Ο Άρης Μπινιάρης και το «Ύψωμα 731»

Συνέντευξη: Μαριλένα Θεοδωράκου

Με όχημα την αφήγηση των ιστορικών γεγονότων όπου ο ολιγάριθμος ελληνικός στρατός κατόρθωσε μια συντριπτική νίκη επί του πολυάριθμου ιταλικού στρατού του Μουσολίνι, το 1941 στο Ύψωμα 731 περί τα 20 χιλιόμετρα βόρεια της Κλεισούρας, ο Άρης Μπινιάρης  επιστρέφει στο θέατρο Πορεία με την παράσταση «Ύψωμα 731».  Ο ηθοποιός, σκηνοθέτης  και συγγραφέας μιλάει για την παράσταση που σκηνοθετεί με τη μορφή συναυλιακής θεατρικής αφήγησης και τη συνοδεία ζωντανής ροκ μουσικής.

Πώς νιώθετε που παρουσιάζετε μια ακόμη παράσταση στο θέατρο Πορεία;

Όταν ο Δημήτρης Τάρλοου μου πρότεινε να κάνω την παράσταση Δευτερότριτα στο θέατρο Πορεία, αισθάνθηκα μεγάλη χαρά γιατί αφενός μου έδινε τη δυνατότητα να γράψω ένα πρωτότυπο θεατρικό κείμενο για ένα θέμα που με συγκινεί, αφετέρου ήξερα πως, όπως και την πρώτη φορά, θα πλαισιώσει την παράσταση με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Το θέατρο Πορεία, εκτός από το καλλιτεχνικό έργο που παράγει, είναι γνωστό και για την άριστη οργάνωση της λειτουργίας του.

Οι παραστάσεις σας ξεχωρίζουν για τον ιδιαίτερο τρόπο του συνδυασμού λόγου, μουσικής και κίνησης. Πώς θα σας δούμε επί σκηνής σε αυτή την παράσταση;

Στην παράσταση επανέρχομαι στην φόρμα της συναυλιακής αφήγησης, όπως στο «Θείο Τραγί» και στο «’21», απλά αυτή τη φορά οι ηθοποιοί είναι δύο και η μπάντα των μουσικών εμπλουτισμένη, εκτός από μπάσο και τύμπανα, με ηλεκτρική κιθάρα.

Φέτος, σκηνοθετήσατε στο Εθνικό Θέατρο την παράσταση του έργου «Ξύπνα Βασίλη» του Δημήτρη Ψαθά. Πώς επιλέγετε τα έργα και τους συγγραφείς;

Η συγκεκριμένη παράσταση ήταν μια πρόταση του καλλιτεχνικού διευθυντή του Εθνικού Θεάτρου κ. Λιβαθινού. Όλες τις υπόλοιπες φορές είναι έργα που έχω επιλέξει εγώ. Σε όλες όμως τις περιπτώσεις η απόφαση να σκηνοθετήσω το εκάστοτε έργο, είχε να κάνει με το ότι συντονιζόταν με προσωπικές αγωνίες και προβληματισμούς.

Ποια ήταν η έρευνα που κάνατε για το «Ύψωμα 731»;

Ανέτρεξα σε ντοκιμαντέρ, άρθρα εφημερίδων της εποχής εκείνης, μαρτυρίες μέσα από ιστορικά βιβλία αλλά και μυθιστορήματα που γράφτηκαν για την θρυλική αυτή μάχη. Αφού συνέλεξα το υλικό, ξεκίνησα να το μεταστοιχειώνω σε στοίχο για να δημιουργήσω το κείμενο της παράστασης.

Ιστορικά, θα μπορούσε να γίνει κάποιος παραλληλισμός με τους 300 του Λεωνίδα;

Νομίζω πως ναι. Έχει αναφερθεί πολλές φορές από μεταγενέστερους ιστορικούς πως το Ύψωμα 731 μπορεί να χαρακτηριστεί σαν οι σύγχρονες Θερμοπύλες. Επίσης σύμφωνα με μαρτυρίες, οι ανώτεροι στρατιωτικοί προέτρεπαν, την ώρα της μάχης, τους στρατιώτες, και τόνωναν το ηθικό τους, κάνοντας τον παραπάνω παραλληλισμό.

Μπάσο, τύμπανα, κιθάρα. Πώς θα ακούσουμε τη μουσική κατά τη διάρκεια της παράστασης;

Σκληρή, ατμοσφαιρική αλλά και με λυρικά μέρη, η μουσική της παράστασης αντλεί από το ευρύ φάσμα της ροκ και κατορθώνει να εξωτερικεύσει τον αγωνιώδη παλμό των γεγονότων. Σε συνδυασμό με τις λέξεις του κειμένου, κάνει ανάγλυφες τις εικόνες της μάχης και καθορίζει την διαδρομή των συναισθημάτων του θεατή.

Η δύναμη του ανθρώπου για ελευθερία. Τι συμβαίνει σήμερα, πόσο ελεύθεροι ή εγκλωβισμένοι- κατά τη γνώμη σας- είμαστε;

Στις μέρες μας πιστεύω πως πάσχουμε από μια ανάγκη  να προσδιορίζουν οι άλλοι τη στάση και την σκέψη μας, τόσο σε προσωπικό επίπεδο αλλά και ως κοινωνία. Είναι καιρός να κοιτάξουμε το παρελθόν χωρίς προκαταλήψεις και να αναγνωρίσουμε στην προσωπική μας ιστορία αλλά και στην ιστορία της χώρας μας τί έχει και τί δεν έχει λειτουργήσει. Αυτό πιστεύω μας καθιστά αυτόματα λιγότερο εγκλωβισμένους.

Υπάρχει κάποια δυνατή σκηνή ή φράση της παράστασης που ξεχωρίζετε;

«Λίγο κονιάκ να ζεσταθούν και συνεχίζανε. Δεκαεννιά χρονών παιδιά και συνεχίζαν. Με ξένο αίμα στα μισόγυμνα κορμιά τους. Και με μια πένθιμη γαλήνη μες στα μάτια. Μέσα στον ίλιγγο θερίζαν και ψυθίριζαν: «Μητέρα! Προστάτεψέ μας!».

Πληροφορίες παράστασης

«Ύψωμα 731»

Κείμενο: Άρης Μπινιάρης

Σκηνοθεσία: Άρης Μπινιάρης

Σκηνικά – Κοστούμια: Πάρις Μέξης

Φωτισμοί: Πάρις Μέξης, Άρης Μπινιάρης

Σύνθεση και εκτέλεση μουσικής: Βίκτωρας Κουλουμπής (μπάσο), Πάνος Σαρδέλης (τύμπανα), Χρήστος Γεωργόπουλος (κιθάρα)

Έρευνα- Δραματουργία κειμένου: Άρης Μπινιάρης

Παίζουν: Άρης Μπινιάρης, Κωνσταντίνος Σεβδαλής

Πού: Θέατρο Πορεία, Τρικόρφων 3-4 και Γ’ Σεπτεμβρίου 69, Πλατεία Βικτωρίας, τηλ. 210 8210991, 210 8210082, www.poreiatheatre.com

Πότε: από 18 Φεβρουαρίου 2019 και κάθε Δευτέρα και Τρίτη στις 21.00. Έως 23 Απριλίου 2019

Εισιτήρια:  VIP ζώνη: 18 ευρώ, A’ ζώνη: 16 ευρώ, Β’ ζώνη: 14 ευρώ, Γ’ ζώνη: 12 ευρώ, senior (άνω των 65): 14 ευρώ, φοιτητικό, νεανικό (κάτω των 22), ανέργων, ΑμεΑ: 12 ευρώ (σε συγκεκριμένες θέσεις της Α’ & Β’ ζώνης)

Διάρκεια παράστασης: 70 λεπτά, χωρίς διάλειμμα

Info

Το 1941, στο Ύψωμα 731, ο ολιγάριθμος ελληνικός στρατός κατορθώνει μια συντριπτική νίκη επί του πολυάριθμου ιταλικού στρατού του Μουσολίνι, στην προσπάθεια του τελευταίου να καταλάβει την Ελλάδα. Στη μάχη που δόθηκε τα γεγονότα και οι αριθμοί αγγίζουν τη σφαίρα του παράδοξου όσον αφορά τον μικρό αριθμό των Ελλήνων οπλιτών αλλά και τους τρόπους με τους οποίους αντιμετώπισαν μία ιταλική επίθεση μυθικών διαστάσεων.

Στην παράσταση, με όχημα την αφήγηση των γεγονότων, η μάχη ανάγεται στο υπαρξιακό και ψυχικό πεδίο των ανθρώπων· εκεί όπου νικάει ο παράδοξος τρόπος σκέψης, αυτός  που αντιβαίνει στην κοινή αντίληψη και έρχεται σε σύγκρουση με τις εκάστοτε κρατούσες αντιλήψεις ή την κοινή λογική· εκεί όπου η νίκη του παράδοξου τρόπου σκέψης περιέχει ως κεντρική έννοια την αξία της ελευθερίας, απέναντι σε μια δύναμη που αρχικά φαντάζει άτρωτη και που προσπαθεί βίαια να εγκαθιδρύσει στο υπαρξιακό και ψυχικό πεδίο των ανθρώπων ένα πρότυπο κανονικότητας και ομογενοποίησης που τελικά μας απομονώνει από την ίδια τη ζωή. Πληροφορίες που αντλούνται από εφημερίδες και μαρτυρίες της εποχής, καθώς και συνεντεύξεις και απομνημονεύματα ανθρώπων που συμμετείχαν στη μάχη, μεταστοιχειώνονται σε μουσική, κίνηση και λόγο.