Θανάσης Ζερίτης: «Η φύση του ανθρώπου είναι αυτό που προβληματίζει τα μεγάλα κείμενα»

Συνέντευξη: Μαριλένα Θεοδωράκου

Η Ομάδα 4frontal ασχολείται με τη μεταφορά μη θεατρικών κειμένων στη σκηνή αλλά και με έργα- σταθμούς της παγκόσμιας δραματουργίας παράγοντας παράλληλα και πρωτότυπα έργα. Αυτό συνοψίζει εν ολίγοις τη φιλοσοφία της ομάδας που δημιουργήθηκε το 2009 και αριθμεί κάπου στα δώδεκα μέλη και αρκετούς συνεργάτες. Μετά τον «Μουνή», την «Οικογένεια Μπες-Βγες», την «Σοφία Λασκαρίδου – μια αγάπη μεγάλη», οι 4frontal επιστρέφουν στο Θέατρο του Νέου Κόσμου, συνεχίζοντας την αναζήτηση της σκηνικής αναπαράστασης ενός λογοτεχνικού κειμένου. Ο Θανάσης Ζερίτης, μιλάει για την παράσταση «Μύρτος» που είναι βασισμένη στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Παύλου Μάτεσι την οποία και σκηνοθετεί.

«Το κείμενο το είχε διαβάσει η Νεφέλη Μαϊστράλη, που είναι μέλος της ομάδας μας, πριν από τρία χρόνια και είχε αντιληφθεί ότι εμπίπτει σε αυτά που μας αρέσουν» λέει ο σκηνοθέτης. «Εγώ το διάβασα πέρυσι τέτοια εποχή και όντως συμφώνησα ότι εμπίπτει πολύ σε αυτά τα κείμενα που μας ταιριάζουν. Έτσι κάναμε μαζί τη δραματουργική επεξεργασία και νομίζω είναι ένα δυνατό κείμενο του Μάτεσι που ήταν σαν μεγάλωμα για εμάς. Κάνουμε εδώ και αρκετά χρόνια μεταφορές μυθιστορημάτων στο θέατρο, έχουμε κάνει τον “Μουνή” της Λένας Κιτσοπούλου, την “Οικογένεια Μπες Βγες” του Γιάννη Ξανθούλη και αυτό το κείμενο ήταν σαν μια λογική συνέχεια. Το έργο διαδραματίζεται σε μια ελληνική κωμόπολη, το 1939, δεν μας λέει ο συγγραφέας που είμαστε, αλλά καταλαβαίνουμε ότι είμαστε σε νησί. Επί της ουσίας, βλέπουμε την ιστορία της οικογένειας Γαβριήλ, οι οποίοι είναι προύχοντες, είναι η μεγαλύτερη οικογένεια του νησιού και χαρακτηριστικά οι γείτονές τους τούς αναφέρουν ως λοιμών καθέδρα, ότι δηλαδή από αυτό το σπίτι ξεκινάν όλοι οι λοιμοί και όλα τα κακά. Είναι το συνηθισμένο ότι απέξω φαινόμαστε μια χαρά, αλλά εντός γίνεται χαμός, μοιχείες, δολοφονίες, ένα ανάπηρο παιδί μέσα σ’ ένα δωμάτιο, γίνονται πολλά ακραία πράγματα. Νομίζω ότι αυτό που μας συγκίνησε και εμένα προσωπικά με έκανε να θέλω πολύ να ασχοληθώ με αυτό το έργο, είναι ότι παραβολικά ο Μάτεσις χρησιμοποιεί όλα αυτά τα ακραία πράγματα για να μας μιλήσει για τους ίδιους τους ανθρώπους και για μια θρησκευτική ενοχή που έχουν σε καθετί που κάνουν. Κάπου έχει γράψει ότι ευαγγελίζονται το καλό και κάνουν μόνο το κακό. Στην προσπάθειά τους, δηλαδή, να ζήσουν σύμφωνα με την ηθική που τους έχει επιβληθεί, γίνονται ακραία και μη χριστιανοί. Έτσι καταστρέφουν και τη δική τους ζωή και τη ζωή της οικογένειάς τους, μ’ έναν τρόπο».

Ο Χάρης Κρεμμύδας και η Ευαγγελία Καρακατσάνη. (Φωτογραφίες: Δομνίκη Μητροπούλου).

«Ο Μύρτος, που είναι ο τίτλος του έργου, είναι ένα παιδί. Αυτό είναι και το πιο μεταφυσικό κομμάτι του έργου» συνεχίζει ο Θανάσης Ζερίτης. «Απέναντι από την οικεία Γαβριήλ μένουν δύο ηλικιωμένοι παππούδες, έτσι λέει ο Μάτεσις, οι οποίοι έχουν ένα ανίψι τον Μύρτο, που κοιμάται εκ γενετής και δεν έχει ξυπνήσει ποτέ. Είναι οκτώ χρονών, όλοι οι γιατροί έχουν πει ότι θα ζήσει μέχρι τα δώδεκα και περιμένουν να πεθάνει, καθώς δεν έχει ξυπνήσει ποτέ. Μόνο αυτό το βαθιά μεταφυσικό στοιχείο έχει βάλει στο κείμενο ο Μάτεσις και από την αρχή καταλαβαίνουμε γιατί το χρησιμοποιεί, ότι ο Μύρτος κάποιο λόγο θα έχει στην ιστορία μας. Στο τέλος του κειμένου, εκεί που πια δεν μπορεί να γίνει τίποτε άλλο, εκεί που όλα τα μυστικά της οικογένειας Γαβριήλ έχουν γίνει δημόσια, η νέα νύφη του σπιτιού έχει βγει στην πλατεία και τους έχει καταγγείλει, πεθαίνει μπροστά στον κόσμο και γεννάει ένα νεκρό παιδί, εκείνη τη στιγμή ξυπνάει ο Μύρτος καίει το σπίτι που μένει και πηγαίνει απέναντι και καίει και την οικεία Γαβριήλ. Το κείμενο από μόνο του έχει αρκετό χιούμορ και εμείς προσπαθήσαμε να το αναδείξουμε στην παράσταση, γιατί το πιο ωραίο που αντιλαμβάνομαι όσο παίζονται οι παραστάσεις είναι ότι ο κόσμος γελάει από αναγνώριση. Γελάει αναγνωρίζοντας τι θα συμβεί, βλέποντας δικές του καταστάσεις και συμπεριφορές, ταυτίζεται πολύ και είναι ωραίο να μην ξέρει κανείς την ιστορία σε μια παράσταση, γιατί έτσι έχει σασπένς. Η μουσική μας είναι ανάλαφρη και κόντρα και όλης της εποχής μουσική, ο Σταύρος Γιαννουλάδης έκανε τη μουσική επιμέλεια. Όλα τα τραγούδια που έχουν γραφτεί εκείνη την περίοδο, λίγο πριν το 1940, είναι πολύ ευδιάθετα για κάποιο λόγο, ενώ στην Ελλάδα ετοιμαζόμασταν για πόλεμο και αυτό προσφέρει μια κωμική νότα σε όλο το αποτέλεσμα. Προσπαθήσαμε να μείνουμε πολύ πιστοί στην εποχή σε ότι αφορά στα ρούχα των ηθοποιών, που έχει κάνει η Γεωργία Μπούρδα. Σκηνικά δεν υπάρχουν, παρά μόνο μερικοί όγκοι που εξυπηρετούν την αφήγηση της ιστορίας και κάποιες μακέτες που αφηγηματικά βοηθούν και αυτές τον θεατή να μπει λίγο περισσότερο στην ιστορία. Υπάρχουν δύο σκηνές προς το τέλος του έργου που τις ξεχωρίζω, είναι όταν αρχίζουν και γίνονται όλες οι αποκαλύψεις. Είναι δύο σκηνές που τις βρίσκω πολύ δυνατές. Παρόλα αυτά, έχω συγκρατήσει πιο πολύ έναν διάλογο που λέει ο γείτονας παππούς ότι: “Χρόνια τo περιμέναμε, ακούστηκε από απέναντι. Η τιμωρία των αμαρτωλών είναι ημέρα εορτάσιμος. Επιτέλους, ο Θεός σας εκδικήθηκε” και απαντά “Λες; Εκδικήθηκε Σταύρο μου;”, “ Γιατί ρε Διονυσία; Αυτή δεν είναι η δουλειά του;…”. Όλος αυτός ο προβληματισμός του Μάτεσι για τη θρησκεία και το ρόλο της στη ζωή μας, κάπως εμένα τώρα με αγγίζει περισσότερο. Νομίζω ότι η φύση του ανθρώπου είναι αυτό που προβληματίζει τα μεγάλα κείμενα οπότε δεν αλλάζει τίποτα, πάντα σε αυτά γυρνάμε και πάντα τις ίδιες ερωτήσεις έχουμε και πάντα τα ίδια πράγματα μας προβληματίζουν. Το θέμα είναι εμείς σε τι φάση είμαστε, πόσο δεκτικοί είμαστε να ακούσουμε και να διαβάσουμε κάθε κείμενο ή να δούμε την ανάλογη παράσταση».

Ο Θανάσης Ζερίτης, σκηνοθέτης και ιδρυτικό μέλος της ομάδας 4Frontal.

Πληροφορίες παράστασης

«Μύρτος» από την Ομάδα 4Frontal

Μια παράσταση βασισμένη στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Παύλου Μάτεσι

Σκηνοθεσία: Θανάσης Ζερίτης
Δραματουργική επεξεργασία: Νεφέλη Μαϊστράλη, Θανάσης Ζερίτης
Σκηνικά – Κοστούμια: Γεωργία Μπούρδα
Σχεδιασμός φωτισμών: Σάκης Μπιρμπίλης
Επιμέλεια κίνησης: Πάνος Τοψίδης

Μουσική επιμέλεια: Σταύρος Γιαννουλάδης
Βοηθός Σκηνοθέτη: Ελένη Κουτσιούμπα

Βοηθός σκηνογράφου-ενδυματολόγου: Χριστίνα Τσουτσουλίγα

HairStyling: Κωνσταντίνος Κολιούσης

Φωτογραφίες: Δομνίκη Μητροπούλου

Παίζουν οι ηθοποιοί: Χρηστίνα Γαρμπή, Σταύρος Γιαννουλάδης, Ευαγγελία Καρακατσάνη, Γιώργος Κισσανδράκης, Χάρης Κρεμμύδας

Η παράσταση επιχορηγείται από το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού

Πού: Θέατρο του Νέου Κόσμου – Δώμα, Αντισθένους 7 και Θαρύπου, Νέος Κόσμος, τηλ. 210 9212900

Πότε: από 8 Φεβρουαρίου 2019 και κάθε Τετάρτη, Πέμπτη, Παρασκευή, Σάββατο στις 21.15 και Κυριακή στις 19.00. Έως 21 Απριλίου 2019

Διάρκεια παράστασης: 90 λεπτά

Εισιτήρια: Τετάρτη-Παρασκευή 13 ευρώ (κανονικό), 10 ευρώ (μειωμένο), Σάββατο-Κυριακή 15 ευρώ (κανονικό)

Info

Το 1939, σε μια ελληνική κωμόπολη, ο Μύρτος, οκτώ χρονών, κοιμάται εκ γενετής.
Απέναντί του, η ευυπόληπτη οικογένεια Γαβριήλ. Προύχοντες και φορείς  της ανώτερης κοινωνικής τάξης. Φαινομενικά καθωσπρέπει αλλά ουσιαστικά «λοιμών καθέδρα», όπως τους αποκαλούν οι απέναντι  που παρακολουθούν ηδονοβλεπτικά κάθε τους κίνηση. Μια κόρη ανάπηρη εκ γενετής, ονόματι Περσεφόνη, μια μάνα που θεωρεί ότι η ασχήμια είναι αμάρτημα και προσπαθεί να καλύψει ό,τι δεν είναι σύμφωνο με τις κοινωνικές επιταγές, ένας πατέρας επιρρεπής στη μοιχεία και τη βία, ένα νεαρό κορίτσι που γίνεται μήλον της έριδος ως φορέας της απόλυτης σεξουαλικότητας, ένας εικοσάχρονος που δεν τον αφήνουν να ενηλικιωθεί, ένα ζευγάρι υποτακτικών –βουβοί θεατές των εγκλημάτων των αφεντικών τους, μια νεαρή υπηρέτρια που της σκοτώνουν το νόθο παιδί της, ένας ευνούχος υποτακτικός που παλεύει να καλύψει τις «βρωμιές» τους, πριν γίνουν εφιάλτης.
Ο Μύρτος ξυπνά σ’ ένα λογοτεχνικό σύμπαν που επαναπροσδιορίζει την έννοια της ενοχής, της κακίας και της αμαρτίας.