Ο «Δον Κιχώτης» στο θέατρο Άλφα. Ιδέα

Συνέντευξη: Μαριλένα Θεοδωράκου

Ερμηνεύει εννέα ρόλους στην παράσταση του έργου «Δον Κιχώτης» του Μιχαήλ Θερβάντες, που ανεβαίνει στο θέατρο Άλφα. Ιδέα, σε σκηνοθεσία Ταξιάρχη Χάνου. Η Τρυφωνία Αγγελίδου μιλάει για την παράσταση, τη συνεργασία της με το σκηνοθέτη και την έννοια του Δονκιχωτισμού.

Ποια ήταν η επαφή σας με το συγκεκριμένο έργο; Το είχατε διαβάσει παλαιότερα, το έχετε δει στο θέατρο;

Είχα διαβάσει στο παρελθόν το μυθιστόρημα του Θερβάντες και είχα εντυπωσιαστεί, κυρίως από το παιχνίδι που κάνει ο ίδιος ο συγγραφέας σχετικά με την ταυτότητα του ίδιου του συγγραφέα και το ποιός έχει γράψει τελικά την ιστορία του Δον Κιχώτη. Νομίζω όμως, ότι αυτό που μας ενέπνευσε ως ομάδα Εταιρεία Θεάτρου Θέση, να καταπιαστούμε θεατρικά με τον Δον Κιχώτη ήταν το ταξίδι μας στην Ισπανία το καλοκαίρι του 2016, προκειμένου να συμμετάσχουμε με την πρώτη μας παραγωγή, το «Όνειρο Καλοκαιρινής Νύχτας» του Ουίλιαμ Σαίξπηρ, στο 39ο Festival de Theatro Classico στο Almagro της Ισπανίας, το οποίο βρίσκεται στην πατρίδα του Δον Κιχώτη, τη Μάντσα.

Θα θέλατε να μας πείτε για τους ρόλους που ερμηνεύετε;

Κατά τη διάρκεια της παράστασης ερμηνεύω εννέα ρόλους, που ο καθένας λιγότερο ή περισσότερο συμβάλλει στην εξέλιξη της ιστορίας. Η παράσταση αυτή, όπως και όλες οι παραστάσεις της ομάδας μας μέχρι τώρα, είναι με τέτοιον τρόπο δομημένη, ώστε όλοι μαζί να αφηγούμαστε την ιστορία του Δον Κιχώτη. Η παράσταση, είναι ένα αδιάλειπτο μπες-βγες σε ρόλους που εμφανίζονται και εξαφανίζονται επί σκηνής, μπροστά στα μάτια των θεατών.

Πώς ήταν η συνεργασία σας με τον σκηνοθέτη Ταξιάρχη Χάνο; Ποιες ήταν οι σκηνοθετικές του οδηγίες;

Είχαμε την τύχη ο Ταξιάρχης Χάνος να έχει υπάρξει δάσκαλός μας στη Δραματική Σχολή του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος, για τρία χρόνια και γνωρίζαμε πολύ καλά την καλλιτεχνική του ματιά. Αυτά που προτείνει ως δημιουργικά εργαλεία (η ανθρώπινη φωνή και η σωματική της λειτουργία, η επιμονή στο ρυθμό και την σκηνική ακρίβεια, η χορογραφημένη αντίληψη των σκηνικών δρωμένων) «ο δρόμος μας», όπως συνηθίζει να λέει, είναι εργαλεία που μας έχουν εμπνεύσει όλους, τόσο τον καθένα χωριστά στην ατομική του πορεία, όσο και όλους μαζί ως ομάδα. Σκεφτήκαμε λοιπόν, ότι θα ήταν πρόκληση να συνεργαστούμε μαζί του σε μια άλλη βάση, αυτή της δημιουργίας μιας παράστασης με τα υλικά που διδαχτήκαμε. Αυτός ήταν ένας από τους λόγους, που η ομάδα του πρότεινε να συνεργαστούμε σε αυτήν την παραγωγή. Όχι να είναι ο σκηνοθέτης, αλλά να αναλάβει το ρόλο του σκηνοθέτη. Και αυτό γιατί, επειδή ακριβώς ως ομάδα λειτουργούμε ως σύνολο, είχαμε ανάγκη περισσότερο από έναν συνδημιουργό, παρά από ένα σκηνοθέτη με την παραδοσιακή έννοια του όρου – κάποιον δηλαδή που θα «επέβαλε» στους ηθοποιούς το δικό του όραμα, τη δική του θέση για το έργο και θα περίμενε από τους ηθοποιούς να ανταποκριθούν σε αυτό. Ως προς το κομμάτι της συνεργασίας, να πω ότι επειδή οι περισσότεροι από εμάς είμαστε έντονοι χαρακτήρες, οι συγκρούσεις ήταν αναπόφευκτες. Τέτοιου είδους συγκρούσεις όμως, δεν είναι μόνον αναπόφευκτες, αλλά και άκρως επιθυμητές, όταν συμβαίνουν στο δρόμο μιας δημιουργικής διαδικασίας και δεν υπηρετούν εγωιστικές αντιλήψεις.

Δονκιχωτισμός. Ποια είναι η άποψή σας για αυτή την έννοια και πώς την χρησιμοποιήσατε στην παράσταση;

Η δυνατότητα να ονειρεύεσαι, ακόμα και αν όλοι και όλα σου δείχνουν προς την αντίθετη κατεύθυνση. Θα μπορούσα να σας πω, πως η όλη λειτουργία της ομάδας, από την γέννησή της έως και σήμερα είναι δονκιχωτική. Θα προσπεράσω το πόσο δύσκολο είναι να κάνει θέατρο κανείς σήμερα στην Ελλάδα, που από μόνο του αυτό είναι ένα είδος δονκιχωτισμού και θα πω για τη δονκιχωτική λειτουργία του θεάτρου. Για μένα κάθε παράσταση είναι δονκιχωτική. Το θέατρο το ίδιο είναι δονκιχωτισμός. Ανεβαίνουμε πάνω στη σκηνή μια συγκεκριμένη ώρα, ντυνόμαστε κάτι άλλο, λέμε λόγια που άλλος έχει γράψει, και μετά, όταν η αυλαία πέσει, δεν μένει τίποτα που να μαρτυρεί ότι κάτι συνέβη. Δεν αποτυπώνεται και δεν επαναλαμβάνεται. Ποτέ. Αυτό που μένει, αν μένει, είναι αυτό που παίρνει ο κάθε θεατής μαζί του, αυτό που συμβαίνει μέσα του. Αν συμβαίνει. Τώρα γιατί το κάνουμε όλο αυτό; Για το ταξίδι. Γιατί κατά βάθος πιστεύουμε ότι για την επιβίωση δεν αρκεί μόνο το φαγητό και το νερό, αλλά και το ταξίδι, όποιο και αν είναι αυτό για τον καθένα στη ζωή. Για μας, αυτό  το ταξίδι είναι οι ιστορίες, αυτός είναι ο τρόπος μας για να ταξιδεύουμε και άρα για να υπάρχουμε. Όλοι διαλέγουν το δικό τους ταξίδι στη ζωή. Εμείς διαλέξαμε το θέατρο. «Από το όνειρό του τον χωρίζει ένας καλπασμός» λέμε σε ένα τραγούδι της παράστασης. Αυτό, ένας καλπασμός. Αυτό αρκεί για να ξεκινήσει το ταξίδι.

Πώς χρησιμοποιείτε επίσης, την αθωότητα, τη σωματικότητα, τον λόγο, τη μουσική και τη φαντασία σας, στην παράσταση;

Το είδος της συγκίνησης που παράγει ένας κλόουν, η ελαφρότητα, το ότι τα πράγματα συμβαίνουν εδώ και τώρα, μπροστά στο κοινό, χωρίς τερτίπια και κρύψιμο, το μαγικό πράγμα που μόνο στο θέατρο συμβαίνει με ένα βήμα να αλλάζει ο τόπος και ο χρόνος, το νόημα που έχει ένας και μόνο ήχος, το παιχνίδι, ο ρυθμός, αυτά.

Ποια είναι η πιο σημαντική σκηνή στην παράσταση, κατά τη γνώμη σας;

Η συνάντηση του Δον Κιχώτη με τον Σάντσο Πάντσα. Περάσαμε από πολλά μέχρι να καταλήξουμε σε αυτή τη σκηνική εκδοχή. Διαλέξαμε να συμβαίνει η συνάντησή τους χωρίς λέξεις, μόνο με έναν ήχο, ένα άλφα. Εξάλλου και στη ζωή έτσι δε γίνεται; Δεν είναι τα πολλά λόγια που ενώνουν τους ανθρώπους, όσο αυτά που δεν λέγονται και δεν περιγράφονται. Αυτά τα μικρά πράγματα, που ενώ φαίνονται να μην έχουν νόημα, κουβαλούν όλο το νόημα συμπυκνωμένο, όπως είναι ένας ήχος, μια μυρωδιά ή μια ματιά. Χρειάζονται χιλιάδες λέξεις για να πλησιάσουν έστω το νοηματικό φορτίο που έχει κάτι τέτοιο. Μήπως όμως και στη ζωή έτσι δεν κάνουμε; Ποιος ερωτευμένος μπορεί να πει με λόγια τι είναι αυτό που ερωτεύτηκε στον άλλο; Είναι κάτι πέρα και πάνω από τις λέξεις. Επιπλέον η συνάντηση ως νόημα έχει πολύ μεγάλη σημασία. Συμβαίνει τη στιγμή που ο Δον Κιχώτης γυρίζει από μια πρώτη εκστρατεία που είχε φύγει μοναχός του. Δε νομίζω ότι θα ξαναξεκινούσε το ταξίδι του, χωρίς να έχει ένα σύντροφο. Ήταν η ανάγκη του «μαζί». Και ’μείς άλλωστε, κάπως έτσι συναντηθήκαμε.

Ποια είναι τα επόμενα σας σχέδια;

Να συνεχίσουμε το ταξίδι, να λέμε ιστορίες. Μαζί.

Πληροφορίες παράστασης

«Δον Κιχώτης» του Μιχαήλ Θερβάντες

Μετάφραση – Διασκευή: Εταιρεία Θεάτρου Θέση – Ταξιάρχης Χάνος

Σκηνοθεσία: Ταξιάρχης Χάνος

Μουσική: Διαμαντής Αδαμαντίδης

Στίχοι: Διαμαντής Αδαμαντίδης, Ταξιάρχης Χάνος

Επιμέλεια Κίνησης: Χρυσάνθη Μπαδέκα

Σκηνικά – Κοστούμια: Άρτεμις Φλέσσα

Φωτισμοί: Νίκος Βλασόπουλος

Βοηθός Σκηνοθέτη: Ανδρομάχη Φουντουλίδου

Φωτογραφίες: Πάτροκλος Σκαφίδας

Βίντεο: Φανούρης Καζάκης

Σκίτσο: Αχιλλέας Μεσάικος

Body Music: Σωτηρία Ρουβολή

Παίζουν: Τρυφωνία Αγγελίδου, Διαμαντής Αδαμαντίδης, Αχιλλέας Αναγνώστου, Γιάννης Σαμψαλάκης, Μαρία Χάνου

Πού: Θέατρο Άλφα. Ιδέα, 28ης Οκτωβρίου (Πατησίων) 37 & Στουρνάρη 51, τηλ. 210 5238742

Πότε: από 21 Ιανουαρίου 2019, κάθε Δευτέρα και Τρίτη στις 19.00.

Εισιτήρια: 12 ευρώ κανονικό, 10 ευρώ φοιτητικό – άνω των 65 και 5 ευρώ ανέργων-ατέλειες

Διάρκεια παράστασης: 90 λεπτά