Θανάσης Παπαγεωργίου: «Ο Μάρκος είναι τελικά ο Πατριάρχης του ρεμπέτικου και ο λαός τον λατρεύει»

Από τη Μαριλένα Θεοδωράκου

Μετά από μια πανηγυρική διετία στο Θέατρο Στοά όπου απέσπασε διθυραμβικές κριτικές και μετά από τις συγκινητικές παραστάσεις στη Σύρο, τη γενέτειρα του Μάρκου όπου το κοινό τον αποθέωσε για την ερμηνεία του, ο Θανάσης Παπαγεωργίου θεώρησε απαραίτητη την παρουσίαση του μονολόγου «Εγώ, ο Μάρκος Βαμβακάρης» ως φόρο τιμής – στην πόλη που λάτρεψε και τον λάτρεψε – τον Πειραιά. Ήταν μια υπόσχεση που είχε δώσει από την αρχή στα παιδιά του Μάρκου, να παρουσιάσει την παράστασή του οπωσδήποτε στη Σύρο, στον τόπο που τον γέννησε, αλλά και στον Πειραιά, εκεί που ουσιαστικά μεγάλωσε, εργάστηκε, έζησε τα περισσότερα και πιο δύσκολα χρόνια της ζωής του και κυρίως δημιούργησε αυτό το τεράστιο καλλιτεχνικό μέγεθος που ονομάστηκε «Πατριάρχης» του ρεμπέτικου. Το έργο της Νάνσης Τουμπακάρη βασισμένο πάνω στην αυτοβιογραφία του Μάρκου, έτσι όπως την κατέγραψε η Αγγελική Βέλλου-Κάϊλ, είναι η φωτογράφηση μιας από τις σκληρότερες περιόδους της Ελλάδας, με τρεις δικτατορίες, δύο παγκόσμιους πολέμους, τους Βαλκανικούς, τη Μικρασιατική καταστροφή, την Κατοχή, την Απελευθέρωση, τα Δεκεμβριανά, τον Εμφύλιο…

Πώς αποφασίσατε να ερμηνεύσετε αυτό το ρόλο και πως νιώθετε όταν βρίσκεστε επί σκηνής ερμηνεύοντας τον μεγάλο συνθέτη;

Όταν διάβασα τον μονόλογο που μου έδωσε η Νάνση Τουμπακάρη, έκανα μια συμφωνία με τον εαυτό μου. Αν δεν κατάφερνα να γίνει η σκηνή και η πλατεία μια παρέα, αν δεν κατάφερνα να κάνω το κοινό να νιώσει πως είναι μέσα στο σπίτι του Μάρκου και αν δεν κατάφερνα να περάσει αυτή η μιάμιση ώρα χωρίς να καταλάβει κανείς πότε πέρασε, τότε θα κατεβάσω το έργο την άλλη μέρα. Ας μην ακουστεί αυτό σαν ψευτοηρωισμός ή εντυπωσιασμός. Όταν δούλευα το ρόλο στις πρόβες – και αυτό το έκανα εντελώς μόνος μου, δεν ήθελα κανέναν δίπλα μου – φοβόμουνα πολύ για το αποτέλεσμα και αναρωτιόμουνα τι θα μπορούσε να πείσει τους θεατές να παρακολουθήσουν την εξιστόρηση της ζωής ενός ανθρώπου, όσο σημαντικού κι αν είναι, που εκείνη τη στιγμή μιλάει για απλά καθημερινά γεγονότα, χωρίς μεγαλοστομίες και χωρίς συγκλονιστικές αποκαλύψεις. Είχα αποφασίσει πως αυτό μπορεί να συμβεί μόνο αν λέγονται απλά πράγματα με απλό τρόπο. Αλλά αυτό, σε μια εποχή που το κοινό έχει εθιστεί σε «περίεργες» σκηνοθεσίες και περιγραφικές ερμηνείες, ακούγεται σαν τόλμημα με προδιαγεγραμμένο τέλος. Τελικά αποδείχτηκε ότι στο κοινό δεν θα πάψουν να αρέσουν οι ανθρώπινες σχέσεις με τον ηθοποιό. Τώρα είμαστε πάνω στη σκηνή εγώ κι ο Μάρκος, ο Μάρκος κι εγώ και περνάμε πολύ όμορφα γιατί όλα αυτά που περίμενα να γίνουν, έγιναν.

Πώς βλέπουμε τη ζωή του Μάρκου Βαμβακάρη μέσα από το έργο της Νάνσης Τουμπακάρη;

Το έργο ακολουθεί την αφήγηση του Μάρκου, από εποχή σε εποχή, χτίζοντας την πορεία της ζωής του μέσα από προσωπικές σχέσεις και συγκρούσεις, παράλληλα με τις κοινωνικοπολιτικές αλλαγές της χώρας. Αναφερόμαστε στο πιο δύσκολο κομμάτι της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας που περιλαμβάνει δύο παγκόσμιους πολέμους, τη Μικρασιατική Καταστροφή και το κύμα των προσφύγων του 1922, δύο δικτατορίες, μια γερμανική Κατοχή και έναν εμφύλιο!

Ο Βαμβακάρης θεωρείται ο «Πατριάρχης» του ρεμπέτικου. Ποια είναι η παρακαταθήκη που άφησε πίσω του;

Αυτό το γνωρίζουν καλύτερα οι θεωρητικοί της μουσικής. Εμείς, οι δέκτες, μπορούμε να συγκρίνουμε το λαϊκό τραγούδι του 1950 με αυτό του 2000 και να βγάλουμε συμπεράσματα που δεν είναι και τόσο κολακευτικά για τα σημερινά άσματα…

Ποια είναι η δική σας σχέση με το ρεμπέτικο και με τα τραγούδια του Βαμβακάρη;

Είμαι παιδί της κατοχής, από γονείς λαϊκούς, μεγαλωμένος σε λαϊκές γειτονιές και καταλαβαίνετε ότι τα ακούσματά μου ήταν ανάλογα. Η αίσθηση που μου έχει μείνει είναι μια ατμόσφαιρα αληθινής μαγκιάς και ανθρωπιάς. Για να εξηγήσω καλύτερα αυτό που μου πρόσφεραν τα ακούσματα αυτά, αναφέρω μια φράση του Μάρκου από τις αφηγήσεις του: «Ήμασταν μάγκες, μάγκες ιππότες. Κονομάγαμε με τον ιδρώτα μας. Δεν είχαμε σχέση με τους αλανιάρηδες που κάνανε κλεψιές και διάφορες απάτες. Πορπατούσαμε και προσέχαμε να μην πατήσουμε πολύ στη γης». Δεν υπήρξα ένας απ’ αυτούς τους μάγκες-ιππότες, αλλά γνώρισα από πρώτο χέρι τους ντόμπρους και αληθινούς ανθρώπους.

Από το θέατρο Στοά, στη Σύρο, τώρα στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά και στη συνέχεια στο Μικρό Άνεσις. Θα θέλατε να κάνουμε μια μικρή αναδρομή για την πορεία της παράστασης;

Κατ’ αρχάς, η αλήθεια είναι ότι δεν περίμενα ότι θα είχε τόση επιτυχία αυτή η παράσταση και θα παιζόταν τόσα χρόνια. Η μέχρι τώρα πορεία της είναι μικρή, Στοά, Θεσσαλονίκη, ξανά Στοά, Σύρος, Δημοτικό Πειραιά και μετά Αμπελόκηποι, στο καινούργιο Άνεσις. Νομίζω ότι η μεγάλη πορεία τώρα θα ξεκινήσει γιατί είναι πολλές οι πόλεις που μου έχουν ζητήσει να πάω και θα προσπαθήσω να το κάνω επειδή είναι συγκινητική η αγάπη τους για τον Μάρκο και η διάθεσή τους να δούνε την παράσταση. Ακόμα υπάρχει μια πρόταση από τους Έλληνες της Στοκχόλμης, των Βρυξελλών, αλλά και του Λονδίνου. Ο Μάρκος είναι τελικά ο Πατριάρχης του ρεμπέτικου και ο λαός τον λατρεύει.

Ποια είναι τα σχόλια που έχετε ακούσει έως τώρα από τους θεατές;

Έχουν έρθει από όλες τις γωνιές της Αττικής, πολλοί παλιοί του γείτονες, έχω ζήσει συγκινητικές στιγμές με τους δικούς του ανθρώπους και δεν εννοώ μόνο τους συγγενείς του, υπάρχουν άτομα που το έχουν δει δύο και τρεις φορές, αλλά για μένα το πιο συγκινητικό απ’ όλα ήταν οι καταθέσεις ψυχής των συναδέλφων μου, που, ας μου επιτραπεί, μετράνε περισσότερο, όχι επειδή προέρχονται από επώνυμους ανθρώπους, αλλά επειδή όταν σε αποδέχεται το σινάφι έχει ιδιαίτερη σημασία, επειδή αυτοί ξέρουν το βάσανο της σκηνής και διακρίνουν τον Γολγοθά σου για να φτάσεις σε μια ερμηνεία. Για έναν καλλιτέχνη το να κερδίσει την εκτίμηση των συναδέλφων, τού δίνει διπλάσια ικανοποίηση από κάθε άλλη εκδήλωση θαυμασμού.

Πληροφορίες παράστασης

«Εγώ, ο Μάρκος Βαμβακάρης» της Νάνσης Τουμπακάρη, βασισμένο στο ομώνυμο βιβλίο της Αγγελικής Βέλλου-Κάϊλ που αποτελεί την αυτοβιογραφία του Μάρκου Βαμβακάρη

Σκηνοθεσία / Ερμηνεία: Θανάσης Παπαγεωργίου

Σκηνικό και ενδυματολογική επιμέλεια: Λέα Κούση

Πού: Δημοτικό Θέατρο Πειραιά, Λεωφ. Ηρ. Πολυτεχνείου 32, Πειραιάς, τηλ. 210 4143 310, www.dithepi.gr

Πότε: από 24 έως 29 Σεπτεμβρίου 2019, Τρίτη έως Σάββατο, στις 21.15 και Κυριακή 29 Σεπτεμβρίου στις 20.00

Εισιτήρια: 13 ευρώ (γενική είσοδος – 10,00 ΑμΕΑ, άνεργοι, φοιτητές

Ώρες Ταμείου:  Τρίτη έως Παρασκευή: 10.00 – 14.00 και 18.00 – 21:00 , Σάββατο: 16.00 – 21.00, Κυριακή: 16.00 – 20.00

Η είσοδος δεν θα επιτρέπεται σε παιδιά κάτω των 12 ετών

*Προσφορά μέχρι τις 10 Σεπτεμβρίου με γενική είσοδο 10 ευρώ: https://www.viva.gr/tickets/theater/dimotiko-theatro-pirea/ego-o-markos-bambakaris/

Διάρκεια παράστασης: 95 λεπτά