«…et moralité»: μια πικρή κωμωδία περί ηθικής

Είναι η δεύτερη παράσταση που δημιουργούν μαζί και στην οποία σκηνοθετούν και παίζουν. Η Σταυρούλα Κοντοπούλου και η Ζωή Μυλωνά συνσκηνοθέτησαν πέρυσι την παράσταση «Σύντομες συνεντεύξεις με απαίσιους άντρες» του Ντέιβιντ Φόστερ Γουάλας που ανέβηκε στη Β’ Σκηνή  του Θεάτρου Οδού Κεφαλληνίας και φέτος παρουσιάζουν στο ίδιο θέατρο μια πικρή κωμωδία περί ηθικής. Πρόκειται για το έργο υπό τον τίτλο «…et moralité» στο οποίο παρουσιάζονται για πρώτη φορά στην Ελλάδα τα μονόπρακτα του Οκτάβ Μιρμπώ «Φάρσες και Ηθική (Farces et moralités)».

«Η πρώτη μας συνεργασία πήγε πολύ καλά απ’ όλες τις απόψεις και εμείς χαρήκαμε όλη τη διαδικασία» λέει η σκηνοθέτις Σταυρούλα Κοντοπούλου. «Είναι σημαντικό το γεγονός ότι μας δένει μια γερή φιλία χρόνων ώστε να υπάρχει μια κοινή καλλιτεχνική ματιά και ένα δικό μας χιούμορ. Φυσικά υπάρχουν και αντιθέσεις οι οποίες λειτουργούν πάντοτε εποικοδομητικά. Από την πλευρά της η Ζωή Μυλωνά λέει ότι «Όπως και με την προηγούμενη συνεργασία μας βρίσκουμε ότι η συνσκηνοθεσία και η συνδημιουργία γενικότερα έχει πολλά πλεονεκτήματα. Το να έχεις έναν άνθρωπο με τον οποίο μπορείς να μοιράσεις τις ιδέες και τις σκέψεις σου πάνω σε ένα κείμενο (το οποίο απασχολεί και τον άλλον εξίσου το ίδιο τη συγκεκριμένη περίοδο) οδηγεί στο να εμπλουτίζονται οι ιδέες και των δύο. Επίσης, τα χρόνια φιλίας που μας δένουν μάς επιτρέπουν να επικοινωνούμε και να καταλαβαινόμαστε ιδιαιτέρως καλά».

Η Σταυρούλα Κοντοπούλου, η Ζωή Μυλωνά και ο Γιώργος Φριντζήλας. (Φωτογραφίες: Ελίνα Γιουνανλή).

Αναρχικός του 19ου αιώνα  ο Οκτάβιος Μιρμπώ, συγγραφέας του «Torture Garden» και του έργου «Το Ημερολόγιο μίας καμαριέρας» υπερασπίζεται ιδέες που έρχονται σε αντίθεση με τις παραδοσιακές αρχές και τις ηθικές αξίες της κάθε εποχής. «O Οκτάβ Μιρμπώ θεωρήθηκε προκλητικός για στην εποχή του. Σήμερα θα μπορούσαμε να τον πούμε καινοτόμο» συνεχίζει η Σταυρούλα Κοντοπούλου. «Μέσα στα πολλά γραπτά του, θεατρικά και μη, μας τράβηξαν αυτά τα μονόπρακτα ηθικολογικού χαρακτήρα με τίτλο “Φάρσες και Ηθικολογίες”. Αρχικά τα διαβάσαμε λίγο πρόχειρα επειδή δεν υπήρχαν πουθενά μεταφρασμένα. Ήταν αρκετό για να θελήσουμε να τα μεταφράσουμε επίσημα πλέον δίνοντάς τα στον μεταφραστή Αλέξη Αλάτση. Το γεγονός πως είναι φάρσες μάς έδινε μια ελευθερία παλιάς νούτικης κωμωδίας, αλλά με πολλά σημαντικά κοινωνικά μηνύματα που κάθε εποχή αντιμετωπίζει. Οι υποθέσεις, ο ρυθμός και οι χαρακτήρες όπως είναι γραμμένοι δημιουργούν κάτι υπερβολικό το οποίο αυτοαναιρείται αμέσως μετά. Αυτό είναι ένα απ’ τα στοιχεία που θέλαμε πολύ να δουλέψουμε».

Τα μονόπρακτα του Οκτάβ Μιρμπώ που δημοσιεύτηκαν το 1904 μεταφράστηκαν στα ελληνικά με αφορμή τη συγκεκριμένη παράσταση. (Φωτογραφίες: Ελίνα Γιουνανλή).

Το έργο όπως και η παράσταση αποτελείται από μικρά αυτοτελή επεισόδια. Πρόκειται για σπονδυλωτές σκηνές οι οποίες συνδέονται με έναν αλληγορικό τρόπο. Το κάθε επεισόδιο παρουσιάζει, κριτικάρει, θίγει κάποιο θεσμό του κράτους και της κοινωνίας, όπως είναι η εξουσία, η εργασία, η αστυνομία, ο γάμος, ο έρωτας. Μοιραία δημιουργείται μια κοινωνία με πολίτες είτε παθητικούς είτε ψωροπερήφανους, που μας κάνουν να γελάμε ενώ απελπιζόμαστε. Το δηκτικό χιούμορ και η ευαισθησία του συγγραφέα μας υπενθυμίζει πως «είμαστε στο βούρκο μέχρι τα μπατζάκια κι ακόμα αυτάρεσκα χτενιζόμαστε».

«Είναι σχεδόν ανήθικο να γελάς με αυτό που θα έπρεπε να σε απελπίζει μέσα σ’ αυτήν την κακοφτιαγμένη κοινωνία» λέει η Κοντοπούλου. «Ωστόσο, το γέλιο είναι ένας τρόπος θεραπείας, επιβίωσης και εξέλιξης κι αυτό είναι ηθικό ως προς τη φύση σου. Συνεπώς η ηθική είναι ανηθικότητα και το αντίστροφο. Ίσως είναι ένας λόγος που τα πράγματα ποτέ δε θα αλλάξουν. Γιατί ο άνθρωπος δεν αντιμετωπίζει σοβαρά την κοινωνία όπου ζει ή μήπως την έχει αντιμετωπίσει υπερβολικά σοβαρά;». Και η Ζωή Μυλωνά συμπληρώνει ότι «Τα κείμενα του Μιρμπώ μάς κάνουν να σκεφτόμαστε όχι μόνο την ηθική και το πόσο απόλυτη ή όχι είναι και “πρέπει” να είναι σαν λειτουργία στην κοινωνία μας, αλλά και τους οργανισμούς που μπορεί να προωθούν κάποιες ιδέες και συμπεριφορές ως ηθικές ή ανήθικες χωρίς οι ίδιοι να τα στηρίζουν πραγματικά. Αυτή η αντίθεση άλλοτε έχει πολύ πλάκα άλλοτε είναι πολύ θλιβερή».

Το έργο του Οκτάβ Μιρμπώ όπως και η παράσταση αποτελείται από μικρά αυτοτελή επεισόδια. (Φωτογραφίες: Ελίνα Γιουνανλή).

Οι δύο σκηνοθέτριες όπως και στην πρώτη τους συνεργασία ερμηνεύουν επί σκηνής κάτι που δεν είναι πάντα εύκολο. Επειδή όμως και οι δύο πιστεύουν στο θέατρο ερμηνευτών επιλέγουν τους συνεργάτες τους με αυτό το κριτήριο επισημαίνει η Σταυρούλα Κοντοπούλου. Και συμπληρώνει: «Ο Γιώργος Φριντζήλας και ο Γιάννης Παναγόπουλος είναι επίσης ηθοποιοί με φαντασία, άποψη και ανεξαρτησία. Είναι μια διαδικασία συν-δημιουργίας και πορεία κοινού προορισμού».  Η Ζωή Μυλωνά  ολοκληρώνει λέγοντας ότι  μπορεί καμιά φορά τους λείπει μία εξωτερική μάτια ειδικά όταν πρόκειται για σκηνές όπου συμμετέχουν όλοι οι ηθοποιοί. «Παρόλα αυτά επειδή είμαστε δύο σκηνοθέτες σε αυτή τη παράσταση, μπορούμε και να βοηθήσουμε η μία την άλλη σε πολύ μεγάλο βαθμό. Σε μια τέτοια δουλειά όλοι οι ηθοποιοί που συμμετέχουν βοηθάνε ο ένας τον άλλον και μοιράζουν ιδέες και απόψεις».

Μαριλένα Θεοδωράκου

Info

«…et moralité» του Οκτάβ Μιρμπώ

Μετάφραση: K. Αλέξης Αλάτσης

Σκηνοθεσία: Σταυρούλα Κοντοπούλου, Ζωή Μυλωνά

Σκηνογραφία/Κοστούμια: Δήμος Κλημενώφ

Μάσκες: Μάρθα Φωκά

Φωτισμοί: Βαλεντίνα Ταμιωλάκη

Trailer Παράστασης/Φωτογραφίες: Παντελής Αναστασιάδης

Παίζουν: Σταυρούλα Κοντοπούλου, Ζωή Μυλωνά, Γιάννης Παναγόπουλος, Γιώργος Φριντζήλας

Β’ Σκηνή  του Θεάτρου Οδού Κεφαλληνίας

Κεφαλληνίας 18 Κυψέλη, τηλ. 211 4117878

Δευτέρα και Τρίτη στις 21.00

Έως 15 Μαΐου 2018