Ο Σταύρος Λίτινας μιλάει για «Το σπίτι της Μπερνάρντα Άλμπα»

Συνέντευξη: Μαριλένα Θεοδωράκου

Στη σκηνή του Arroyo Nuevo ο Σταύρος Λίτινας παρουσιάζει μια άλλη εκδοχή του κλασικού θεατρικού έργου «Το σπίτι της Μπερνάρντα Άλμπα» του Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα. Σε εκδοχή φλαμένκο όπως έχει παρουσιάσει τα τελευταία χρόνια με επιτυχία τα έργα «Δεσποινίς Τζούλια» του Στρίντμπεργκ, «Κουαρτέτο» του Χάινερ Μίλλερ και «Σαλώμη» του Όσκαρ Ουάιλντ, ο χορογράφος και σκηνοθέτης συνεργάζεται με τρεις ακόμα χορογράφους και αυτή τη φορά αφαιρεί εντελώς το λόγο από τα πρόσωπα. Ο ίδιος υπογράφει τη μουσική επιμέλεια, τα σκηνικά, τους φωτισμούς και τα κοστούμια της παράστασης.

«Είναι ένα έργο του κλασικού ρεπερτορίου, είναι ίσως το δεύτερο πιο γνωστό έργο του Λόρκα μετά το “Ματωμένο Γάμο” και αποτελεί μέρος της τριλογίας της ισπανικής υπαίθρου του συγγραφέα όπως είναι γνωστό, μαζί με τον “Ματωμένο Γάμο” και τη “Γέρμα”» λέει ο Σταύρος Λίτινας. «Είναι ένα πολιτικό έργο, που θέτει πολλαπλά ερωτήματα γύρω από τις σχέσεις εξουσίας και είναι επίσης μια προ-οικονομία, με αλληγορική γλώσσα, για το φασιστικό καθεστώς που πρόκειται να συμβεί λίγους μήνες μετά στην Ισπανία. O Λόρκα λέει χαρακτηριστικά ότι ένας ποιητής είναι πάντα επαναστάτης και δεν υπάρχει αληθινός ποιητής που να μην είναι επαναστάτης και κατά αντιστοιχία ο Όσκαρ Ουάιλντ λέει σε ένα από τα αποφθέγματά του ότι η πρόοδος επιτυγχάνεται μέσα από την ανυπακοή και την επανάσταση. Αυτά τα δύο είναι ένας συνδετικός κρίκος μεταξύ των δύο συγγραφέων, του Λόρκα που ανεβάζουμε φέτος και του Ουάιλντ που ανεβάσαμε πέρυσι στο Εθνικό Θέατρο τη “Σαλώμη”. Ο άξονας στον οποίον κινούμαι και οι επιλογές που κάνω έχουν πάντα μια πολιτική χροιά και πάντα διερευνούν τις σχέσεις εξουσίας. Με την επιβολή της τάξης, με τον καταναγκασμό. Αυτός είναι ο κοινός άξονας και στον Στρίντμπεργκ, ενώ βλέπουμε το ίδιο πράγμα και στο “Κουαρτέτο” του Μίλλερ, αντίστοιχα στη “Σαλώμη” και τώρα στη “Μπερνάρντα Άλμπα”. Θεωρώ ότι ο τρόπος που χρησιμοποιείται η εξουσία στα χέρια κάποιων είναι κάτι το οποίο μας αφορά και σε ατομικό και σε κοινωνικό επίπεδο».

Αφαιρώντας το λόγο. «Εκ πρώτης όψεως, φαίνεται λίγο περίεργο αλλά στην πραγματικότητα δίνει τη δυνατότητα να δούμε τους χαρακτήρες λίγο πιο σφαιρικά» συνεχίζει ο σκηνοθέτης. «Αφαιρώντας το λόγο μπορούμε να φωτίσουμε τις ιδιότητες του προσώπου. Ο χορός έχει αυτή την ικανότητα και συγκεκριμένα το φλαμένκο, επειδή είναι ακουστικός χορός. Έχει την δύναμη να αναπαράγει τις σχέσεις ανάμεσα στα πρόσωπα. Σχεδόν αντικαθίσταται ο διάλογος. Αυτή φορά δεν υπάρχει καθόλου λόγος. Συνήθως, χρησιμοποιώ κάποια κομμάτια του συγγραφέα για να δίνω το στίγμα της γραφής του.  Σε αυτό το έργο του Λόρκα δεν βρήκα κάτι που να με συναρπάζει στο λόγο του. Αυτό που με συγκινεί είναι το νόημά του παρά ο τρόπος γραφής του. Τουλάχιστον  σε επίπεδο μετάφρασης όπως έχει περάσει στη δική μας γλώσσα. Ο Μίλλερ για παράδειγμα φέρει φιλοσοφικά ψήγματα μέσα στη γραφή του, ενώ ο Λόρκα έχει μια γραφή πιο ρεαλιστική στους διαλόγους του».

Μουσική επιμέλεια, σκηνικά, φωτισμοί, κοστούμια. «Είμαι και αρχιτέκτονας. Είναι λίγο αλληλένδετο όλο αυτό, δηλαδή ο τρόπος που διαμορφώνεται ο χώρος, η παράσταση, ο τρόπος που θα φωτιστεί είναι ένα ενιαίο σύνολο. Δεν είναι ότι υπάρχει ένας εγωκεντρισμός και δεν μου αρέσει να συνεργάζομαι. Κάθε άλλο. Μάλιστα σε μεγάλες σκηνές αδυνατώ να κάνω φώτα για παράδειγμα, επειδή δεν έχω τη γνώση. Εδώ όμως επειδή ο χώρος είναι περιορισμένος και ουσιαστικά βάζουμε τον θεατή σε μια συνθήκη ενός σπιτιού που κλείνονται οι κόρες είναι πιο πολύ στα μέτρα μου, οπότε μπορώ να το διαχειριστώ ανάλογα. Το έργο ξεκινά με το θάνατο του δεύτερου συζύγου της Μπερνάρντα Άλμπα η οποία –μετά την κηδεία του- επιβάλει έναν οκταετή εγκλεισμό στις πέντε κόρες της. Ουσιαστικά κλείνει τις κόρες μέσα σ’ ένα κλουβί, μέσα σ’ ένα σπίτι που απαγορεύεται να βγουν έξω και να συναναστραφούν με κόσμο. Μέσα σ’ αυτή την ατμόσφαιρα υπάρχει η παρουσία ενός άνδρα ο οποίος δεν φαίνεται ποτέ επί σκηνής, είναι ένας νεαρός μνηστήρας ο οποίος προσεγγίζει τη μεγαλύτερη κόρη επειδή είναι αυτή που κληρονομεί τον πατέρα. Στην πραγματικότητα όλες οι κόρες είναι ερωτευμένες μαζί του. Η μικρότερη κόρη είναι αυτή που κάνει τελικά την επανάσταση, αρνείται να υποταχτεί σε αυτή τη νέα τάξη πραγμάτων και συνάπτει ερωτική σχέση μαζί του με ολέθριο τέλος».

Συνεργασία με τρεις χορογράφους. «Έχω τη μεγάλη χαρά να συνεργάζομαι για πρώτη φορά με άλλους τρεις χορογράφους, δηλαδή υπογράφουμε τέσσερα άτομα τη χορογραφία. Είναι η Τζέσικα Καϊμπαλή, η Μαρία Μανδραγού, η Ηλέκτρα Χρύσανθου και εγώ. Ήταν μια εξαιρετική συνεργασία γιατί επειδή το έργο είναι πολυπρόσωπο ήθελα λίγο το στίγμα των κοριτσιών. Είναι πολύ έμπειροι συνεργάτες έχουν δουλέψει πολύ, έχουν ζήσει στη Ισπανία, έχουν ταξιδέψει σχεδόν σε όλο τον κόσμο χορεύοντας και είναι εξαιρετικές χορεύτριες και χορογράφοι. Ήταν πραγματικά μια καταπληκτική δουλειά σε επίπεδο συνεργασίας ο τρόπος που ανταλλάχτηκαν οι ιδέες, ο τρόπος που κατανεμήθηκαν τα κομμάτια, ο τρόπος που δουλέψαμε μαζί, το είδαμε και το επεξεργαστήκαμε. Επί σκηνής βρίσκονται η Αλίνα Αναστασιάδη που υποδύεται τη Μπερνάρντα Άλμπα και με τη σειρά είναι η Ιρένε Τζιαρντίνα που ερμηνεύει την Αγκούστιας, η Βάνα Μαλοκίνη τη Μαγκνταλένα, η Φανή Δεμέστιχα είναι η Αμέλια, η Τζέσικα Καϊμπαλή είναι η Μαρτίριο και η Μαρία Μανδραγού είναι η Αδέλα».

Πληροφορίες παράστασης

«Το σπίτι της Μπερνάρντα Άλμπα» του Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα

Σκηνοθεσία: Σταύρος Λίτινας

Χορογραφίες: Τζέσικα Καϊμπαλή, Μαρία Μανδραγού, Ηλέκτρα Χρύσανθου, Σταύρος Λίτινας

Μουσική επιμέλεια, σκηνικά, φωτισμοί, κοστούμια: Σταύρος Λίτινας

Μουσική επεξεργασία – ηχητικά εφέ: Αλίνα Αναστασιάδη

Κατασκευή κοστουμιών: Ελόνα Τροϊάνοβα

Υπεύθυνη επικοινωνίας: Ευαγγελία Σκρομπόλα

Χειρισμός ήχου – φώτων-: Αθηνά Παρασκευοπούλου

Φωτογραφίες: Δημοσθένης Γαλλής

Βίντεο: Πάτροκλος Σκαφιδάς

Διανομή

Bernarda Alba: Αλίνα Αναστασιάδη
Maria-Josefa: Σταύρος Λίτινας

Angustias: Ιρένε Τζιαρντίνα
Magdalena: Βάνα Μαλοκίνη

Amelia: Φανή Δεμέστιχα
Martirio: Τζέσικα Καϊμπαλή

Adela: Μαρία Μανδραγού

Πού: Arroyo Nuevo, Μεγάλου Αλεξάνδρου 128, Αθήνα, τηλ. 210 3469575

Πότε: από 11 Οκτωβρίου 2019 και κάθε Παρασκευή, Σάββατο στις 21.15 και Κυριακή στις 20.15

Εισιτήρια: 15 ευρώ κανονικό, 12 μειωμένο

Λίγα λόγια για το έργο

Η Bernarda Alba, μετά το θάνατο του 2ου συζύγου της, σε ένδειξη πένθους, επιβάλλει 8ετή εγκλεισμό στις 5 θυγατέρες της. Η Angustias, η μεγαλύτερη κόρη της, από τον πρώτο της γάμο, έχοντας κληρονομήσει τον πατέρα της προσελκύει το ενδιαφέρον του νεαρού μνηστήρα Pepe Romano, με τον οποίο όλες οι κόρες είναι ερωτευμένες. Η μικρότερη κόρη της, η Adela, αρνούμενη να υποταχθεί στη νέα τάξη πραγμάτων, συνάπτει ερωτική σχέση μαζί του με ολέθριο τέλος που οδηγεί στη διατήρηση του πένθους στο σπίτι.

Ο Σταύρος Λίτινας σπούδασε αρχιτεκτονική στο Ε.Μ.Π. Ασχολείται με το flamenco από το 1991 παράλληλα με την αρχιτεκτονική. Έχει μαθητεύσει δίπλα σε σπουδαίους  χορευτές και χορογράφους όπως: La Tati, Maria Magdalena, Joaquin Ruiz, Manolo Marin, Javier La Torre, La Chiqui, Torombo, Antonio Canales, Alejandro Granados, Pilar Ortega, Antonio Pipa, Mercedes Ruiz, Manuel Betanzos, Eva Yerbabuena κ.ά. Το 1992 ίδρυσε το «ARROYO»,  την πρώτη σχολή flamenco της Αθήνας. Είναι παραγωγός και χορογράφος της ομάδας «ARROYO NUEVO» υπογράφοντας παράλληλα σημαντικές παραστάσεις ως σύμβουλος κίνησης αλλά και ως σκηνογράφος και ενδυματολόγος.