Παντελής Φλατσούσης: «Το συγκεκριμένο έργο έχει ένα πολύ ιδιαίτερο βλέμμα πάνω στους ανθρώπους»

Συνέντευξη: Μαριλένα Θεοδωράκου

Είναι η πρώτη φορά που η «Ιταλική Νύχτα», το έργο που έδωσε το βραβείο Κλάιστ στον Έντεν φον Χόρβατ, μεταφράζεται και ανεβαίνει στη Ελλάδα. Ο Παντελής Φλατσούσης, μετά το «Λεόντιος & Λένα» του Γκέοργκ Μπύχνερ που παρουσίασε στο Κ.Ε.Τ. και το «NO FUTURE!» με την Ομάδα Εφήβων και Νέων του ΔΗ.ΠΕ. ΘΕ Κοζάνης, παρουσιάζει την τρίτη σκηνοθετική του δουλειά στpoly Β’ Σκηνή του Θεάτρου Οδού Κεφαλληνίας.

«Είναι ένα έργο που είχα διαβάσει πριν από πολλά χρόνια όταν σε μια άλλη συγκυρία είχα ασχοληθεί με τον Έντεν φον Χόρβατ, ως ηθοποιός τότε» εξηγεί ο σκηνοθέτης. «Είχε τύχει και είχα διαβάσει το έργο στα αγγλικά και μου άρεσε πάρα πολύ. Είναι γενικότερα και ένας συγγραφέας μου με ενδιαφέρει, ο τρόπος που βλέπει τους ανθρώπους, που απεικονίζει μια κοινωνική σύνθεση, τις συγκρούσεις που προκύπτουν μέσα σε μια πολύ ρευστή κοινωνική κατάσταση. Το συγκεκριμένο έργο επανήλθε σε μένα επειδή σκεφτόμουν την πολιτική και κοινωνική κατάσταση σήμερα. Έκανα τη  μετάφραση και αφού την ολοκλήρωσα, αρχίσαμε να δουλέψαμε δραματουργικά με την Παναγιώτα Κωνσταντινάκου και μετά ξεκινήσαμε τις πρόβες. Ήμουν πολύ προσεκτικός στη διανομή των ρόλων και στην επιλογή των ηθοποιών. Έχει να κάνει με αυτό που ζητούσα στο κάθε πρόσωπο. Το συγκεκριμένο έργο, έχει ένα πολύ ιδιαίτερο βλέμμα, ειρωνικό και τρυφερό ταυτόχρονα, πάνω στους ανθρώπους. Προσπάθησα να σκεφτώ ποια θα ήταν η κατεύθυνση και που θα ήθελα να πάει το κάθε πρόσωπο, πριν επιλέξω τους ηθοποιούς και ταυτόχρονα ποια θα  ήθελα να ήταν η γενική κατεύθυνση στη σκηνοθεσία και πως θα μπορούσε αυτό να υπηρετηθεί καλύτερα. Με ενδιέφερε σίγουρα το να είναι νέοι ηθοποιοί και η αλήθεια είναι ότι έχουμε έναν θίασο που μοιραζόμαστε τις ίδιες ανησυχίες και έχουμε ένα κοινό όραμα. Είμαι πολύ χαρούμενος με τους ηθοποιούς που έχω. Με τους περισσότερους συντελεστές είναι η δεύτερη ή η τρίτη φορά που συνεργαζόμαστε και αυτό είναι ένα δημιουργικό κομμάτι που φαίνεται να αποκτά μια συλλογικότητα και ομαδικότητα στη δημιουργική εργασία».

«Ουσιαστικά, το έργο διαδραματίζεται σε μια μικρή πόλη της Νότιας Γερμανίας, όπου τα μέλη του δημοκρατικού κόμματος ετοιμάζονται να διοργανώσουν μια ιταλική βραδιά σε ένα εστιατόριο» συνεχίζει ο Παντελής Φλατσούσης. «Ο δημοτικός σύμβουλος, ένας πρώην δικαστικός, ένας μουσικός και ένας εργάτης, ανακαλύπτουν ότι ο ιδιοκτήτης του, ο Γιόζεφ Λένινγκερ, έχει κλείσει το ίδιο απόγευμα μια γερμανική μέρα, διοργανωμένη από την τοπική ομάδα φασιστών. Υπάρχουν λοιπόν οι ανδρικοί χαρακτήρες και επίσης οι γυναικείοι, οι οποίοι δεν είναι καθόλου συμπληρωματικοί. Αντιθέτως, είναι οι χαρακτήρες-κλειδιά, κατά τη γνώμη μου, γενικώς σε όλα τα έργα του Χόρβατ, αλλά και συγκεκριμένα στην “Ιταλική Νύχτα”. Είναι η σύζυγος του δημοτικού συμβούλου η Αντέλ, η Λένη που είναι μια κοπέλα η οποία αμφιταλαντεύεται μεταξύ του να πάει με τους δημοκράτες ή με τους φασίστες και η Άννα η οποία προσπαθεί να στρατευτεί προς την Αριστερά. Με όλους αυτούς τους χαρακτήρες, ο Χόρβατ απεικονίζει ένα πολύ έντονο πεδίο ιδεολογικών συγκρούσεων και μια πολύ ρευστή κοινωνική κατάσταση, την οποία οι άνθρωποι προσπαθούν να διαχειριστούν. Υπάρχουν πολλές ομοιότητες και πολλές διαφορές με το σήμερα. Για παράδειγμα, το να ανεβαίνει αυτή η παράσταση σε μια φτωχή χώρα της νότιας Ευρώπης, όπως η Ελλάδα, είναι διαφορετικό από το να ανεβαίνει σε μια πρώην, έστω, ισχυρή αυτοκρατορία, όπως η Γερμανία. Υπάρχουν διαφορές και με την εποχή και με τη χώρα. Σίγουρα υπάρχουν η ανεργία, η κατάρρευση της μέσης τάξης, η όξυνση των ιδεολογιών και κατά συνέπεια η άνοδος της ακροδεξιάς, που φέρνουν στο νου την εποχή μας. Ο Χόρβατ μιλάει για την ευθύνη των Δημοκρατικών και για τη ρευστότητα της μάζας που είναι ουσιαστικά έτοιμη να πάει μπροστά σε πολιτική κατεύθυνση προκειμένου να εξασφαλίσει ένα μίνιμουμ βιοτικού επιπέδου. Μια μεγάλη διαφορά είναι ότι την εποχή που γράφτηκε το έργο, το 1931, έχει υπάρξει ένα τεράστιο σοκ στον κόσμο. Το σοκ του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Οι άνθρωποι δεν πίστευαν ότι θα μπορούσε να συμβεί μια τόσο μεγάλης κλίμακας βίαιη αντιπαράθεση μεταξύ των πιο πολιτισμένων χωρών του κόσμου, όπως της Γαλλίας, της Γερμανίας. Για την Ευρώπη των αρχών του 20ου αιώνα ήταν μεγάλο σοκ».

Πληροφορίες παράστασης

«Ιταλική Νύχτα» του Έντεν φον Χόρβατ

Μετάφραση-Σκηνοθεσία: Παντελής Φλατσούσης

Δραματουργία: Παναγιώτα Κωνσταντινάκου

Σκηνικά: Δανάη Ελευσινιώτη

Κοστούμια: Βασιλεία Ροζάνα

Πρωτότυπη μουσική σύνθεση & μουσική διδασκαλία: Ανρί Κεργκομάρ

Σχεδιασμός φωτισμών: Νίκος Βλασόπουλος

Φωτογραφίες & Επιμέλεια video: Γιάννης Gizmo Μπερερής

Βοηθός σκηνοθέτη: Κατερίνα Ρουσσιάκη

Παίζουν: Αντώνης Αντωνόπουλος, Γιάννης Δενδρινός, Κατερίνα Λάττα, Θεανώ Μεταξά, Δημήτρης Μηλιώτης, Προμηθέας Nerattini – Δοκιμάκης, Μαριάνθη Παντελοπούλου, Βασίλης Σαφός.

Πού: Β’ Σκηνή Θέατρο Οδού Κεφαλληνίας, Κεφαλληνίας 18, Κυψέλη, τηλ. 211 4117878

Πότε: από 13 Φεβρουαρίου 2019, κάθε Τετάρτη στις 20.00 και Πέμπτη στις 21.00. Έως 18 Απριλίου 2019

Εισιτήρια: Κανονικό: 15 ευρώ, Φοιτητικό: 10 ευρώ, Άνεργοι & Ατέλειες: 5 ευρώ

Διάρκεια παράστασης: 90 λεπτά

Info

Γραμμένο το 1931, το έργο διαπραγματεύεται ευθέως την άνοδο του ναζιστικού κόμματος στην Γερμανία του μεσοπόλεμου, γεγονός που προκάλεσε αντιδράσεις από όλο το πολιτικό φάσμα.

Είναι Κυριακή πρωί σε κάποια μικρή πόλη της Νότιας Γερμανίας και τα μέλη της τοπικής οργάνωσης του δημοκρατικού κόμματος συγκεντρώνονται στο στέκι τους, το εστιατόριο του Josef Lehninger, για να οργανώσουν την ιταλική νύχτα που θα γίνει στο ίδιο μέρος εκείνο το βράδυ. Όμως, μία δυσάρεστη έκπληξη τους περιμένει: λίγο πριν την ανακοινωμένη ”δημοκρατική” ιταλική βραδιά το εστιατόριό του Josef, θα φιλοξενήσει μια γερμανική μέρα, διοργανωμένη από την τοπική ομάδα φασιστών. Και τώρα πώς πρόκειται να αντιδράσουν οι δημοκρατικοί;

Γεννημένος στη Ριέκα της Αυστροουγγαρίας από αριστοκρατική οικογένεια, ο Χόρβατ άρχισε να γράφει από νωρίς, ενώ το 1922 μετακινήθηκε στο Βερολίνο. Στα τέλη της ίδιας δεκαετίας έκαναν την εμφάνισή τους τα πρώτα έργα του. Οι ήρωες του Χόρβατ είναι σχεδόν πάντα συνηθισμένοι άνθρωποι που βιώνουν τις συνέπειες της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης του 1929: ανεργία, ανασφάλεια, η απειλή του πολέμου. Ο Χόρβατ φανερώνει  μέσα από τα πρόσωπα των έργων του, την επίδραση των κοινωνικών συνθηκών στα άτομα και τις σχέσεις τους, και πώς αυτές παράγουν ένα ευρύ φάσμα στάσεων, από την ενεργό ένταξη ή την υποταγή στον φασισμό ως την αντίσταση σε αυτόν, έχοντας πάντα ως όπλο μία λεπτή ειρωνεία προς κάθε πλευρά και το χαρακτηριστικό χιούμορ του, αφού στην πραγματικότητα τα έργα του μπορούν να διαβαστούν ως πικρές κωμωδίες.

Πώς επηρεάζουν οι πολιτικές, οικονομικές και κοινωνικές ανακατατάξεις τη ζωή των ανθρώπων; Πώς πρέπει να ζήσει κανείς την ζωή του, όταν οι εξελίξεις μοιάζουν να προλαβαίνουν κάθε του αντίδραση; Υπάρχει σωστός ή λάθος τρόπος; Ποια ήταν τα αίτια που οδήγησαν στην άνοδο του φασισμού την δεκαετία του 1930 στην Γερμανία; Η παράσταση στη Β’ Σκηνή του Θεάτρου της Οδού Κεφαλληνίας τον Φεβρουάριο του 2019 θα προσπαθήσει να εξερευνήσει αυτά τα ερωτήματα και τους πιθανούς παραλληλισμούς τους με τη σημερινή εποχή.