Παναγιώτης Εξαρχέας, Κορνήλιος Σελαμσής και Άρης Μπαλής στο «Συστημένο»

Από τη Μαριλένα Θεοδωράκου

Υπό το απογευματινό φως και τη θέα στον Εθνικό Κήπο, τρεις καλλιτέχνες παρουσιάζουν την παράσταση «Συστημένο», μια παράσταση-σύνθεση ερωτικών επιστολών επιφανών γυναικών και ανδρών ανά τους αιώνες. Ο Παναγιώτης Εξαρχέας, ο Άρης Μπαλής και ο Κορνήλιος Σελαμσής μιλούν για την παράσταση που σκηνοθετούν, υπογράφουν τη δραματουργία και ερμηνεύουν στην Οικία Άγγελου και Λητώς Κατακουζηνού. Φάκελοι, χειρόγραφα, γραμματόσημα, ημερομηνίες, τόποι, αποστολείς και παραλήπτες. Μηνύματα. Και συγκεκριμένα ερωτικά μηνύματα. Μια εγγενώς ηδονοβλεπτική συνθήκη δημόσιας ανάγνωσης των πιο ιδιωτικών σκέψεων ανθρώπων. Ανθρώπων που πέρα από τη βασική τους ιδιότητα που τους καθιστά ευρέως γνωστούς και αναγνωρίσιμους, κατέχουν και την ιδιότητα της ερωτευμένης ύπαρξης.

Θα θέλατε να μας πείτε λίγα λόγια για την επιλογή του έργου και για την υπόθεσή του;

Παναγιώτης Εξαρχέας: «Αποφασίσαμε να κάνουμε μια παράσταση που το κεντρικό της θέμα θα ήταν ο έρωτας. Η ιδέα ήταν να βρούμε ερωτικές επιστολές καλλιτεχνών που θαυμάζουμε, που το ίδιο το περιεχόμενο έχει ενδιαφέρον, που η εικόνα του αποστολέα είναι τελείως διαφορετική από την εικόνα του ως καλλιτέχνη. Διαβάσαμε αρκετές επιστολές πριν αποφασίσουμε το τελικό υλικό και τη διαμόρφωσή του. Η μουσική του Κορνήλιου παίζει, επίσης, πολύ μεγάλο ρόλο σε όλο αυτό».

Πώς θα δούμε τους τρεις ερμηνευτές επί σκηνής; Πώς έχετε στήσει την παράσταση σκηνοθετικά;

Κορνήλιος Σελαμσής: «Θα δείτε τους τρεις ερμηνευτές επί ενός νοητού διαδρόμου οριζομένου από δύο ημιχόρια -τρόπον τινά- ακροατηρίου, καθισμένους σε χαμηλά καθίσματα. Να κρατούν χαρτιά, ραδιόφωνα, ένα μικρόφωνο. Ένα πιάνο στεφόμενο από μία γραφομηχανή δυτικά και ένας υαλοπίνακας ανατολικά κλείνουν τον διάδρομο αυτό στην επιμήκη διάστασή του. Η θέα έξω είναι θαυμάσια. Ο Εθνικός Κήπος και το κτίριο της Βουλής, στο βάθος ο Υμηττός. Η παράσταση ακολουθεί, από τη μεριά του κειμένου, μια σειρά από συνειρμικές απολήξεις που εκτείνονται γύρω από το ύστερο κείμενο του Γκορζ, το Γράμμα στη Ντ. Αν κανείς μετατοπιστεί από τη θέση του σημαίνει πως κάτι σοβαρό συμβαίνει: Η επίσκεψη μίας δεσποτικής Μητέρας, ένας Σύζυγος-Στρατηγός εν εξάλλω καταστάσει, μία Ερωμένη περιφρονούσα παλαιό εραστή. Θα ήταν αδόκιμο να πω κι άλλα. Σας βεβαιώ πως είναι μία έξοχη δραστηριότητα για κάθε διαθέσιμο θεατή-ακροατή».

Πώς γνωριστήκατε με τον Κορνήλιο Σελαμσή και με τον Παναγιώτη Εξαρχέα; Πώς προέκυψε η συνεργασία σας;

Άρης Μπαλής: «Με τον Κορνήλιο Σελαμσή και τον Παναγιώτη Εξαρχέα έχουμε συνεργαστεί σε διάφορες άλλες δουλειές κατά καιρούς και επειδή η συνεργασία μας πάντα μάς φάνταζε εύκολη και με κάποια επίπεδα συνεννόησης ήδη κεκτημένα, κάναμε το βήμα να δοκιμαστούμε όντως σε κάτι δικό μας και οι τρεις. Η παράσταση αυτή πραγματοποιήθηκε πρώτη φορά στο πλαίσιο της Εναλλακτικής Λυρικής Σκηνής πέρυσι τον Φεβρουάριο. Είχαμε συζητήσει με τον Παναγιώτη Εξαρχέα μια πρώτη ιδέα, την προτείναμε στον Κορνήλιο και έπειτα τη συνδιαμορφώσαμε και οι τρεις και κάπως έτσι ήσυχα δημιουργήθηκε το “Συστημένο” που το παρουσιάσαμε πρώτη φορά στην αίθουσα χορωδίας της Λυρικής Σκηνής μια Κυριακή μεσημέρι. Νομίζω πως γρήγορα καταλαβαίνεις ότι με κάποιους ανθρώπους μπορείς να επικοινωνήσεις εύκολα και αποτελεσματικά και την ίδια στιγμή μπορεί και μοιράζεσαι έναν κοινό κόσμο. Ταυτόχρονα βοηθάει ότι συνδεόμαστε και με μια βαθιά φιλία και με κοινούς αξιακούς κώδικες απέναντι στη ζωή».

Πώς έγινε η επιλογή της Οικίας Άγγελου και Λητώς Κατακουζηνού και πώς νιώθετε που ανεβάζετε αυτό το έργο σε αυτόν το χώρο;

Παναγιώτης Εξαρχέας: «Η ιδέα για την οικία Άγγελου και Λητώς Κατακουζηνού ήρθε από μία φίλη μας η οποία είχε παίξει εκεί παλιότερα, όταν αναφέραμε πως ψάχνουμε χώρο για την συγκεκριμένη παράσταση και πως θέλουμε να παίζουμε μέρα για να έχει φυσικό φως. Ο χώρος ο ίδιος είναι σκηνικό από μόνος του και για τη συνθήκη της παράστασής μας, δεν θα μπορούσε να βρεθεί κάτι πιο ταιριαστό. Είμαστε πολύ τυχεροί που κατάφερε να γίνει πραγματικότητα. Επίσης, αποκτά άλλο βάρος το γεγονός πως το σπίτι αυτό είχε κατά καιρούς καλεσμένους αρκετούς απ’ τους ανθρώπους των οποίων οι επιστολές ακούγονται στην παράσταση».

Ποιες ήταν οι δυσκολίες ή οι προκλήσεις με τις οποίες ήρθατε αντιμέτωποι για αυτό το ανέβασμα;

Άρης Μπαλής: «Η μεγαλύτερη δυσκολία ήταν νομίζω ο πλούτος του υλικού που έπεσε στα χέρια μας. Αναρίθμητες ερωτικές επιστολές. Μας έπαιρναν τηλέφωνο φίλοι και συνάδελφοι και πρόσθεταν και άλλες επιστολές στο ήδη μεγάλο υλικό που είχαμε συγκεντρώσει. Και έπειτα ξεκίνησε ο μεγάλος γρίφος της διαλογής αυτού του υλικού και συγχρόνως υπήρχε αγωνία πώς θα καταφέρουμε να βγάλουμε μία δραματουργία από τα μικρά αυτά κομμάτια λόγου, όπως είναι οι επιστολές. Έχουμε υλικό για άλλες δύο παραστάσεις ανάλογης θεματολογίας, πάντως. Το αστείο είναι ότι αυτό που νομίζαμε ότι θα μας δυσκόλευε, εννοώντας τη μη διάκριση των ρόλων μας (ηθοποιός-σκηνοθέτης-μουσικός), ήταν αυτό που λύθηκε κατ’ ευθείαν και αθόρυβα».

Αυτή τη φορά έχετε αναλάβει κάτι διαφορετικό από την ιδιότητα του μουσικού που σας έχουμε γνωρίσει. Πώς προέκυψε η συν-σκηνοθεσία και η ερμηνεία σας σε αυτή την παράσταση;

Κορνήλιος Σελαμσής: «Η ιδιότητα του συνθέτη υποθέτω πως κρύβει μέσα της και μια κάποια αντίληψη για την λειτουργία των μηχανισμών της σκηνικής πράξης. Αθροιστικά στην αντίληψη αυτή, επίσης, εργάζεται και η αδιάκοπη εργασία μου στο θέατρο για ένα μεγάλο διάστημα που μοιραία με έχει -καλώ τω τρόπω- μολύνει. Όταν βρεθήκαμε και συζητήσαμε οι τρεις μας την ιδέα, προτίμησα να μην τοποθετηθώ ως συνθέτης όπως αντίστοιχα ο Άρης και ο Παναγιώτης προτίμησαν να μην τοποθετηθούν ως ηθοποιοί ή σκηνοθέτες. Απλώς αρχίσαμε να ανοίγουμε βιβλία σε μία βιβλιοθήκη και σταδιακά να σωρεύουμε, να παράγουμε και να τακτοποιούμε υλικά. Το αίτημα ήταν για όλους να παρατηρούμε και να συνθέτουμε χωρίς προϋποθέσεις, κάτι το οποίο δεν ήταν απαραίτητο να τιτλοφορηθεί ή να έχει τυποποιημένο σχήμα. Όλοι συμβάλαμε ισότιμα σε όλα τα πεδία και γίναμε επιδέξιοι σε κάτι που είναι αφεαυτού ακατάταχτο. Τελικά, αυτό που διαμορφώθηκε μάς χρειαζόταν και τους τρεις για να παρουσιαστεί, πράγμα που όλοι κάνουμε με χαρά και φροντίδα».

Πληροφορίες παράστασης

«Συστημένο»

Μια μικρή επιλογή από τη μακρά ιστορία της ερωτικής επιστολογραφίας

Σκηνοθεσία-Δραματουργία-Ερμηνεία: Παναγιώτης Εξαρχέας, Άρης Μπαλής, Κορνήλιος Σελαμσής

Κατασκευή μουσικού περιβάλλοντος: Κορνήλιος Σελαμσής

Φωτογραφίες: Γιώργος Κυβερνήτης

Πού: Οικία Άγγελου και Λητώς Κατακουζηνού, Λεωφόρος Βασιλίσσης Αμαλίας 4, 5ος όροφος, Πλατεία Συντάγματος, τηλ. 6948 704508

Πότε: από τις 16 Μαρτίου 2019. Τελευταίες παραστάσεις: Κυριακή 12, 19, 26 Μαΐου 2019, στις 17.00

Εισιτήρια: 10 ευρώ (ενιαίο)