Ο Γιάννης Κουρκουμέλης, ο Ιονέσκο και το «Άσε κάτω τις φράουλες»

Λιγοστά σκηνικά, ασαφής χώρος και χρόνος, απροσδιόριστες ταυτότητες των ηρώων, λιτός επαναληπτικός λόγος. Τα παραπάνω δεν θα μπορούσαν να θυμίζουν άλλον από τον κυριότερο εκπρόσωπο του Θεάτρου του παραλόγου: τον Ευγένιο Ιονέσκο.

Ο Γιάννης Κουρκουμέλης σκηνοθετεί την περφόρμανς «Άσε κάτω τις φράουλες» στην οποία έφερε τα κείμενα του Ρουμάνου θεατρικού συγγραφέα στο σήμερα σχολιάζοντας τη δυσκολία της επικοινωνίας, ιδιαίτερα μεταξύ των ζευγαριών, αλλά και το πώς ο σύγχρονος δυτικός άνθρωπος μπορεί να γίνει ο στυγνότερος εκμεταλλευτής του ίδιου του εαυτού του.

«O λόγος του Ιονέσκο είναι πολύ επίκαιρος σήμερα, γιατί είναι  αποσπασματικός και ανεξάρτητος όσο και οι καθημερινές δυνατότητες πληροφόρησής μας. Η επεξεργασία που κάνει στον κόσμο γύρω του είναι μέρος της καθημερινότητας μας. Το απόσταγμα όμως διαφέρει, γιατί θυμίζει τις καλές στιγμές του Αρκά ή του Reiser που κρύβει ο καθένας μας μέσα του. Είναι λόγος που αποκαθηλώνει και αντιστοιχεί σ’ ένα “Μεγάλο ρεμάλι”» λέει ο σκηνοθέτης.

Η ομάδα Attact αναζήτησε εκφραστικά εργαλεία με έναν ιδιότυπο τρόπο στον ευρύτερο χώρο του Θεάτρου του παραλόγου. Χρησιμοποίησαν σκηνικά αντικείμενα προερχόμενα από τα έργα του Μπέκετ και λόγο από κείμενα του Ιονέσκο.

«Αυτό που συνδέει τα κείμενα μεταξύ τους είναι κυρίως το ιδιαίτερο χιούμορ που ξορκίζει τις εμμονές και τις φοβίες του. Μια διαδοχή στη ροή της συζήτησης που μετασχηματίζει την υπαρξιακή αγωνία σε Σατυρικό δράμα. Με τον ίδιο τρόπο προέκυψε και ο τίτλος της παράστασης. Δουλεύαμε έχοντας σαν σύμβαση την υποχρέωση της διάδρασης των ηθοποιών στο προεπιλεγμένο κείμενο» συνεχίζει ο Κουρκουμέλης.

«Αντικαθιστούσαμε κατά βούληση κομμάτια του Ιονέσκο με άλλα που σήμαιναν για μας το ίδιο πράγμα. Έτσι κάποια στιγμή αντί για ένα επαναλαμβανόμενο “άσε με ήσυχο” αρχίσαμε να επαναλαμβάνουμε τον τίτλο της παράστασης. Ενώσαμε τα σκορπισμένα λόγια με τους επαναλαμβανόμενους βασικούς προβληματισμούς – εμμονές του Ιονέσκο και τα βάλαμε σιγά-σιγά μέσα σε στόματα δικών μας ηρώων, τοποθετώντας τους στο δικό μας θεατρικό σύμπαν».

Τα ερωτήματα που προέκυψαν ήταν τα εξής: «Μπορεί, άραγε, σήμερα ο ίδιος λόγος να ηχήσει τόσο εντυπωσιακά “παράλογα” στα αυτιά μας, όσο εβδομήντα χρόνια πριν; Ή μήπως υπάρχει μια μετατόπιση της αντιληπτικής ικανότητας του σύγχρονου ανθρώπου, σε τέτοιο βαθμό που να τον εξοικειώνει με αυτόν τον λόγο; Και, άραγε, η μετατόπιση αυτή ενέχει ένα στοιχείο επικινδυνότητας, ψυχικής ανισορροπίας ή πρόκειται απλώς για ένα παιχνίδι εκτόνωσης, όπως τα σύγχρονα Escape rooms; Το “Άσε κάτω τις φράουλες”, αν δεν ήταν παράσταση θα μπορούσε να είναι ένα όνειρο. Έτσι θα θέλαμε να το δει και το κοινό. Σαν όνειρο που δεν χρειάζεται να επιχειρήσεις να το ερμηνεύσεις γιατί είναι πολύ πιθανό να ξυπνήσεις. Και είναι πολύ όμορφο για να ξυπνήσεις. Η τάση να υπεραναλύουμε μας κάνει να χάνουμε τελικά την ουσία ή τη μαγεία της τέχνης και είναι το σημάδι της εποχής. Τέχνη δια αντιπρόσωπου. Μπιενάλε με ξεναγούς και παραστάσεις με σκηνοθετικά σημειώματα που μας εξηγούν επακριβώς τι πρέπει να καταλάβουμε. Χώροι τέχνης και θεσμοί με προκαθορισμένη πελατεία. Είναι ωραίο να ξέρεις τι γίνεται γύρω σου χωρίς να το φοβάσαι. Θεωρώ ότι αυτό που κάνει τόσο περίπλοκες τις ανθρώπινες σχέσεις και δυσκολεύει την επικοινωνία μεταξύ των ζευγαριών είναι ο πολύς εαυτός. Χρειαζόμαστε λιγότερο. Θα ήταν καλύτερα να κουβαλούσαμε λιγότερο εαυτό ο καθένας από μας. Αυτό θα έκανε τη ζωή μας καλύτερη και τις σχέσεις ευκολότερες».

Info

«Άσε κάτω τις φράουλες»

Σύνθεση κειμένων – Σκηνοθεσία: Γιάννης Κουρκουμέλης
Δραματολόγος: Ναταλί Μηνιώτη
Κοστούμια: Μαρία Καραθάνου

Σκηνικά αντικείμενα: Σελήνη Μαρία Τριανταφύλλου
Μουσική: Αλέξανδρος Κοντογεώργος
Φωτισμοί: Θωμαΐς Τριανταφυλλίδου
Κίνηση: Άννα Αναστασιάδου
Παίζουν: Νικολέτα Αγγελή, Άννα Αναστασιάδου, Βασίλης Αφεντούλης Μανώλης Βαζαίος, Νικολέτα Κόκκορη.

Πολυχώρος Πολιτισμού Αθηναΐς

Καστοριάς 34-36, Βοτανικός, τηλ. 210 3480000
Σάββατο 21 και 28 Απριλίου και Κυριακή 22 και 29 Απριλίου, στις 21.00

Ο σκηνοθέτης Γιάννης Κουρκουμέλης.