Άρης Λάσκος: «Αυτή η παράσταση είναι μια μεγάλη ερωτική αφιέρωση»

Συνέντευξη: Μαριλένα Θεοδωράκου

Είναι η πρώτη φορά που αυτό το βιβλίο μεταφέρεται στο θέατρο παγκοσμίως. «Ο αγνός εραστής» είναι μια ελεγεία του Αμερικανού συγγραφέα Ντέιβιντ Πλαντ για τον επί σαράντα χρόνια σύντροφό του, τον Έλληνα ποιητή και εκδότη Νίκο Στάνγκο, την κοινή τους ζωή και το τραγικό τέλος της. Ο σκηνοθέτης Άρης Λάσκος είχε επικοινωνήσει –μέσω facebook- με τον συγγραφέα το 2016 και δύο ώρες μετά, εκείνος του απάντησε ιδιαίτερα συγκινημένος και του παραχώρησε τα δικαιώματα για το ανέβασμα της παράστασης. Στο Θέατρο του Νέου Κόσμου, τέσσερις ηθοποιοί αφηγούνται την ιστορία δύο ανθρώπων, μια κλασική ιστορία αγάπης.

«Το 2015 ήμουν στο Θέατρο του Νέου Κόσμου www.nkt.gr στην παράσταση “Ο Κύριος του Τζακ” την οποία είχε σκηνοθετήσει η Ειρήνη Φαναριώτη και ήταν βασισμένη στο διήγημα του Γιάννη Σκαρίμπα» μου εξηγεί ο σκηνοθέτης. «Ήταν ένα έργο για τον πλατωνικό έρωτα δύο ανδρών που δεν ολοκληρώνεται ποτέ. Και ψάχνοντας ένα παράλληλο υλικό, σε μια βόλτα μου στο βιβλιοπωλείο Πολιτεία, είδα το βιβλίο του “Αγνού Εραστή” του Ντέιβιντ Πλαντ και το εξώφυλλο κάπως με ιντρίγκαρε. Το πήρα το βιβλίο, το διάβασα, όχι ολόκληρο, γιατί κάπως με επηρέασε καθώς ήταν πολύ έντονη, συναισθηματικά, η εμπειρία όσο το διάβαζα. Οπότε το άφησα λίγο στην άκρη. Το συνέχισα αργότερα και το καλοκαίρι του 2016 είπα ότι θα το κάνω παράσταση. Μεσολάβησαν διάφορες άλλες συνεργασίες και φέτος ήρθε η ώρα να γίνει. Θεωρώ ότι είναι μια ιστορία που αφορά τους πάντες. Είναι τόσο ανθρώπινα γραμμένη. Πέρα από το στοιχείο της ελληνικότητας που έχει ένα ενδιαφέρον, το ότι αυτός ο άνθρωπος είναι ένας Αμερινοκαναδός που φαντασιωνόταν συχνά την Ελλάδα και γνωρίζει έναν Έλληνα στο Λονδίνο (τον ποιητή και εκδότη Νίκο Στάνγκο) και μαθαίνει μέσα από αυτόν την Ελλάδα, που έχει να κάνει και με το πώς μαθαίνουμε καινούργια πράγματα μέσα σε μια σχέση. Είναι τόσο προσωπική η κατάστασή του, που γίνεται παγκόσμια. Αυτό είναι το θέμα, δηλαδή, για τον πόνο, για την απώλεια και για το πως συνεχίζεις μετά από κάτι τέτοιο».

Οι τέσσερις ηθοποιοί της παράστασης Μάνος Βαβαδάκης, Κατερίνα Πατσιάνη, Θάνος Τσακαλίδης, Ειρήνη Φαναριώτη.

«Ο Νίκος Στάνγκος, ο έλληνας ποιητής και editor στον εκδοτικό οίκο Penguin και στη συνέχεια στον Thames & Hudson, πέθανε από καρκίνο το 2004. Το βιβλίο εκδόθηκε στα αγγλικά το 2009 και αυτή την έκδοση διάβασα και εγώ πρώτα. Στην ελληνική μετάφραση υπάρχουν κομμάτια που δεν υπάρχουν στο αγγλικό κείμενο, ίσως εκείνη την εποχή που εκδόθηκε το βιβλίο, ο Πλαντ δεν ήταν έτοιμος να τα πει. Είναι πολύ προσωπικά πράγματα, όσον αφορά το θρήνο και τη δύσκολη στιγμή μετά. Οπότε, θέλω να πω ότι είναι ένα προϊόν διαδικασίας που ξεκίνησε άμεσα να γράφει –το γράφει και στο βιβλίο του ότι κράταγε ημερολόγιο όλα αυτά τα χρόνια- η πρώτη επεξεργασία έγινε το 2009 και μετά ήρθε μια δεύτερη για την ελληνική έκδοση. Όταν του είχα στείλει μήνυμα στο facebook το 2016 και του είχα πει ότι θα ήθελα να κάνω το έργο, εκείνος μου απάντησε μετά από δύο ώρες ιδιαίτερα συγκινημένος και μου παραχώρησε τα δικαιώματα. Τώρα πια που είμαστε δύο χρόνια μετά, έχω μεγάλη χαρά, γιατί ενώ μένει στην Ιταλία τα τελευταία χρόνια, ήρθε και παρακολούθησε την πρεμιέρα τη παράστασης (21/1/2019). Διατηρεί ακόμα το σπίτι του στην οδό Καλλιδρομίου, αν και δεν έρχεται συχνά, το έχει πάρει πολύ ζεστά και πολύ προσωπικά, ανταλλάσουμε e-mail, μου ζήτησε τη μετάφραση στα ελληνικά, και επίσης μου έχει στείλει ένα ποίημα πολύ προσωπικό».

Η Ειρήνη Φαναριώτη συνεργάζεται για πέμπτη φορά με το σκηνοθέτη Άρη Λάσκο.

«Ουσιαστικά, ήθελα αυτή η παράσταση να είναι μια αφιέρωση» συνεχίζει ο Άρης Λάσκος. «Υπάρχει μια κλασική ιστορία αγάπης και όπως όλες οι μεγάλες ιστορίες αγάπης που βλέπουμε στον κινηματογράφο, είναι μια πολύ ισχυρή σχέση που τελειώνει κάπως άδοξα, δηλαδή πεθαίνει ο Νίκος Στάνγκος από καρκίνο. Το θέμα είναι ο τρόπος που αρθρώνεται αυτή η ιστορία. Στο βιβλίο σπάνια ο Ντέιβιντ λέει τις λέξεις σκεφτόμουν, σε είδα ή είπα. Είναι όλα μέσα από τη ζωή του Νίκου. Έχει δύο εκτενή κεφάλαια για όλη του τη ζωή, που είναι σαν να λέει “θυμάμαι μου είπες ότι γεννήθηκες τότε, έζησες έτσι” και μετά περνάει όλη τους τη σχέση από τη θέση του παρατηρητή, αλλά προσπαθώντας να καταλάβει τον ίδιο τον άνθρωπο. Ουσιαστικά, εξουδετερώνοντας τον εαυτό με κάποιον τρόπο. Το θεωρώ πολύ ευγενές και πολύ συγκινητικό και αυτή ήταν και η δική μας προσέγγιση από τις πρόβες. Έλεγα στους ηθοποιούς ότι το κοινό δεν πρέπει να βλέπει τους ηθοποιούς, αλλά τον άνθρωπο για τον οποίο μιλάτε συνέχεια. Και ουσιαστικά είναι μια μακρά αφιέρωση. Αυτή είναι η εκδοχή και η παρουσίαση που κάνουμε εμείς. Οι τέσσερις ηθοποιοί, είναι οι τέσσερις εκδοχές του ίδιου ανθρώπου ανάλογα με το σημείο του πένθους στο οποίο βρίσκονται. Έτσι, έχουμε τον πρώτο που είναι σε άρνηση, εκείνον που λέει γιατί συνέβη αυτό με μένα, τον άλλον που είναι σε σοκ ακόμα και τέλος εκείνον που κάνει την εκδοχή της αποδοχής. Και έτσι μοιράζεται η αφήγηση σε τέσσερις ενότητες που ουσιαστικά είναι το ίδιο πρόσωπα, ανεξαρτήτως φύλου. Γι’ αυτό είναι δύο κορίτσια και δύο αγόρια και γι’ αυτό έλεγα ότι είναι μια καθολική ιστορία και όχι η ιστορία δύο ομοφυλόφιλων. Είναι η ιστορία δύο ανθρώπων. Και με την ίδια λογική, δύο κορίτσια και δύο αγόρια την λένε φράση-φράση, ατάκα-ατάκα, την εκφωνούν και μοιράζονται ένα κείμενο, που όπως και η μνήμη είναι και αυτό θραυσματικό. Δεν είναι συνεχές, έχει μπρος πίσω στο χρόνο, ένα καρουζέλ, όπως λέω συχνά, αναμνήσεων. Είναι μια μεγάλη ερωτική αφιέρωση, ένα μεγάλο ερωτικό τραγούδι μπορούμε να πούμε, ένα πάλκο στημένο που αφηγούμαστε μια ζωή».

Η Κατερίνα Πατσιάνη στην παράσταση του έργου «Ο αγνός εραστής» του Ντέιβιντ Πλαντ.

«Με την Ειρήνη Φαναριώτη είναι η πέμπτη μας δουλειά μαζί, στις τέσσερις με σκηνοθέτησε εκείνη, τώρα τη σκηνοθετώ εγώ. Με τον Μάνο Βαβαδάκη είχαμε συνεργαστεί στον “Ιμπύ Τύραννος” στην Πειραματική Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου, εγώ ως ηθοποιός εκείνος ως σκηνοθέτης.  Μου αρέσει πολύ αυτή η ανταλλαγή ρόλων, είναι πολύ εποικοδομητική και ουσιαστική για όλους μας. Πέρα από τη φιλία που μας συνδέει πολλά χρόνια, είναι πλέον το γεγονός ότι ξαφνικά παίρνω εγώ τα ηνία και τους καθοδηγώ και με εμπιστεύονται εκείνοι πια. Πρώτη φορά σαν σκηνοθέτης, αλλά δεύτερη φορά σαν καλλιτέχνης συνεργάζομαι με την Κατερίνα Πατσιάνη που ήμασταν μαζί στη δραματική σχολή του Εθνικού Θεάτρου και πρώτη φορά συνεργάζομαι με τον Θάνο Τσακαλίδη που τον εντόπισα πρόπερσι σε μια παράσταση και είχα πει ότι ήθελα να δουλέψουμε μαζί. Έχω δικαιωθεί πλήρως. Η Τίνα Τζόκα υπογράφει τα σκηνικά και τα κοστούμια, τη μουσική ο Κορνήλιος Σελαμσής, τους φωτισμούς η Σεσίλια Τσελεπίδη και την επιμέλεια κίνησης η Μυρτώ Γράψα, με την οποία είμαστε συνεργάτες πολλά χρόνια, έχουμε παίξει μαζί στους “Μεγάλους δρόμους” της Ειρήνης Φαναριώτη, επίσης στο Θέατρο του Νέου Κόσμου, το 2015».

Πληροφορίες παράστασης

«Ο αγνός εραστής» του Ντέιβιντ Πλαντ

Μετάφραση: Ηλίας Μαγκλίνης
Σκηνοθεσία: Άρης Λάσκος
Δραματουργία: Άρης Λάσκος, Κόνυ Ζήκου
Πρωτότυπη μουσική σύνθεση: Κορνήλιος Σελαμσής
Σκηνικά – Κοστούμια: Τίνα Τζόκα
Επιμέλεια κίνησης: Μυρτώ Γράψα
Σχεδιασμός φωτισμών: Σεσίλια Τσελεπίδη
Βοηθός σκηνοθέτη: Κόνυ Ζήκου

Παίζουν οι ηθοποιοί: Μάνος Βαβαδάκης, Κατερίνα Πατσιάνη, Θάνος Τσακαλίδης, Ειρήνη Φαναριώτη

Πού:  Θέατρο του Νέου Κόσμου – Δώμα, Αντισθένους 7 και Θαρύπου, Νέος Κόσμος, τηλ. 210 9212900, www.nkt.gr

Πότε: Από 21 Ιανουαρίου 2019 και κάθε Δευτέρα και Τρίτη στις 21.15. Εως 23 Απριλίου 2019

Διάρκεια παράστασης: 70 λεπτά

Εισιτήρια:  13 ευρώ (κανονικό), 10 ευρώ (μειωμένο)