Ευφροσύνη Μαστρόκαλου: «Το έργο του Μίλλερ έχει θραύσματα και αυτό είναι μια πολιτική του άποψη»

Είναι η δεύτερη προσωπική της δουλειά στην Ελλάδα μετά την «Αναγνώριση» του Άκη Δήμου. Η Ευφροσύνη Μαστρόκαλου σκηνοθετεί την παράσταση του έργου «Medeamaterial (Μήδειας Υλικό)» του Χάινερ Μίλλερ, η οποία είναι μέρος του θεατρικού τρίπτυχου «Ερημωμένη Όχθη», «Μήδειας Υλικό» και «Τοπίο με Αργοναύτες» που έγραψε ο Γερμανός θεατρικός συγγραφέας μεταξύ 1974-1982.

«Η σχέση μου με αυτό το έργο έχει ξεκινήσει πριν από πολλά χρόνια. Πρώτα από όλα είναι η αγάπη μου στο είδος αυτού του θεάτρου, που ουσιαστικά είναι ένα μέρος του μεταμοντέρνου και λέγεται Postdramatic theatre. Σε αυτή την κατηγορία ανήκει ο Χάινερ Μίλλερ, η Σάρα Κέιν και οι συγγραφείς που έχουν σχέση με αυτό ανατρέπουν την πλοκή του έργου, δηλαδή ο χαρακτήρας, η γραμμική εξέλιξη των γεγονότων, ανατρέπουν αυτό που θεωρούμε μια κλασική δομή» λέει η Ευφροσύνη Μαστρόκαλου.

«Αλλά πίσω από αυτό ενώ φαίνεται ότι είναι μια χαοτική ροή, υπάρχει μια δομή η οποία θα έλεγα στηρίζεται σε ένα ψυχικό μοτίβο, εγώ έτσι το αποκαλώ. Στην πραγματικότητα και σαν είδος θεάτρου – το λέω γιατί όλη μου η έρευνα έχει ξεκινήσει με αυτό το είδος- το Postdramatic theatre ξεκίνησε μερικές δεκαετίες πριν και έφερε αντιμέτωπους τους practitioners, τους ανθρώπους που σκηνοθετούν και παίζουν δηλαδή, με τρομερές δυσκολίες. Αυτό το είδος θεάτρου δεν μπορεί να παιχτεί αν δεν έχεις κάποια εργαλεία, δεν μπορείς να ανοίξεις το κείμενο. Πρέπει να έχεις έναν τρόπο πρακτικής να μπορέσεις να το ανοίξεις και να μπεις μέσα σε αυτό το οποίο πρέπει να είναι και βιωματικό. Όπως και ο Μπέκετ και αυτός θέλει υποκριτικά εργαλεία, δεν αρκεί να πάρεις τα λόγια και να αρχίσεις να τα λες ή να αναλύσεις το κείμενο, δεν υπάρχει κάτι να αναλύσεις. Πρέπει να βρεις έναν τρόπο ο οποίος να είναι σωματικός και να μπορέσεις να μπεις μέσα σε αυτό, έτσι ώστε να μπορέσεις να αγγίξεις βαθύτερες ψυχικές δομές. Και φυσικά αυτό είναι μια πολύ δύσκολη διαδικασία έχει φέρει σχολές υποκριτικής που τα τελευταία χρόνια ανθίζουν στο εξωτερικό, εδώ ακόμα δεν είναι μέρος της θεατρικής παιδείας και έρχεται αντιμέτωπος ο ηθοποιός με πολλές δυσκολίες. Εγώ προσπάθησα να δουλέψω με τους ηθοποιούς μέσα από μια σωματική πρακτική η οποία βασίζεται στην αναπνοή και η οποία θέλει χρόνο για να μπορέσει να εξελιχθεί, να λιώσει και να μπορέσει να γίνει μια απόλυτη έκφραση του κειμένου».

Ο Χάινερ Μίλλερ μιλάει για έναν κόσμο σε απεγνωσμένη αναζήτηση για μια πολιτισμική επανάσταση πού αδυνατεί να αποδεχτεί την καταστροφή που θα φέρει αυτή η αλλαγή. Μια αλλαγή που συνομιλεί με τους νεκρούς έτσι ώστε να ξεπροβάλλει το μέλλον.   Το ιστορικό και προσωπικό του background είναι απόλυτα συνυφασμένο με την πιο εφιαλτική εποχή της ιστορίας τού 20ου αιώνα στην Ευρώπη, Ναζισμός, Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος, διχοτόμηση της Γερμανίας, πόλεμος Γιουγκοσλαβίας, κατάρρευση του Ανατολικού μπλοκ, επανένωση της Γερμανίας των δύο ταχυτήτων. Όπως στη ζωή του έτσι και στο έργο του εικόνες αποχωρισμού, απώλειας, προδοσίας και καταστροφής, επαναλαμβάνονται συνεχόμενα.

Για τη Μήδεια του Χάινερ Μίλλερ

«Πρόκειται για ένα σπάνια παιγμένο έργο στην Ελλάδα, έχει ανέβει από τον Θεόδωρο Τερζόπουλο και τον Μιχαήλ Μαρμαρινό παλιότερα (σ.σ. Η Ευφροσύνη Μαστρόκαλου υπήρξε από  το 1991 έως το 2002 συνεργάτις, βοηθός σκηνοθέτη, και δραματουργός της θεατρικής ομάδας του Μιχαήλ Μαρμαρινού “Διπλούς Έρως” και “Theseum Ensemble”). Αυτό που είναι πολύ σημαντικό είναι η διαφοροποίηση αυτής της Μήδειας από εκείνης του Ευριπίδη. Ο μύθος του Ευριπίδη έχει να κάνει με τον έρωτα και την προδοσία του έρωτα, ενώ στο έργο του Μίλλερ δεν υπάρχει ο έρωτας και η ζήλεια, αλλά η προδοσία της οικογένειας και της πατρίδας, που αυτό οδηγεί τη Μήδεια να ξαναγράψει τη δική της ιστορίας σκοτώνοντας τα παιδιά της, γιατί αυτά θα είναι η συνέχεια ενός κατεστημένου που την έχει προδώσει και καταστρέψει. Είναι πολύ δύσκολο κείμενο και δεν ξέρω κατά πόσο ανταποκρίνεται σε μεγάλο κοινό, ίσως επειδή έχουμε μάθει σε πιο εύκολα πράγματα. Κατ’ αρχήν έχουμε μάθει στην τηλεόραση και βλέπω ότι η τηλεοπτική αντίληψη των πραγμάτων μας έχει μαγέψει. Όλα τα πράγματα τα εκφράζουμε και τα βλέπουμε μέσα από αυτά που είδαμε και ακούσαμε στην τηλεόραση, τι είπε κάποιος ούτε καν ραδιόφωνο, είναι καθαρά τηλεόραση ο τρόπος που βλέπουμε, που ακούμε, που σκεφτόμαστε είναι μια τηλεοπτική προσέγγιση των πραγμάτων και είναι κάτι που το αισθάνομαι πολύ έντονα. Το γούστο και η αντίληψη των πραγμάτων είναι μέσα από την τηλεοπτική ματιά».

Για τη συνεργασία με τους συντελεστές

«Τον ηχητικό σχεδιασμό υπογράφει ο Κορνήλιος Σελαμσής, τον οποίο γνώρισα όταν είδα την παράσταση “Χασίς” του Ακύλλα Καραζήση. Μου άρεσε πολύ αυτό που είδα και άκουσα και έτσι πήγα και του μίλησα, χωρίς να έχω κάτι κατά νου» συνεχίζει η σκηνοθέτις. «Ήταν εξαιρετική η συνεργασία μαζί του, έχουμε απόλυτα την ίδια ματιά και αντίληψη για τα πράγματα, έχουμε κάτι κοινό ως προς τις γνώσεις και την αντίληψη του τι είναι θεατρική προσέγγιση, εκείνος κάνει μουσική εγώ κάνω κείμενο, αλλά επί της ουσίας αυτά τα κείμενα αν δεν στηριχτούν σε ένα ρυθμό δεν μπορούν να συμβούν. Ήταν τόσο συμπληρωματική και τόσο απόλυτα ισότιμη η προσφορά του Κορνήλιου, όπως φυσικά και όλων των συνεργατών. Η Σοφία Παπαδοπούλου και ο Διονύσης Σιδεροκαστρίτης κάνουν τα visuals, στην παράσταση εμφανίζεται εικόνα μέσω προτζέκτορα, το οποίο ουσιαστικά είναι ένα κείμενο δεν είναι μια διακοσμητική στιγμή, μια οπτική αναφορά αλλά λειτουργεί ως κείμενο, όπως ο ήχος, τα λόγια, το σώμα του ηθοποιού και ουσιαστικά πρέπει να έρθουν συμπληρωματικά όλα μαζί και να συναντηθούν. Αυτή είναι κι η μεγάλη δυσκολία γιατί πρέπει οι δύο ηθοποιοί, ο Βασίλης Καραμπούλας και η Ελεάνα Γεωργούλη, να συνθέσουν στο εδώ και τώρα κάθε στιγμή. Κάτι που είναι εξαιρετικά δύσκολο από την άποψη ότι ο ηθοποιός είναι ζωντανός οργανισμός, έχει να αντιμετωπίζει και το χώρο ως ζωντανό οργανισμό, γιατί πρέπει να συντονιστεί με αυτό που ακούει, με αυτό που βλέπει με την παρουσία του άλλου, καθώς και με αυτό που πρέπει να κάνει. Ούτως ή άλλως το έργο του Μίλλερ έχει θραύσματα και αυτό είναι μια πολιτική του άποψη, ότι αυτή η μη γραμμική και η θραυσματική αντίληψη των πραγμάτων είναι ένας τρόπος να μπορέσεις να ανατρέψεις μια κατεστημένη νοοτροπία, δραματουργία, πολιτική άποψη, θέση».

  Μαριλένα Θεοδωράκου

Info

«Medeamaterial (Μήδειας Υλικό)» του Χάινερ Μίλλερ

Μετάφραση: Νίκος Φλέσσας

Σκηνοθεσία: Ευφροσύνη Μαστρόκαλου

Ηχητικός Σχεδιασμός: Κορνήλιος Σελαμσής
Σκηνικά:  Δημήτρης Ταμπάκης
Κοστούμια:  Βασιλεία Ροζάνα
Φωτισμοί: Τάσος Παλαιορούτας

Επιμέλεια κίνησης: Δρόσος Σκώτης
Visuals  Commodor:  Σοφία Παπαδοπούλου, Διονύσης Σιδεροκαστρίτης
Βοηθός Σκηνοθέτη: Ζωή Λιανοστάθη

Παίζουν: Βασίλης Καραμπούλας, Ελεάνα Γεωργούλη

Bios-Black Box

Πειραιώς 84

τηλ. 210 3425335

www.bios.gr

Έως 7 Ιουνίου (εκτός 30 και 31 Μαΐου)

Τετάρτη και Πέμπτη στις 21.00