Η Ελένη Μολέσκη μιλάει για τις «Φυλές» της Νίνα Ρέιν

Συνέντευξη: Μαριλένα Θεοδωράκου

Έχει σπουδάσει Ιστορία και Αρχαιολογία, υποκριτική στη Δραματική σχολή του “Εμπρός” και έχει κάνει το μεταπτυχιακό της -πάνω στη υποκριτική και τη δραματουργία- στη Βασιλική Ακαδημία του Λονδίνου και στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου. Με λίγα λόγια, η υποκριτική και η δραματουργία είναι δύο ιδιότητες που αγαπά πολύ και καταφέρνει να τις συνδυάσει πολύ καλά στην παράσταση του έργου «Φυλές», που ανεβαίνει στο θέατρο Σταθμός σε σκηνοθεσία Τάκη Τζαμαργιά. Η Ελένη Μολέσκη μιλάει για τη συγγραφέα του έργου Νίνα Ρέιν και το πολυβραβευμένο έργο της (Drama Desk Award for Outstanding Play, New York Drama Critics’ Circle Award, Off-Broadway Alliance Award – Best Play, υποψήφιο για Olivier Award), που ανεβαίνει για πρώτη φορά στην Ελλάδα,  τη συνεργασία της με το σκηνοθέτη και το ρόλο της ως τραγουδίστρια της όπερας που ερμηνεύει.

Η Νίνα Ρέιν. «Αυτή η συγγραφέας είναι μια πολύ δυναμική και ανερχόμενη φωνή. Μια πολύ ωραία γυναίκα συγγραφέας, που έδωσε πολύ σημαντικά δείγματα με τα θεατρικά της έργα» λέει η ηθοποιός. «Συγκεκριμένα, τα δύο τελευταία της έργα έχουν ανέβει στο Εθνικό Θέατρο της Αγγλίας και έχουν επίσης βραβευτεί. Η Νίνα Ρέιν ασχολείται με θέματα τα οποία, καθότι είναι γυναίκα, έχουν μια ματιά μέσα από αυτό. Πολύ συχνά με δικά της αυτοβιογραφικά θέματα. Στο “Consent” ασχολείται με μια υπόθεση βιασμού και κατά πόσο υπήρχε συγκατάθεση ή όχι και στο τελευταίο της έργο με μια γυναίκα 39 χρονών που προσπαθεί να μείνει έγκυος και δεν έχει σύντροφο. Οπότε πολλές φορές αντλεί υλικό –όπως και σε αυτό το έργο που κάνουμε τώρα- από τη δική της οικογένεια, που είναι μια φοβερή και τρομερή οικογένεια συγγραφέων στην Αγγλία. Ο πατέρας της είναι ο διάσημος ποιητής Κρεγκ Ρέιν, η μητέρα της είναι καθηγήτρια και διδάσκει Σαίξπηρ στην Οξφόρδη και είναι εγγονή του Μπόρις Πάστερνακ του γνωστού Ρώσου νομπελίστα συγγραφέα, ο οποίος είναι αδελφός του παππού της. Οπότε όλοι και ο αδελφός της ακόμα, ασχολούνται με τη συγγραφή. Είναι μια οικογένεια ακαδημαϊκών και συγγραφέων».

Το έργο. «Αντλώντας υλικό – το λέει και η ίδια άλλωστε- από τη δική της οικογένεια το οποίο αυτόματα ποιείται σε κάτι άλλο, έγραψε το δεύτερο έργο της, τις “Φυλές”. Υπάρχει μια οικογένεια με τρία παιδιά, ένα από τα οποία είναι κωφό, αλλά μ’ έναν τρόπο η δική του κωφότητα λειτουργεί σαν μεγεθυντικός φακός πάνω στην κωφότητα και όλων των άλλων» συνεχίζει η Ελένη Μολέσκη. «Η δική του δυσχέρεια στη λεκτική επικοινωνία, τονίζει τους περιορισμούς που έχουμε όλοι σε μια αληθινή επικοινωνία, είτε είναι λεκτική είτε όχι. Ακόμα και σε μια τέτοια οικογένεια, η οποία είναι οικογένεια που έχει ως πρώτιστο το λόγο. Ο δικός μου ρόλος είναι μια τραγουδίστρια της όπερας. Και η ίδια ψάχνει να βρει μια δικιά της ιδιαίτερη φωνή και ασχολείται συγκεκριμένα με μια τάση η οποία είναι πολύ σημαντική στην Αγγλία: μεταφράζει στα αγγλικά τις όπερες που ανεβάζει. Θεωρώντας ότι και η ιστορία της όπερας αλλά και της μουσικής είναι εξίσου σημαντικές. Οπότε είναι μια γενικότερη αναζήτηση όλων των μελών αυτής της οικογένειας, να βρουν τη δική τους ιδιαίτερη φωνή, είτε ως συγγραφείς, είτε ως καλλιτέχνες, είτε ως ακαδημαϊκοί, αλλά και η αδυναμία μιας τέτοιας οικογένειας που θεωρητικά στο μυαλό μας θα ήταν ικανότερη να επικοινωνήσει και να εκφραστεί, στην ουσία και αυτή είναι εγκλωβισμένη σε αδιέξοδο και δεν μπορεί να το κάνει».

Ο Δημήτρης Κουρούμπαλης, ο Μάνος Καρατζογιάννης και η Ελένη Μολέσκη. (Φωτογραφίες: Νίκος Πανταζάρας).

Συνεργασία. «Με τον Τάκη Τζαμαργιά συνεργαζόμαστε για δεύτερη φορά, η πρώτη ήταν στον “Μεγάλο Περίπατο του Πέτρου” της Άλκης Ζέη. Είναι ένας άνθρωπος που τον εκτιμώ ιδιαίτερα για πολλά πράγματα και ως προσωπικότητα, είναι σπάνιος άνθρωπος σε αυτόν το χώρο, αλλά είναι και πραγματικός δάσκαλος. Ασχολείται πολύ με την υποκριτική και με τον τρόπο που θα καθοδηγήσει τον ηθοποιό στη ροή του και στη διαδρομή που περνάει στο έργο. Καταλαβαίνει και μπαίνει πολύ βαθιά στις ανθρώπινες σχέσεις. Νομίζω ότι αυτό είναι κάτι το οποίο κάνει πολύ καλά. Οι ανθρώπινες σχέσεις τον ενδιαφέρουν και προσπαθεί να το αναδείξει στα έργα που σκηνοθετεί με μια φοβερή ευαισθησία. Διαλέγει, δηλαδή, συχνά έργα με αυτό το κριτήριο. Όσον αφορά τους υπόλοιπους ηθοποιούς, είναι η πρώτη φορά που συνεργάζομαι με όλους. Οπότε ήταν κάτι καινούργιο και μάλιστα σε ένα είδος, που προσωπικά δεν έχω μεγάλη εμπειρία. Ήταν συνεχές μάθημα, αλλά και λίγο αγώνας να φτάσουμε, ειλικρινά ήταν και τα δύο».

Ο τίτλος. «Tribes, δηλαδή Φυλές στα ελληνικά. Αυτό που λέει η συγγραφέας και είναι φανερό στο έργο, είναι ότι παντού γύρω μας υπάρχουν φυλές. Μια φυλή είναι και αυτή των κωφών. Η συγγραφέας υποστηρίζει ότι από τη μια πλευρά είναι μια κοινότητα που είναι λογικό να σχηματίζεται, επειδή οι κωφοί χρησιμοποιούν τη νοηματική γλώσσα, που είναι η γλώσσα που τους παρέχει μια επικοινωνία πιο κοντά σε αυτούς και από την άλλη πλευρά είναι και μια κλειστή κοινότητα. Έχει και τις δύο ματιές μέσα σε αυτό. Δηλαδή, ότι κάθε τύπου κοινότητα είναι μια κλειστή κοινότητα και ταυτόχρονα, μέσα σε αυτήν τα μέλη της νιώθουν πιο άνετα και εκφράζονται πιο ελεύθερα. Βλέποντας αυτό το παράδειγμα κοινότητας, άρχισε να εντοπίζει γύρω της πολλές διαφορετικές κοινότητες. Η ίδια ανήκει άλλωστε σε μία, καθότι Εβραία από τη μεριά της μητέρας της. Οπότε άρχισε να παρατηρεί ότι γύρω μας σχηματίζονται διάφορες φυλές των ακαδημαϊκών, των Εβραίων, των κωφών είτε βάσει οποιουδήποτε χαρακτηριστικού είτε είναι φυλετικού, σωματικού, είτε ενδιαφερόντων, με τη μικρότερη από όλες αυτές, αλλά και την πιο δυνατή ανθεκτικά στο χρόνο, να είναι η οικογένεια. Μέσα λοιπόν σε αυτή τη φυλή, την οικογένεια, σχηματίζουμε εσωτερικούς κανόνες, ιεραρχίες, τα δικά μας αστεία, τη δική μας γλώσσα συνεννόησης και μέσα από αυτό το σύστημα αισθανόμαστε άνετα να υπάρχουμε. Αφενός είναι ένα δεκανίκι για την ύπαρξή μας, αφετέρου είναι και φοβερός εγκλωβισμός. Μια αυτοπαγίδευση. Και με έναν τρόπο πρέπει να την αμφισβητήσεις, να ξαναέρθεις ή όχι σε αυτήν (την οικογένεια) για να βρεις τον εαυτό σου. Όλη μας η ζωή είναι ανάγκη να φύγουμε από αυτό που ανήκουμε, αλλά δεν μπορούμε να το κάνουμε».

Σκηνή. «Είναι μια από τις δύο βασικές σκηνές του έργου. Όταν ο Μπίλι (το κωφό παιδί της οικογένειας) επιστρέφει στο σπίτι, αφού έχει μάθει τη νοηματική και αφού έχει βρει μια σχέση, αρχίζει να κάνει ένα “κατηγορώ” προς τους γονείς του και προς όλη του την οικογένεια, για το γεγονός ότι δεν του έμαθαν τη νοηματική όταν ήταν μικρός και ότι πραγματικά δεν τον κατάλαβαν ποτέ. Δεν μπήκαν ποτέ στη θέση του. Περίμεναν από εκείνον να λειτουργεί ακριβώς όπως και οι ίδιοι. Αυτή η σκηνή, και για τον χαρακτήρα που υποδύομαι, είναι μια σημαντική στιγμή γιατί καταλαβαίνει ότι ως τραγουδίστρια δεν μπορεί να βρει τη δική της ιδιαίτερη φωνή. Το βλέπω λίγο μέσα από το ρόλο, αλλά νομίζω ότι μου είναι και μια πολύ οικεία σκηνή. Κάπου όταν είμαστε είκοσι ετών, έρχεται σε όλους μας μια τέτοια στιγμή συνειδητοποίησης, η οποία δεν είναι μόνο η επανάσταση της εφηβείας ή ότι έχει και τα δίκια της, αλλά έχει και μεγάλες αδικίες. Και σαν οδοστρωτήρας, ισοπεδώνουμε τους γονείς μας, εκείνη τη στιγμή. Νομίζω ότι, τουλάχιστον μετά από χρόνια, τους αποκαθιστάμε στο μυαλό μας. Είναι σαν ένα στάδιο της ανθρώπινης ύπαρξης –που είναι οικείο και για πολλούς από εμάς- που πρέπει να τους αποκαθηλώσεις τελείως, για να μπορέσεις μετά να αναλαμβάνεις ευθύνες για τη δική σου προσωπικότητα, να μην αναζητάς μόνο έξω από σένα πράγματα, αλλά και από μέσα από εσένα».

Ο Μανώλης Μαυροματάκης, η Βαγγελιώ Ανδρεαδάκη, η Βασιλική Τρουφάκου, ο Μάνος Καρατζογιάννης και ο Δημήτρης Κουρούμπαλης. (Φωτογραφίες: Νίκος Πανταζάρας).

Πληροφορίες παράστασης

«Φυλές» της Νίνα Ρέιν

Μετάφραση: Έρι Κύργια

Σκηνοθεσία: Τάκης Τζαμαργιάς

Σκηνικά – Κοστούμια: Εδουάρδος Γεωργίου

Φωτισμοί: Αλέξανδρος Αλεξάνδρου

Μουσική: Γιώργος Χριστιανάκης

Βοηθός σκηνογράφου: Έλλη Αποστολάκη

Βοηθός σκηνοθέτη: Χρήστος Τζαμαργιάς

Βίντεο:  Δήμητρα Τρούσα

Σύμβουλος δραματουργίας: Ελένη Μολέσκη

Επιστημονικός σύμβουλος: Κωνσταντίνος Σαμαράς

Ερμηνεύουν: Βαγγελιώ Ανδρεαδάκη, Μανώλης Μαυροματάκης, Δημήτρης Κουρούμπαλης, Μάνος Καρατζογιάννης, Βασιλική Τρουφάκου, Ελένη Μολέσκη

Πού:  Θέατρο Σταθμός, Βίκτωρος Ουγκώ 55, Αθήνα (Μετρό Μεταξουργείο), τηλ. 210 5230267

Πότε: από 25 Ιανουαρίου 2019 και κάθε Τετάρτη, Παρασκευή και Σάββατο στις 21.00 και Κυριακή στις 18.00. Έως 24 Φεβρουαρίου 2019

Διάρκεια παράστασης: 110 λεπτά

Εισιτήρια:  Τετάρτη και Παρασκευή 13 ευρώ (κανονικό), 10 ευρώ (μειωμένο). Σάββατο και Κυριακή: 15 ευρώ (κανονικό),, 12 ευρώ (μειωμένο). Ατέλειες: 5 ευρώ (ισχύουν Τετάρτες-Παρασκευές)