Χριστίνα Σουγιουλτζή: «Ο Μπουλγκάκοφ απαντά στην απελπισία με χιούμορ»

Με την ομάδα  χορού και ακροβασίας «κι όμΩς κινείται» έχει συνεργαστεί σε πολλές παραστάσεις όπως «Η εκδίκηση του πυριτίου», «Noir», «Ερωτόκριτος», «Beltegez», «Το σωματίδιο του θεού». Αυτή την περίοδο η Χριστίνα Σουγιουλτζή «γαντζώνεται» σε μια οικοδομική σκαλωσιά  στην παράσταση με τίτλο «Ο μετρ και η Μαργαρίτα», που είναι βασισμένη στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Μιχαήλ Μπουλγκάκοφ. Πρόκειται για μια σουρεαλιστική μυθοπλασία γραμμένη από τον Ρώσο συγγραφέα -η πρώτη λογοκριμένη έκδοση έγινε το 1966-1967 και η πλήρης έκδοση το 1973-  όπου ο ίδιος ο Διάβολος, τιμωρός και κουρασμένος, με τη συνοδεία του, κάνει την εμφάνισή του,  να γιατρέψει την έλλειψη πίστης, να ισορροπήσει εκ νέου το λογικό με το παράλογο , το εφικτό με το αδύνατο  και εν τέλει να περιγελάσει την εμπιστοσύνη του ανθρώπινου είδους, σε αυτό που αυθαίρετα νομοθετεί ως πραγματικότητα.

Ποια ήταν η πρώτη σας επαφή με το έργο και οι σκέψεις σας;

«Το πρωτοδιάβασα στην εφηβεία, μου έμεινε στο κεφάλι ένας κακός χαμός, με είχε αφήσει με την επιθυμία να το ξαναδιαβάσω. Το ξαναδιάβασα και το ξαναδιάβασα. Είναι κάτι σαν τον Φάουστ σε κόμικ. Μια καταπληκτική σάτιρα, που ισορροπεί τρεις εντελώς διαφορετικές ιστορίες: Τις παρεξηγήσεις που προκαλεί η εμφάνιση του διαβόλου στη Μόσχα του 1930, τον έρωτα του Μαιτρ και της Μαργαρίτας και την ιστορία του Πόντιου Πιλάτου που έδρασε ενάντια στη συνείδησή του και το μετάνιωσε. Δεν ξέρω τί ακριβώς είναι αυτό που κάνει το βιβλίο τόσο γοητευτικό. Φανταστικά πρόσωπα και υπερφυσικές δυνάμεις μπλέκονται με το καθημερινό γεγονός και το διπλανό άνθρωπο. Όπως μια φράση από το κείμενο:

-Δεν καταλαβαίνω καθόλου τι θα γίνει από ‘δω και πέρα.

-Δε μπορεί παρά να συμβεί κάτι εντελώς παράλογο!”».

Γιατί επιλέξατε να ανεβάσετε το συγκεκριμένο μυθιστόρημα και πώς το έχετε μεταφέρει επί σκηνής;

«Το υπερφυσικό μέσα στην καθημερινότητα. Η έκπληξη για τον κόσμο και τα φαινόμενα. Τί θαυμάζουμε στην παιδική ματιά; Αν βγάλουμε το στοιχείο του υπερφυσικού και της μαγείας, η ζωή φτάνει να γίνει ένα χρονικό διάστημα επιβίωσης μέχρι να έρθει ο θάνατος. Η λειτουργία της τέχνης εξ αρχής, νομίζω, ήταν να ανοίξει χώρο να φανερωθούν δυνάμεις και περιοχές έξω από την κανονικότητα, το σύνηθες, το γενικά αποδεκτό. Πώς νοηματοδοτούμε την εμπειρία; Κανονικά, μόνο ο κινηματογράφος έχει τα μέσα να ακολουθήσει και να οπτικοποιήσει τη μυθοπλασία του εν λόγω βιβλίου του Μιχαήλ Μπουλγκάκοφ. Στην παράστασή μας προφανώς δεν επιδιώκουμε να αφηγηθούμε την ιστορία, ωστόσο υπάρχει η διαδρομή και η θερμοκρασία του βιβλίου. Έχουμε επιλέξει να στήσουμε στη σκηνή μια οικοδομική σκαλωσιά, αναφερόμενοι στον κονστρουκτιβισμό, το κυρίαρχο καλλιτεχνικό ρεύμα της εποχής, που στιγμάτισε την παγκόσμια τέχνη-σκέψη. Παραθέτω ένα απόσπασμα από το μανιφέστο των κονστρουκτιβιστών: “Μέσα στον ανεμοστρόβιλο των εργάσιμων ημερών μας, πέρα από τις στάχτες και τα ερείπια του παρελθόντος και τα κάγκελα του μέλλοντος, μπροστά σας, διακηρύσσουμε ότι η πιο μεγάλη ομορφιά είναι η πραγματική ύπαρξη“».

Ποια στοιχεία από το έργο του Μπουλκάκοφ έχετε κρατήσει στην παράστασή σας;

«Μία εποχή επανάστασης, από τις σημαντικότερες ανατροπές της παγκόσμιας ιστορίας έδωσε τη θέση της πολύ γρήγορα σε μια εποχή απογοήτευσης. Σε πρώτο επίπεδο υπάρχει μεγάλη δόση απόγνωσης, μια πικρή κυνική σάτιρα της μανιέρας (των τρόπων), που όρισε “ η νέα κομμουνιστική πραγματικότητα”. “ Η οργή της ανημπόριας “. Υπάρχει επίσης έντονος λυρισμός, τόσο στον τρόπο που εκφράζεται ο έρωτας, στον ορισμό του ερωτεύσιμου προσώπου, στην ομορφιά της ύπαρξης, του κόσμου, στην πίστη, ακόμα και στην άφεση, τη συγχώρεση ή μη, τη δικαίωση ή το χαμό. Και υπάρχει χιούμορ, το βιβλίο περιγελώντας σε κάνει να γελάς, αν όχι να χαμογελάς κι αν όχι να ελαφραίνεις … σχεδόν να πετάς. Ο Μπουλγκάκοφ απαντά στην απελπισία με χιούμορ. Μεγαλειώδες, αξιοθαύμαστο αντανακλαστικό».

Κατά τη γνώμη σας, ποια φιλοσοφικά μηνύματα θέλει να περάσει ο Ρώσος συγγραφέας;

«Μιχαήλ Αλεξάντροβιτς. Όλα πραγματοποιήθηκαν. δεν είναι έτσι;

Το κεφάλι σας κόπηκε. Αυτό είναι γεγονός και τα γεγονότα είναι τα πιο πεισματάρικα πράγματα στον κόσμο. Υπήρξατε πάντοτε θερμός υπέρμαχος της θεωρίας, σύμφωνα με την οποία, όταν κόψουν το κεφάλι ενός ανθρώπου, η ζωή του σταματάει, εκείνος γίνεται στάχτη και βυθίζεται στην ανυπαρξία. Καθένας θα έχει τύχη, ανάλογη με την Πίστη του».

Πόσο και πώς έχει επηρεάσει η εν λόγω παράσταση την καθημερινότητά σας;

«Η κοινωνία του θεάματος, του στυγνού καπιταλισμού, απογυμνωμένη από κάθε προσδοκία και επισημότητα. Χωρίς πίστη … έτσι τα βρήκαμε, βάσει αυτών πορευόμαστε … κάνουμε το καλύτερο δυνατό … ό,τι μπορούμε, ε και τι άλλο να κάνουμε μέσα σ’ αυτά τα … είμαστε όλοι σαν τον Πόντιο Πιλάτο προσπαθούμε, βέβαια, για το καλύτερο, αλλά αν δε γίνεται τίποτα, νίπτουμε τας χείρας, αφήνοντας το έγκλημα να συμβεί κάνοντας τους αφηρημένους. Κι όμως έχουμε ευθύνη να προτείνουμε, να ελπίσουμε και να προσπαθήσουμε για το αδύνατο, για το όνειρο, το νέο άνθρωπο. Μπορεί να είναι πολύ πιο απλό και εύκολο από αυτό που ακούγεται. Να φανταστείς τον εαυτό σου κάπως αλλιώς ή να φανταστείς ένα άλλο σύμπαν και να πορευτείς προς αυτό. Δε λέω ότι θα τα καταφέρουμε. Υπάρχει πάντα και η σταύρωση.

“Να σεργιανίζετε τη μέρα κάτω από τις βυσσινιές. Να φτιάξετε το νέο άνθρωπο. Όλα τελείωσαν και όλα τελειώνουν. Και σας, θα σας φιλήσω στο μέτωπο και όλα θα σας έρθουν όπως πρέπει. Ήρθε η ώρα να σας αφήσω”».

Μαριλένα Θεοδωράκου

Info

«Ο μετρ και η Μαργαρίτα»

με αφορμή το ομώνυμο μυθιστόρημα του Μιχαήλ Μπουλγκάκοφ

Σκηνοθεσία —Χορογραφία: κι όμΩς κινείται

Ερμηνεία: Camilo Bentancor, Αναστάσης Καραχανίδης, Αντιγόνη Λινάρδου, Ερμής Μαλκότσης, Αγγελική Μερεντίτη, Χριστίνα Σουγιουλτζή, Χρόνης  Τόμπορης

Μουσική: Κλέων Αντωνίου ( ηλεκτρική κιθάρα), Μπάμπης Παρίτσης (βιολί)

Σκηνικά: Camilo Bentancor

Φωτισμοί: Μαρία Αθανασοπούλου

Κοστούμια: Αγγελική Μάνεση, Φανή Μουζάκη

Φωτογραφίες: Γιάννης Μαργκετουσάκης

Αφίσα: Μυρτώ Αλτάνη

Video Trailer: Μαρία Αθανασοπούλου

Χώρος:  Θέατρο Ροές , Ιάκχου 16, Γκάζι, τηλ. 210 3474312

Πότε: από Πέμπτη 21 ως Κυριακή 24 Ιουνίου 2018, στις 21.30

Εισιτήρια: 12 ευρώ γενική είσοδος, 10 ευρώ φοιτητικό, 8 ευρώ ανέργων