Σοφία Παπουτσόγλου: «Όλα τα έργα της Αναγνωστάκη έχουν πάντα κάτι να πουν»

Συνέντευξη: Μαριλένα Θεοδωράκου

Η Σοφία Αποστόλου, γόνος μιας αστικής οικογένειας, καθηγήτρια γαλλικής στο Δημόσιο με ανώτερες σπουδές στη Φιλολογία, κάτοχος επίσης της αγγλικής και της ρωσικής, χήρα ενός ωραίου άντρα,  αλλά κομμουνιστή, απολυθείσα λόγω αλκοολισμού, ζει πια απέναντι από τις φυλακές Κορυδαλλού όπου είναι έγκλειστος ο άσχημος και αφελής γιος της. Πρόκειται για την υπόθεση του συγκλονιστικού μονολόγου της Λούλας Αναγνωστάκη με τίτλο «Ο Ουρανός Κατακόκκινος»,  που η μεγάλη μας θεατρική συγγραφέας έγραψε το 1997. Η Σοφία Παπουτσόγλου σκηνοθετεί και ερμηνεύει το ρόλο της Σοφίας Αποστόλου στην ομώνυμη παράσταση που ανεβαίνει στο θέατρο Θησείον. Η σκηνοθέτις μιλάει για τη συγγραφέα, το έργο και τη συνεργασία της με τον Θανάση Χειμωνά.

Η παράσταση, παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στο 2ο Φεστιβάλ Θεατρικού μονολόγου τον Οκτώβριο 2018, στον Πολυχώρο ΕύΠολις Θέατρο στο Ν. Κόσμο, λαμβάνοντας τον 3ο έπαινο.  Ακολούθησαν τέσσερις ακόμα  παραστάσεις στο ίδιο θέατρο και μια παρουσίαση τον Απρίλιο του 2019 στο Σωφρονιστικό Κατάστημα Γυναικείων Φυλακών Κορυδαλλού.

Ποια είναι η σχέση σας με τη Λούλα Αναγνωστάκη και ποια η άποψή σας για τη συγγραφέα;

Όταν άκουσα τη Λούλα Αναγνωστάκη στην ομώνυμη ηχογράφηση του «Ο Ουρανός Κατακόκκινος», συγκλονίστηκα. Αυτή ήταν και η πρώτη μου επαφή με την δραματουργία της. Αντλεί το θεατρικό υλικό της από την ελληνική πραγματικότητα, πραγματεύεται τον εγκλωβισμό των ανθρώπων και των κοινωνιών στα σύγχρονα αδιέξοδα. Την θεωρώ την σημαντικότερη θεατρική συγγραφέα της Ελλάδας.

Έχετε διαβάσει έργα της, έχετε δει παραστάσεις που έχουν ανέβει;

Φυσικά, έχει γράψει δώδεκα θεατρικά έργα συνολικά εκ των οποίων έχω διαβάσει τα έντεκα. Στο θέατρο έχω παρακολουθήσει τις παραστάσεις «Ο Ήχος του όπλου», «Η πόλη», «Σ ‘ εσάς που με ακούτε».

Πώς αποφασίσατε να σκηνοθετήσετε το συγκεκριμένο έργο;

Αποφάσισα να σκηνοθετήσω και να ερμηνεύσω το «Ο Ουρανός Κατακόκκινος», γιατί με άγγιξε από την πρώτη στιγμή. Όχι μόνο αυτό το έργο, αλλά και όλα τα υπόλοιπα έργα της Αναγνωστάκη έχουν πάντα κάτι να πουν και αυτό τα καθιστά επίκαιρα. Η μοναξιά, η ροπή προς το κακό, η εμπιστοσύνη, ο έρωτας, ο φόβος κατακλύζουν το έργο, ωστόσο υπάρχει ελπίδα για επιβίωση, συνύπαρξη, επανάσταση. Σε μια ακόμη εποχή, όπου όλα καταρρέουν «Ο Ουρανός Κατακόκκινος» είναι πιο επίκαιρος από ποτέ.

Ποιες ήταν οι πρώτες σας σκέψεις όταν διαβάσατε το έργο και ποια  τα συναισθήματα που νιώθετε όταν ερμηνεύετε αυτόν το μονόλογο;

Η Σοφία Αποστόλου, η ηρωίδα της συγγραφέως τολμά και επαναστατεί. Και μέσα από την προσωπική και συλλογική κατάρρευση γύρω της, μέσα από τη δική της προσωπική μάχη, επιβιώνει. Την έχω μελετήσει βαθιά, την έχω ακούσει. Δεν έχω αποστασιοποιηθεί. Κάθε φορά γνωρίζω και μια πτυχή της, που οφείλω να ενστερνιστώ και να διοχετεύσω στο κοινό μέσα από μένα. Το ζήτημα της εμπλοκής είναι ιδιαίτερο. Όμως από τη στιγμή που καλείσαι να ενσαρκώσεις έναν ρόλο, οφείλεις να μεταφέρεις στον θεατή το μήνυμα του έργου. Αυτό, που με σιγουριά μπορώ να πω είναι ότι έχω κατανοήσει και αγαπήσει βαθιά τη Σοφία Αποστόλου.

Τι είναι αυτό που ήθελε να πει η Λούλα Αναγνωστάκη μέσω αυτού του έργου, την εποχή που το έγραψε;

Με αυτό το τόσο οξύ κείμενο, νομίζω η Λούλα Αναγνωστάκη ήθελε να θίξει το ότι η κατάρρευση του ατόμου μπορεί και να σημαίνει την κατάρρευση ενός ολόκληρου κόσμου και ιδεών, μιας εποχής που καθόρισε τις ζωές των ανθρώπων. Μην ξεχνάμε πως μιλάμε για την εποχή μετά τον εμφύλιο, μια εποχή ιδιαίτερα επώδυνη με μνήμες τραυματικές και πρόσωπα παγιδευμένα σε μια ήττα, που κόστισε. Μιας κατάρρευσης ηθικής στο φόντο της κατάρρευσης του υπαρκτού σοσιαλισμού. Μόνο μέσα από την προσωπική επανάσταση θα έρθει η αλλαγή.

Θα θέλατε να μας πείτε για τη συνεργασία σας με τον Θανάση Χειμωνά;

Δεν πρόκειται για συνεργασία. Ο Θανάσης Χειμωνάς γιος της μεγάλης συγγραφέως Λούλας Αναγνωστάκη και του συγγραφέα Γιώργου Χειμωνά, συγγραφέας και ο ίδιος αξιολογώντας τον τρόπο και τον σεβασμό, με τον οποίο αντιμετώπισα το έργο της μητέρας του και που πάντα θα αντιμετωπίζω, με εμπιστεύτηκε απόλυτα. Με τιμά ιδιαίτερα, νιώθω πολύ τυχερή και τον ευχαριστώ βαθιά.

Μπορείτε να μας πείτε μια δυνατή φράση ή σκηνή του έργου;

Δύσκολο, όταν πιστεύω και νιώθω πως όλο το μονόπρακτο αποτελεί μια προσωπική και συνάμα κοινωνική κραυγή. Αν όμως ζητάτε μια φράση, θα πω χωρίς περιστροφές αυτήν: «Εγώ κάνω την δική μου επανάσταση».

Πληροφορίες παράστασης

«Ο Ουρανός Κατακόκκινος» της Λούλας Αναγνωστάκη

Σκηνοθεσία: Σοφία Παπουτσόγλου

Ερμηνεία: Σοφία Παπουτσόγλου

Φωτογραφία: Λίλια Αγάθου

Φωτιστικός σχεδιασμός: Αλέξανδρος Πολιτάκης

Πού: Θέατρο Θησείον, Τουρναβίτου 7, Θησείο, τηλ. 210 3255444

Πότε: από 22 Μαΐου 2019 και κάθε Τετάρτη, Πέμπτη, Σάββατο στις 21.15

και Παρασκευή 19.15 . Έξτρα παράσταση: Κυριακή 9/6 στις 21:15

Διάρκεια παράστασης: 50 λεπτά

Εισιτήρια: Τετάρτη, Πέμπτη, Παρασκευή: 10 ευρώ (κανονικό), 8 ευρώ (μειωμένο)

Σάββατο και Κυριακή: 12 ευρώ (κανονικό), 10 ευρώ (μειωμένο)