«Απολογίες 4 & 5» από την ομάδα Vasistas

Συνέντευξη: Μαριλένα Θεοδωράκου

Είναι βασικός πυρήνας της ομάδας Vasistas που δραστηριοποιείται ανάμεσα στην Ελλάδα και τη Γαλλία. Ο Ευθύμης Θέου μιλάει για την παράσταση «Απολογίες 4 & 5» που έγραψε ο Ευθύμης Φιλίππου ειδικά για την ομάδα, η οποία παρουσιάζεται στην Αγγλικανική Εκκλησία «Άγιος Παύλος», στο κέντρο της Αθήνας. Πρόκειται για ένα βιογραφικό σκηνικό ποίημα βασισμένο σε πραγματικά γεγονότα.

Ποια είναι η πορεία της παράστασης; Πώς ξεκίνησε και πώς έφτασε στο σήμερα;

Οι «Απολογίες 4 & 5» είναι ουσιαστικά η συνέχεια της συνεργασίας μας με τον Ευθύμη (Φιλίππου) μετά τα «Αίματα», που παρουσιάσαμε στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση το 2014. Θέλαμε να πάμε παραπέρα τη διαδικασία ενός έργου, που γράφεται μεν από έναν συγγραφέα αλλά σε σχέση με την ομάδα που θα το παρουσιάσει, παράλληλα σχεδόν με τις πρόβες. Αυτό που προέκυψε είναι ένα κείμενο βαθιά προσωπικό, μια ποιητική σκηνική βιογραφία που βασίστηκε εν πολλοίς σε κάποιες συνεντεύξεις που κάναμε μαζί του. Πρωτοπαρουσιάσαμε την παράσταση στην Πειραιώς 260, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών το καλοκαίρι του 2016 και μετά από μια περιοδεία στη Γαλλία και την Ελλάδα, επιστρέφουμε στην Αθήνα για έξι παραστάσεις.

Τι διαδραματίζεται στη σκηνή;

Μια παράδοξη υπαρξιακή δίκη. Ένας άνδρας και μια γυναίκα, παρουσιάζονται μπροστά σ’ έναν εξεταστή και καταθέτουν κομμάτια της ζωής τους. Σκοπός τους είναι να ενταχθούν σε έναν χορό γυναικών που είναι συνέχεια παρών, σαν άλλο σώμα ενόρκων, τραγουδώντας το ίδιο πολυφωνικό τραγούδι, ξανά και ξανά. Χτίσαμε έναν υποβλητικό κόσμο, που επιτρέπει μια βουτιά στη διαδικασία της μνήμης, εκεί που η πραγματικότητα δεν είναι αντικειμενική, αλλά υπάρχει μέσα από αισθήσεις και θραύσματα. Και ταυτόχρονα, έναν κόσμο που αποκαλύπτει την ευεργεσία της λήθης, τη λειτουργία του να αφήνεις πίσω κομμάτια του εαυτού σου για να συνεχίζεις να υπάρχεις, να επιβιώνεις σε προσωπικό και κοινωνικό επίπεδο.

Θα θέλατε να μας πείτε για την ομάδα Vasistas και τη συνεργασία σας;

Οι Vasistas http://www.vas.eu.com ξεκίνησαν στη Μασσαλία από την Αργυρώ (Χιώτη), την Αριάν (Λαμπέντ) και τη Ναιμά Καρμπαχάλ, που ήταν συμφοιτήτριες στο εκεί τμήμα θεάτρου. Με τα κορίτσια γνωριστήκαμε το 2006 για τις «Δοκιμές» που γίνονταν τότε στο θέατρο Αμόρε εκείνη την άνοιξη και δέσαμε. Δουλεύουμε ως σήμερα συνέχεια, στη σκηνή, στην προετοιμασία, όπου χρειάζεται κάθε φορά. Σιγά-σιγά, η βάση της ομάδας μεταφέρθηκε στην Ελλάδα και σήμερα υπάρχει ένας σταθερός πυρήνας συνεργατών, που εμπλουτίζεται ανάλογα με τις ανάγκες της κάθε παράστασης. Στις «Απολογίες» για παράδειγμα, δουλέψαμε για πρώτη φορά με την εικαστικό Χριστίνα Κάλμπαρη, σε μια προσπάθεια να μεταφέρουμε στη σκηνή κάτι από τον σκιώδη άγριο χαρακτήρα των γυναικείων μορφών του έργου της, κάτι που έδωσε, νομίζω, τον τόνο και σε διάφορες άλλες πτυχές της παράστασης.

Η παράσταση θα ανέβει, αυτή τη φορά, στην Αγγλικανική Εκκλησία «Άγιος Παύλος». Πώς έγινε η επιλογή αυτού του χώρου;

Η Αγγλικανική Εκκλησία ήταν η πρώτη ιδέα που είχαμε όταν σκεφτήκαμε να ξαναφέρουμε το έργο στην Αθήνα και ήμασταν τυχεροί που μπόρεσε να γίνει. Το πολυφωνικό τραγούδι του χορού πολλαπλασιάζεται, πλουτίζει σ’ αυτόν το χώρο και η όλη ατμόσφαιρα έρχεται και δένει μ’ έναν σχεδόν κατανυκτικό χαρακτήρα, που έχει η παράσταση, μια ησυχία που χρειάζεται για να την παρακολουθήσεις. Μια εξωτερική ηρεμία και απλότητα και μια εσωτερική ένταση. Όλα αυτά είναι σύμμαχοι για εμάς, φυσικά, και γενικά όποτε μπορούμε, προσπαθούμε να βγαίνουμε από τις συμβατικές θεατρικές σκηνές και να εξερευνούμε άλλους χώρους. Η τελευταία παράσταση των «Απολογιών», ήταν κάτω από τον κεντρικό θόλο ενός οθωμανικού Χαμάμ της Θεσσαλονίκης.

Ποιος είναι ο ρόλος σας;

Ο εξεταστής του έργου, μια μορφή απτής αναγνωρίσιμης εξουσίας.

Απολογίες 4 & 5. Τι σημαίνει ο τίτλος του έργου που έγραψε ο Ευθύμης Φιλίππου, ειδικά για τους Vasistas;

Απολογίες νομίζω, γιατί στην προσπάθεια αυτών τον ανθρώπων να αυτο-βιογραφηθούν, υπάρχει μια έμφυτη αίσθηση ενοχής. Σαν να προσπαθούν να δικαιολογήσουν την ύπαρξή τους κουβαλώντας το βάρος ενός αδιόρατου λάθους. Είναι κάτι που μάλλον επιβάλλεται από τη φύση του ανθρώπου ως κοινωνικό ον, τη συνθήκη της κοινωνικής συνύπαρξης. Σα να υπάρχουμε σε βάρος των άλλων. Απολογίες 4 και 5, γιατί η σειρά των ανθρώπων αυτών φεύγει προς τα πίσω και συνεχίζεται προς τα εμπρός χωρίς τέλος. Αυτό που συμβαίνει στη σκηνή είναι ένα μόνο στιγμιότυπο μιας διαδικασίας που επαναλαμβάνεται ξανά και ξανά.

Θα θέλατε να μας πείτε για τον πενταμελή χορό ενόρκων;

Αν ο εξεταστής που σας είπα πριν είναι η απτή έκφραση της εξουσίας, ο χορός είναι η αδιόρατη και ουσιαστική, η πηγή της εξουσίας. Είναι ο κόσμος των ανθρώπων μέσα στον οποίο υπάρχουμε, με τον οποίο πρέπει να συνδιαλλαγούμε, και στον οποίο προσπαθούμε ταυτόχρονα να ενταχθούμε. Και είναι μια απόδοση του κόσμου, όπως προσλαμβάνεται στην πραγματικότητα από τον άνθρωπο, σαν μουσική. Στην παράσταση, ο βασικός πρωταγωνιστής είναι το πολυφωνικό τραγούδι του χορού που γεμίζει χωρίς σταματημό τον χώρο, ή που μάλλον είναι ο χώρος, το πεδίο μέσα στο οποίο όλα πραγματοποιούνται.

Ποια είναι η φράση –κλειδί της παράστασης;

Είναι κάτι που επανέρχεται συνέχεια από όλους: «Θα είμαι ειλικρινής. / Αν δεν είμαι ειλικρινής απόψε δεν είμαι άξιος να είμαι εδώ μπροστά σας απόψε».

Πληροφορίες παράστασης

«Απολογίες 4 & 5» του Ευθύμη Φιλίππου

Σκηνοθεσία: Αργυρώ Χιώτη

Μουσική διασκευή και διδασκαλία: Henri Kergomar

Σκηνικός χώρος: Μπάμπης Χιώτης

Φωτισμοί: Τάσος Παλαιορούτας

Κοστούμια: Χριστίνα Κάλμπαρη

Βοηθός σκηνοθέτη: Αντώνης Αντωνόπουλος

Βοηθός δραματουργίας: Άρτεμη Χρυσοστομίδου

Βοηθός ενδυματολόγου: Ιφιγένεια Νταουντάκη

Καλλιτεχνική συνεργάτιδα: Ariane Labed

Φωτογραφίες: Isa schneider

Με τους: Εύη Σαουλίδου, Ευθύμη Θέου, Φιντέλ Ταλαμπούκα

Χορός: Ευδοξία Ανδρουλιδάκη, Ματίνα Περγιουδάκη, Τζωρτζίνα Χρυσκιώτη, Ελένη Βεργέτη, Αργυρώ Χιώτη

Πού: Αγγλικανική Εκκλησία «Άγιος Παύλος» (Φιλελλήνων 27, Σύνταγμα)

Πότε: 28 και 29 Ιανουαρίου 2019 και 5, 11, 12 και 18 Φεβρουαρίου 2019, στις 21.00

Διάρκεια παράστασης: 70 λεπτά

Εισιτήρια: 12 ευρώ ολόκληρο, 8 ευρώ μειωμένο (φοιτητικό, ανέργων, +65, ΑμεΑ)

Κρατήσεις: 6944 965863

Εισιτήρια πωλούνται τις ημέρες των παραστάσεων στο ταμείο της Αγγλικανικής Εκκλησίας «Άγιος Παύλος» από τις 19.30 και μέχρι την έναρξη της παράστασης. Θα τηρηθεί σειρά προτεραιότητας.

*Με αγγλικούς και γαλλικούς υπότιτλους/with English and French subtitles

Info

«Ο άντρας πλησιάζει τον εξεταστή και υποκλίνεται μπροστά του σηκώνοντας το δεξί του χέρι: Αν το κολύμπι μ’ ευχαριστεί, να μην βουτήξω ξανά σε γαλάζια καθαρά νερά. Αν μου αρέσουν οι περίπατοι στα πάρκα, τα δέντρα να πέφτουν και να μου κλείνουν τον δρόμο καθώς περπατώ. Θα είμαι ειλικρινής. Αν δεν είμαι ειλικρινής, δεν είμαι άξιος να είμαι εδώ μπροστά σας απόψε».

Το έργο του Ευθύμη Φιλίππου, ειδικά γραμμένο για την ομάδα Vasistas, με λόγο συμπυκνωμένο και λυρικό σαν σκηνικό ποίημα, επιχειρεί μια περιπλάνηση στην εσωτερική γεωγραφία δύο προσώπων.

Ένας δικαστής, απροσδιόριστη ηγετική φιγούρα με στοιχεία σχολικού εξεταστή – αστυνομικού ανακριτή – ψυχαναλυτή, και δύο εξεταζόμενοι. Μία γυναίκα και ένας άνδρας στο μέσο περίπου της ζωής τους, οικειοθελώς εξεταζόμενοι, ανατρέχουν στις απειροελάχιστες λεπτομέρειες που συνέθεσαν καθοριστικά τη ζωή τους με διακύβευμα την ένταξη ή τον αποκλεισμό, σε μια περιπέτεια που μοιάζει να υπερβαίνει το χρόνο και το χώρο. Η βίαιη σύγκρουση της ανάγκης του ανθρώπου για ουσιαστική ύπαρξη και συνύπαρξη.

Παρών καθ’ όλη τη διάρκεια, σημείο αναφοράς και συνδιαλλαγής, ένας πενταμελής χορός ενόρκων που παρατηρεί και παρεμβαίνει τραγουδώντας ασταμάτητα ένα πολυφωνικό τραγούδι. Σαν σύγχρονος τραγικός χορός παραμένει ενεργός μάρτυρας και τελικός κριτής της δίκης. Σαν δονούμενο σώμα, σαν μια άλλη πολιτεία, αποκαλύπτει την εύθραυστη εσωτερικότητα των προσώπων, που καταθέτουν την αλήθεια τους σχεδόν ψιθυρίζοντας.

Ο χορός ενόρκων – γυναικών δημιουργήθηκε με επιρροές από το έργο της εικαστικού Χριστίνας Κάλμπαρη, της Aleksandra Waliszewska και του πολυφωνικού συνόλου A Filetta.