου

Μια ζεστή σοκολάτα και ένα καραμελωμένο μήλο είναι η τελευταία επιθυμία της Τζέσυ,  όταν ανακοινώνει στην ανυποψίαστη μητέρα της,  ότι σε λίγη ώρα πρόκειται να αυτοκτονήσει, με το όπλο του μπαμπά. Το ρόλο της Τζέσυ ερμηνεύει η Αναστασία Παπαστάθη στην παράσταση «Καληνύχτα Μητέρα». Η ίδια υπογράφει τη μετάφραση, τους φωτισμούς και τη σκηνοθεσία της παράστασης και μιλάει στο theatermag.gr για το βραβευμένο με Πούλιτζερ έργο της Μάρσα Νόρμαν το οποίο ερευνά τις ανθρώπινες σχέσεις, τη σχέση μάνας-κόρης  με αλήθεια, τρυφερότητα, συγκίνηση και χιούμορ.

Θα θέλατε να κάνουμε μια αναδρομή για την πορεία του θεάτρου Radar μέχρι σήμερα;

Το θέατρο Radar ξεκίνησε να λειτουργεί το 2015. Η  πρώτη παράστασή μου ήταν η «Παρεξήγηση» του Αλμπέρ Καμύ, η οποία παίχτηκε για δυο χρόνια με μεγάλη επιτυχία. Όπως καταλαβαίνετε ήταν ένα σημαντικό ξεκίνημα που έδωσε ώθηση και σε μένα και στους συνεργάτες μου να συνεχίσουμε την προσπάθειά μας, με έμφαση στο προσεγμένο ρεπερτόριο, στο ποιοτικό επίπεδο της παράστασης και στο σεβασμό προς τον θεατή, ο οποίος θα πρέπει από την πρώτη στιγμή που μπαίνει στο θέατρο να αισθάνεται καλά. Ζούμε σε μια εποχή που χαρακτηρίζεται από δυσκολίες, οικονομικές, υπαρξιακές, σε επίπεδο ενδοοικογενειακών αλλά και κοινωνικών σχέσεων, που φέρνουν τον άνθρωπο σε αδιέξοδο. Το θέατρο οφείλει να ομορφαίνει τη ζωή του ανθρώπου, του δημιουργού και του θεατή. Αναφέρομαι στην ομορφιά που πηγάζει από τα συναισθήματα που γεννιούνται, μέσα από το μοίρασμα και την αλληλεπίδραση, τα οποία δεν είναι απαραίτητο να είναι πάντα ευχάριστα, είναι απαραίτητο όμως να είναι αληθινά. Το θέατρο είναι ο χώρος που μπορούμε να πούμε την αλήθεια. Επιστρέφω λοιπόν στην πορεία του Radar με το «Φαινόμενο Ρασομόν» δικό μου έργο, που ακολούθησε και το οποίο ανανέωσε την εμπιστοσύνη των θεατών. Βλέπετε η εμπιστοσύνη δεν κερδίζεται μια και έξω, πρέπει συνεχώς να ανανεώνεται. Το ίδιο συνέβη και με το «Καληνύχτα Μητέρα» πέρυσι, που συνεχίζει με επιτυχία και φέτος την πορεία του. Εν ολίγοις χρειάζεται διαρκής προσπάθεια και επαγρύπνηση. Ένας κοινός στόχος, με τον οποίο θα πρέπει να συνδεθούν όλοι οι συνεργάτες, εντός και εκτός σκηνής. Παράλληλα με τις παραγωγές του Radar, έχουν φιλοξενηθεί προσεκτικά επιλεγμένες παραστάσεις για παιδιά αλλά και για μεγάλους τα Δευτερότριτα. Για παράδειγμα φέτος συνεχίζεται για 2ο χρόνο η συνεργασία του Radar με τη Μικρή Άρκτο με την παράσταση του Φοίβου Δεληβοριά «Πες μου το όνομά σου», η οποία σημείωσε μεγάλη επιτυχία πέρυσι, με τον ομώνυμο δίσκο της παράστασης να γίνεται χρυσός.

Ανεβάζετε για δεύτερη σεζόν το βραβευμένο με Πούλιτζερ έργο της Μάρσα Νόρμαν «Καληνύχτα Μητέρα». Ποιες ήταν οι πρώτες σας σκέψεις όταν διαβάσατε το συγκεκριμένο έργο;

Από την αρχή αισθάνθηκα τη δυσκολία του έργου σκηνοθετικά και ερμηνευτικά, αλλά και το μεγάλο ενδιαφέρον που είχε γιατί έριχνε φως στα μυστικά των οικογενειακών σχέσεων, στις αλήθειες που δεν λέγονται, στο ρόλο που επιβάλλεται σε ένα παιδί από την οικογένειά του και στη προσπάθεια που καταβάλει να ανταποκριθεί σε αυτόν το ρόλο ακόμα και στην ενήλικη ζωή του, στο πόσο επηρεάζει η σχέση των γονιών τη διαμόρφωση της προσωπικότητας ενός παιδιού και πολλά άλλα θέματα. Αν δείτε την παράσταση θα καταλάβετε τι εννοώ. Να σκεφτείτε ότι με την Μαρία Σκούντζου δουλέψαμε έξι μήνες για αυτό το έργο.

Υπογράφετε τη μετάφραση, τη σκηνοθεσία και τους φωτισμούς της παράστασης. Πώς συνδυάζονται μαζί με την ερμηνεία;

Υπάρχουν κάποιες λειτουργίες στη σκηνική πραγμάτωση ενός έργου, που δεν συγκρούονται μεταξύ τους γιατί γίνονται σε διαφορετικούς χρόνους. Όπως για παράδειγμα η μετάφραση, που προηγείται όλων και οι φωτισμοί που έπονται, αφού έχουν ολοκληρωθεί όλα τα υπόλοιπα. Το μόνο δύσκολο κομμάτι είναι αυτό της σκηνοθεσίας και ερμηνείας, αλλά κι αυτό είναι θέμα εμπειρίας. Δεν είμαι η μόνη στο ελληνικό θέατρο που το έχει κάνει. Εξ’ άλλου, όταν θέλεις να καταθέσεις μια συνολική άποψη, τα εμπεριέχει όλα. Είναι κάτι που κάνω πολλά χρόνια και δεν είναι λίγες οι φορές που μέσα από την κοινή οπτική της σκηνοθέτη- ηθοποιού, αλλά και τη σύγκρουση που εκ των πραγμάτων εμπεριέχεται στις δυο ιδιότητες, έχω ανακαλύψει στοιχεία που με έχουν εξελίξει.

Ποια είναι τα θέματα που κατά τη γνώμη σας πραγματεύεται το έργο;

Πραγματεύεται τις ανθρώπινες σχέσεις και ειδικότερα σχέση μάνας-κόρης που είναι από τις πιο σημαντικές στον ιστό της οικογένειας. Κατά τη γνώμη μου η οικογένεια είναι ο πυρήνας της κοινωνίας μας, ότι συμβαίνει στην οικογένεια αποτυπώνεται στην κοινωνία. Αυτό με ενδιέφερε πολύ να το ερευνήσω.

Η Αναστασία Παπαστάθη και η Μαρία Σκούντζου ερμηνεύουν την κόρη και τη μητέρα αντίστοιχα στην παράσταση του έργου «Καληνύχτα Μητέρα» της Μάρσα Νόρμαν. (Φωτογραφίες: Χάρης Γερμανίδης).

Θα θέλατε να μας πείτε για το ρόλο που ερμηνεύετε;

Ήταν ένας ρόλος πολύ δύσκολος για μένα, γιατί δεν μπορούσα να τον συναντήσω πουθενά. Δεν είχαμε σχεδόν κανένα σημείο. Η Τζέσυ είναι ένα εξαρτημένο από τη μητέρα της άτομο, με χαμηλή αυτοεκτίμηση, που δεν μπορεί να αυτονομηθεί. Και εγώ είμαι το εντελώς αντίθετο. Έφυγα από το σπίτι μου από τα δεκάξι, από την Αγία Άννα της Εύβοιας, από εκεί κατάγομαι, ήρθα στην Αθήνα, τέλειωσα το Λύκειο, μπήκα στο Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο, σπούδασα Μαθηματικά, τελείωσα τη Δραματική Σχολή, αυτονομήθηκα πολύ νωρίς για ένα κορίτσι της επαρχίας, επομένως τι κοινά σημεία μπορεί να είχα με την Τζέσυ; Τα ανακάλυψα. Πιστεύω ότι ο άνθρωπος έχει τα πάντα μέσα του. Είναι θέμα δουλειάς του ηθοποιού να αναδείξει τα στοιχεία του ρόλου που φαινομενικά δεν υπάρχουν, αλλά στην ουσία είναι εκεί και τον περιμένουν.

Πώς ήταν η συνεργασία σας με τη Μαρία Σκούντζου;

Θα μπορούσα να γράψω ολόκληρο βιβλίο για τη Μαρία Σκούντζου.  Είναι μοναδική. Η ιστορία του θεάτρου μας προσωποποιημένη. Φέτος, είναι ο 5ος χρόνος της συνεργασίας μας. Είμαστε μαζί από την έναρξη του Radar. Η σχέση μάνας-κόρης είχε ξεκινήσει να δουλεύεται από την «Παρεξήγηση» και συνεχίστηκε με το «Καληνύχτα Μητέρα». Έχουμε αποκτήσει πια κοινή θεατρική γλώσσα. Είναι στοιχεία που αναγνωρίζει ο θεατής από την εμφάνισή μας στη σκηνή πριν καν μιλήσουμε. Μας συνδέει εκτίμηση, φιλία, σεβασμός, στοιχεία πολύτιμα για τη συνεργασία και την συνύπαρξη.

Πληροφορίες παράστασης

«Καληνύχτα μητέρα» της Μάρσα Νόρμαν

Μετάφραση/Σκηνοθεσία/Φωτισμοί: Αναστασία Παπαστάθη

Σκηνογραφία/Ενδυματολογία: Κυριακή Πανούτσου

Μουσική: Πάνος Φορτούνας

Φωτογραφίες/Video: Χάρης Γερμανίδης

Artwork: Creatures

Το μουσικό θέμα του τραγουδιού Que Sera Sera έπαιξε στο πιάνο ο Γιώργος Κατσάνος

Ερμηνεύουν οι ηθοποιοί

Μαρία Σκούντζου: Μητέρα

Αναστασία Παπαστάθη: Κόρη

Πού: Θέατρο Radar, Πλατεία Αγίου Ιωάννη και Πυθέου 93, Αθήνα, (στάση μετρό Άγιος Ιωάννης), τηλ. 210 9769294, www. radartheater.gr

Πότε: από την 11 Οκτωβρίου 2019και κάθε Παρασκευή στις 20.00, Σάββατο στις 21.00 και Κυριακή στις 19.00

Εισιτήρια: 15 ευρώ (κανονικό). 12 ευρώ (μειωμένο)

Διάρκεια παράστασης: 75 λεπτά χωρίς διάλειμμα

Η υπόθεση του έργου

Μια ζεστή σοκολάτα και ένα καραμελωμένο μήλο είναι η τελευταία επιθυμία της Τζέσυ,  όταν ανακοινώνει στην ανυποψίαστη μητέρα της,  ότι σε λίγη ώρα πρόκειται να αυτοκτονήσει, με το όπλο του μπαμπά. Η Θέλμα αρχικά αδυνατεί να πιστέψει την κόρη της, στην συνέχεια όμως, σοκαρισμένη, καθώς εκείνη επιμένει στην απόφασή της, εξαντλεί κάθε προσπάθεια να την μεταπείσει. Τα ισχυρά επιχειρήματα που προβάλλονται και από την Θέλμα και από την Τζέσυ οδηγούν την δράση του έργου σε συνεχείς ανατροπές κρατώντας αμείωτο το ενδιαφέρον. Το κουβάρι της οικογένειας  ξετυλίγεται.

Η σύγκρουση μάνας -κόρης φέρνει στην επιφάνεια κρυμμένα μυστικά και αλήθειες που δεν ειπώθηκαν ποτέ. Φωτίζει το παρελθόν που στοιχειώνει το παρόν τους. Κι όλα αυτά συμβαίνουν μια νύχτα πριν από τα γενέθλια της Τζέσυ, και ενώ ο χρόνος τελειώνει. Μας το θυμίζει πιεστικά το ρολόι του τοίχου, αφού ο χρόνος δράσης του έργου, ταυτίζεται με τον πραγματικό χρόνο εξέλιξης της παράστασης. Γιατί η Τζέσυ θέλει να αυτοκτονήσει; Ποιo ήταν το παρελθόν της; Η απόφασή της σχετίζεται με την ζωή που έζησε ή με τη ζωή που δεν έζησε; Πόσο επηρέασε τη ζωή της η σχέση των γονιών της; Θα καταφέρει η μητέρα της να αποτρέψει την αυτοκτονία της; Το έργο της Μάρσα Νόρμαν «Καληνύχτα Μητέρα», ερευνά τις ανθρώπινες σχέσεις με αλήθεια, τρυφερότητα, συγκίνηση και χιούμορ.

Info

Το έργο της Marsa Norman «Καληνύχτα Μητέρα» παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα στο θέατρο Πύλη, το 1985-86, με τις Αλίκη Νορ στο ρόλο της μητέρας και Τζένη Ρουσσέα στο ρόλο της κόρης.