Ο «Ερωτόκριτος» στο θέατρο Ροές

Sharing is caring!

Συνέντευξη: Μαριλένα Θεοδωράκου

Πρόκειται για ένα κείμενο που πέρασε από γενιά σε γενιά δια στόματος. Το έπος «Ερωτόκριτος» του Βιτσέντζου Κορνάρου, αποτελείται από 10.012 ιαμβικούς δεκαπεντασύλλαβους ομοιοκατάληκτους στίχους και έχει θέμα τον έρωτα ανάμεσα σε ένα ζευγάρι: τον Ερωτόκριτο και την Αρετούσα. Οι Χαΐνηδες και η ομάδα Κι όμΩς κινείται, προτείνουν μια διαφορετική από τις συνηθισμένες αναγνώσεις του δημοφιλούς έργου,  με τη μουσική παράσταση «Ερωτόκριτος», η οποία ξεκίνησε ως παραγωγή του Φεστιβάλ Αθηνών στο Ωδείο Ηρώδου Αττικού τον Ιούνιο του 2014 και έκτοτε ταξιδεύει με μεγάλη επιτυχία σε όλη την Ελλάδα. Η Χριστίνα Σουγιουλτζή, μία εκ των έξι χορευτών-ακροβατών, μιλάει για την απόδοση του κειμένου μέσω της μουσικής των Χαΐνηδων, καθώς και του χορού, της ακροβασίας και της γλώσσας της ομάδας Κι όμΩς κινείται.

Η χορεύτρια και χορογράφος, Χριστίνα Σουγιουλτζή, ίδρυσε την ομάδα Κι όμΩς κινείται το 2003.

Ξυπνάτε το πρωί. Έχετε κάποια ιεροτελεστία, κάποιες ασκήσεις που ίσως κάνετε;

Όχι, δεν κάνω διατάσεις ή περίπατο, αν και θα έπρεπε, καφέ πίνω.

Θα θέλατε να μας πείτε για την πορεία της παράστασης; Πώς ξεκίνησε και πώς έφτασε στο σήμερα;

Ξεκίνησε το 2014 όπου ανέβηκε στο Ηρώδειο στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών και από τότε έχει παιχτεί σε ανοιχτά θέατρα και στο Θέατρο Τέχνης Καρόλου Κουν.

Ποια είναι η άλλη αναπαράσταση της διαλεκτικής του Ερωτόκριτου, που θα δούμε;

Στη θέση της θεατρικής αναπαράστασης της πλοκής, υπάρχει η τραγουδαφήγηση μερών του κειμένου, ώστε κάποιος να έχει τη δυνατότητα να ακολουθήσει την πορεία του έργου. Στη σκηνή, έξι χορευτές-ακροβάτες κινούνται χωρίς απαραίτητα να περιγράφουν τα ομιλούμενα συμβάντα. Δεν υπάρχει διανομή ρόλων. Η δράση των χορευτών – ακροβατών παρόλα αυτά, στοχεύει στην συμπόρευση του θεατή με το έργο και όχι στον αισθητικό καλλωπισμό της κατάστασης.

Ποια είναι η άποψή σας για τον Ερωτόκριτο;

Δεν ξέρω αν δικαιούμαι να έχω άποψη, με την έννοια ότι το κείμενο αυτό, έχει επιλεγεί από έναν λαό ως σύμβολο του πολιτισμού του. Η δικά μας η ματιά, έρχεται μετά από αυτό, το καθοριστικής σημασίας γεγονός.

Ο Δημήτρης Αποστολάκης από τους Χαΐνηδες παίζει λύρα και αφηγείται το έπος του Ερωτόκριτου.

Κατά τη γνώμη σας ποια είναι τα θέματα που πραγματεύεται το έργο;

Είναι έπος. Εμφανίζει και περιγράφει τον ιδανικό άνθρωπο, τον ήρωα. Αυτόν που όντας ακέραιος και ακραία ρομαντικός, τελικά δικαιώνεται από την πορεία της φύσης, παρά τα πολλά και αρχικά ανυπέρβλητα εμπόδια, που βρίσκονται στο δρόμο του. Αυτόν που μπορεί να ερωτευτεί, να πιστέψει και τελικά να ζήσει μια ζωή άξια, να μνημονεύεται και να δίνει δύναμη στους επόμενους.

Ποια τεχνικά μέσα ή τεχνικές χρησιμοποιείτε για να έχετε το αποτέλεσμα που θέλετε;

Kατ΄αρχάς, υπάρχει η μουσική των Χαΐνηδων, η αφήγηση του Δημήτρη Αποστολάκη, ο οποίος έμαθε το κείμενο δια στόματος, έχει ζήσει στον πολιτισμό που γέννησε αυτήν την παράδοση και ως έτσι είναι απόλυτα ειλικρινής και απλός στην απόδοση του κειμένου και έχουμε το χορό και την ακροβασία, τη γλώσσα της ομάδας Κι όμΩς κινείται, η οποία αφηγείται με το δικό της τρόπο.

Ποια ήταν η επαφή σας με το συγκεκριμένο έργο; Το είχατε διαβάσει παλαιότερα, το έχετε δει στο θέατρο;

Είχα διαβάσει κάποια μέρη, είχα ακούσει κάποια τραγούδια, ώσπου άκουσα από τον Ψαραντώνη, το απόσπασμα του Χαρίδημου και εκεί κατάλαβα ό,τι μιλάμε για ένα κείμενο που πέρασε από γενιά σε γενιά δια στόματος. Ο Ψαραντώνης εκφέρει τις λέξεις εντελώς μουσικά, προφέρει τον ήχο των λέξεων, δε χρωματίζει το νόημά τους. Ο ήχος των λέξεων για μένα, είναι η μουσική του Ερωτόκριτου. Ο ήχος των λέξεων μπορεί να αναδείξει το νόημά τους, μ΄έναν καινούριο τρόπο, τις ξαναβαφτίζει. Και οι χαρακτηριστικές μελωδίες του Ερωτόκριτου, μου μοιάζουν σαν δοχεία-πλοία, ειδικά φτιαγμένα, από τη ρυθμολογία του λαού που τους έπλασε, που ταξιδεύουν τον ήχο των λέξεων.

Έχετε σταθερούς συνεργάτες. Με ποια κριτήρια τους επιλέγετε;

Μια συνεργασία για να ευοδώσει καρπούς θέλει χρόνο. Δεν πιστεύω καθόλου στη διαρκή αλλαγή προσώπων, μου μοιάζει κουραστική σπάταλη και ανούσια. Ας δώσουμε χρόνο στις καταστάσεις να μας μιλήσουν. Δε γίνονται όλα γρήγορα. Διαρκώς κυνηγούμε το χρόνο.

Πληροφορίες παράστασης

«Ερωτόκριτος» του Βιτσέντζου Κορνάρου 

Χαΐνηδες -κι όμΩς κινείται

Μουσική: Το μουσικό σχήμα Χαΐνηδες

Δημήτρης Αποστολάκης (λύρα),  Δημήτρης Ζαχαριουδάκης (τραγούδι –κιθάρα), Σπυριδούλα Μπάκα (τραγούδι), Τάκης Κανέλλος (κρουστά), Κλέων Αντωνίου (ηλεκτρική κιθάρα), Μιχάλης Νικόπουλος (λαούτο, μαντολίνο), Ρέλλος Θοδωρής (σαξόφωνο), Γιάννης Νόνης (μπάσο)

Κίνηση:  Κι όμΩς κινείται

Χορός – Ακροβασία: Αλέξανδρος Λασκαράτος, Αντιγόνη Λινάρδου, Χριστόφορος Μακατσώρης, Αλέξανδρος Νούσκας, Ιωάννα Παρασκευοπούλου, Χριστίνα Σουγιουλτζή, Λία Χαμηλοθώρη

Φωτισμοί: Μαρία Αθανασοπούλου

Σκηνικός χώρος: Κι όμΩς κινείται

Ηχοληψία: Σάκης Γκίκας

Πού: Θέατρο Ροές, Ιάκχου 16, Γκάζι, τηλ.  210 3474312

Πότε: Παρασκευή 18, Σάββατο 19 Ιανουαρίου 2019 στις 21.00 και Κυριακή 20 Ιανουαρίου 2019, στις 20.00

Εισιτήρια: ταμείο 15 ευρώ κανονικό, 12 ευρώ φοιτητικό / ανέργων. Προπώληση: 12 ευρώ κανονικό,  10 ευρώ φοιτητικό / ανέργων. ticketservices.gr

Ο Δημήτρης Αποστολάκης σημειώνει για την παράσταση

«Ο Ερωτόκριτος είναι μια τραγουδαφήγηση, που πότισε, με τέτοιο απόλυτο τρόπο, τη μουσική παράδοση, έπλασε σε μεγάλο βαθμό τη γλώσσα που μιλιέται σε αυτόν τον τόπο, συγκίνησε γενιές ανθρώπων, τους δάνισε εικόνες και σύμβολα για τον έρωτα, τον ηρωισμό, τη φιλία, τη γενναιότητα, την αξιοπρέπεια, τον πόνο, το σωστό , το λάθος και τελικά υιοθετήθηκε απόλυτα ως σύμβολο-αντιπρόσωπος του πολιτισμού τους.

Για μας, δεν είναι συγκινητικό μόνο το παρελθόν του. Η επαναστατική του πίστη, στον άνθρωπο που αλλάζει τη μοίρα του, η βαθειά διαλεκτική του λόγου των προσώπων του, η μουσική του φόρμα και η μορφή του γλώσσας του, είναι συγκινητικά στο παρόν .

Η αφήγηση ρέει, μέσα σε αυτό το ιδιαίτερο χωροχρονικό καλούπι της μελωδικής γραμμής, Αυτή την εκστατική επαναληπτική φόρμα, η οποία έχει τη δύναμη να αφηγηθεί χιλιάδες στίχους, βυθίζοντάς σε σιγά-σιγά σε μια αιωρούμενη κατάσταση μη εκπλήξεων. Και οι λέξεις από άγγελοι νοημάτων γίνονται και αυτές μουσική.

Ο Ερωτόκριτος εκδιώχτηκε από τα χωριά της Κρήτης. Τη θέση του πήραν το δελτίο των 8 στην τηλεόραση, το facebook, ο αυτισμός των sms και ο θόρυβος από την εκβιομηχάνηση της γεωργικής εργασίας. Συνήθως τον συναντάμε στα χείλη τραγουδιστών, που του αφιερώνουν ένα τρίλεπτο γλυκερής και αυτάρεσκης ευαισθησίας και σε θεατρικές παραστάσεις ως φολκλόρ ή ως φολκλόρ «πειραγμένο». Ο λόγος της αποτυχίας των προσπαθειών αυτών είναι, όπως προανέφερα ότι ο Ερωτόκριτος καθώς δεν είναι ούτε ποίημα, ούτε τραγούδι, ούτε θεατρικό έργο, απαιτεί άλλη στάση, άλλη ευθύνη, άλλη απεύθυνση, άλλη πίστη και εντέλει, άλλη αναπαράσταση. […]

Για την ανάδειξη αυτών των θησαυρών θα ήθελα να επιχειρήσω μιαν άλλη αναπαράσταση της διαλεκτικής του Ερωτόκριτου, στηριγμένη στη δύναμη, την πίστη και την τέχνη των ιδιαίτερων προσώπων, που θα καταδυθούν σ ́ αυτή την αρχέγονη συνειδησιακή κατάσταση του Ομηρίδη- Λυράρη-Ράπερ. Η διαλεκτική της τραγουδαφήγησης από τα πολλά διαφορετικά όργανα και τις φωνές, συμπληρώνεται και διαχέεται στη θεατρική πτυχή του έργου, από τη στικτική ή αντιστικτική παρουσία της ομάδας κι όμΩς κινείται. Η ανάγκη που μας οδήγησε στην παρουσία του χορού, είναι η άμεση και καθαρή σχέση του με τη ρυθμολογία και την εκστατική υπόσταση του έπους, μια σχέση απαλλαγμένη από τη θεατρική του αναπαράσταση».