Τάσος Κώνστας: «Ο Καραγκιόζης με έβαλε μέσα στη φιλοσοφία του»

Σαν όνειρο θυμάται τις δύο πρώτες παραστάσεις Καραγκιόζη που είδε και τον μάγεψαν όταν ήταν περίπου οκτώ χρονών. Από τότε ο χάρτινος λαϊκός θυμόσοφος δεν έπαψε στιγμή να τραβά με το μακρύ του χέρι τον Τάσο Κώνστα και να τον … φέρνει στον ίσιο δρόμο.

«Η πρώτη παράσταση που είδα ήταν στο μαντράκι του Γιώργου Χαρίδημου στην Πλάκα – και ως δια μαγείας ο δικός μου Καραγκιόζης έφτιαξε το στέκι του λίγα μέτρα δίπλα από εκεί – και η δεύτερη από τον Ευγένιο Σπαθάρη. Το φθινόπωρο που ακολούθησε ο δάσκαλος της τάξης μας έβαλε να φτιάξουμε φιγούρες του Καραγκιόζη. Αυτό ήταν. Ο πρώτος μου θίασος στήθηκε! Έφτιαχνα φιγούρες και έπαιζα στην τάξη του σχολείου μια φορά την εβδομάδα σχολιάζοντας τα “κακώς κείμενα” της τάξης» λέει ο Τάσος Κώνστας.

Τα πρώτα βήματα

«Από την ηλικία των οχτώ ήξερα ότι θα ασχοληθώ με το θέατρο σκιών. Οι άλλοι δεν ήθελαν να το καταλάβουν. Εννοώ το οικογενειακό μου περιβάλλον. Νομίζω ήταν αναπόφευκτο. Από τότε που γνώρισα αυτόν τον χάρτινο λαϊκό θυμόσοφο δεν έπαψε στιγμή να με τραβά με το μακρύ του χέρι. Στην αρχή με ξεγέλασε γιατί τον είδα σαν παιχνίδι, μετά σαν τρόπο έκφρασης. Η σκιά του μού έδινε τη δυνατότητα να μιλάω και να “βλέπω” αλλιώς. Στην πορεία και μεγαλώνοντας μαζί του με έβαλε μέσα στη φιλοσοφία του και στη στάση του απέναντι στα πράγματα και με έκανε τον πιο φανατικό –ας μου επιτραπεί η έκφραση- υποστηριχτή του και μετέπειτα συμπορευτή του. Δεν κρύβω ότι έγιναν πολλές προσπάθειες αποπροσανατολισμού μου, τόσο από το οικογενειακό περιβάλλον, που δικαίως ανησυχούσε για την “συναναστροφή” μου με αυτό τον “τύπο”, όσο και από εμένα τον ίδιο. Τίποτα όμως. Παράλληλα με όποιες σπουδές ή με όποιο άλλο εγχείρημά μου, αυτός με τράβαγε με το μακρύ του χέρι και με έφερνε στον ίσιο δρόμο. Ήταν η αλήθεια μου και αποφάσισα να τη δω κατάματα και να πορευτώ με αυτήν. Συνειδητά πια».

Τα έργα

«Προσπαθώ να χτίζω πάνω στον παραδοσιακό καμβά τον Ελληνικό Καραγκιόζη του σήμερα» συνεχίζει ο αγαπημένος καραγκιοζοπαίχτης. «Όταν διατηρείς μόνιμη σκηνή – και εγώ έτσι υπηρετώ την τέχνη μου τα τελευταία είκοσι χρόνια- επιβάλλεται να εξελίσσεσαι και να εξελίξεις και το θέαμα που προσφέρεις. Η κάθε  παράσταση πρέπει να αποτελεί θέλγητρο για τον θεατή κάθε ηλικίας που επιλέγει μέσα από μια ποικιλία θεαμάτων να έρθει να ψυχαγωγηθεί με τον τρόπο που του προτείνεις εσύ. Να σε επιλέγει και όχι να του προκύπτεις. Με βάση λοιπόν και προίκα, έτσι όπως “κληρονόμησα” από τους δασκάλους μου το παραδοσιακό ρεπερτόριο, κάνω αυτό που οφείλει κάθε καλλιτέχνης ο οποίος θέλει την τέχνη του χρήσιμη. Ανανεώνω, διασκευάζω, δημιουργώ το ρεπερτόριο του σήμερα. Ας μη ξεχνάμε ότι έχουμε να κάνουμε μ’ ένα θέατρο που βασίζεται στο λόγο και στον αυτοσχεδιασμό, όχι απλά στη μίμηση. Ο Καραγκιόζης λοιπόν μέσα από τις αθώες, αλλά πονηρές περιπέτειές του σατίριζε, σατιρίζει και θα σατιρίζει τα κακώς κείμενα της κάθε εποχής και κλείνει το μάτι στη ζωή μ’ έναν δικό του τρόπο με μια φιλοσοφία απλή και αληθινή. Αυτό έκανε πάντα και αυτό οφείλει να κάνει. Από την άλλη πλευρά υπάρχει και ένα άλλο σεβαστό ρεπερτόριο για τις παραστάσεις των μικρών θεατών και μαθητών που διακρίνεται για τον εκπαιδευτικό και συνάμα ψυχαγωγικό χαραχτήρα σε σωστές αναλογίες, αλλά πάντα με σημερινό λόγο, ρυθμό και τεχνική αφήγησης, τηρώντας παράλληλα τη φόρμα ή όχι όταν αυτό κρίνεται απαραίτητο από τον ίδιο τον Καραγκιόζη, γιατί θέλει να σατιρίσει μ’ έναν άλλο τρόπο νέο, κάτι νέο που συμβαίνει. Έτσι ο Καραγκιόζης μου δεν έχει διστάσει να βγει έξω απ΄το πανί, να ανέβει στο θεατρικό σανίδι, να συμπράξει σε μουσικές παραστάσεις, να ηχογραφήσει τραγούδια, να πρωταγωνιστεί σε εκπαιδευτικά προγράμματα, να συμμετέχει σε διεθνείς εικαστικές καλλιτεχνικές συνεργασίες, να βγει στο ραδιόφωνο, να κάνει διαφημίσεις στην τηλεόραση (με το δικό του τρόπο), να γίνει ακόμη και σούπερ ήρωας όταν το καλεί η ανάγκη της σάτιρας του φαινομένου. Με αυτόν τον τρόπο νομίζω ότι έχει να πει πολλά σε πολλούς. Και με αυτόν τον τρόπο διασκευάζω παραδοσιακές, αλλά και χτίζω τις νέες παραστάσεις μου. Άλλωστε δεν κάνω τίποτα λιγότερο- ελπίζω – ή περισσότερο από αυτά που έκαναν οι μεγάλοι δάσκαλοι της τέχνης μας και μας την παρέδωσαν ζωντανή και εμείς με τη σειρά μας οφείλουμε να κάνουμε το ίδιο στη νεότερη γενιά».

Ο Τάσος Κώνστας παρουσιάζει κάθε Κυριακή στο χειμερινό του στέκι  «Φιγούρες & Κούκλες» στην Πλάκα, παραδοσιακές και νέες παραστάσεις του Ελληνικού θεάτρου σκιών, αλλά και παραστάσεις που έχουν ξεχωρίσει και φέρουν την υπογραφή του, όπως «Ο Καραγκιόζης πολυτεχνίτης», «Ο Καραγκιόζης στους πλανήτες», «ΚΑΡΑΓΚΙΟΖοο» κ.ά. Μετά τις παραστάσεις  πραγματοποιούνται εργαστήρια κατασκευής που μυούν τους μικρούς καραγκιοζόφιλους στον κόσμο της σκιάς  και προδίδουν μυστικά.

Το κοινό

«Η ανταπόκριση του κοινού είναι πάντα το ίδιο ζεστή. Μόλις ο θεατής κάθε ηλικίας δει να τεντώνεται το “λευκό σεντονάκι” διακατέχεται από νοσταλγία και θύμησες. Είναι συγκλονιστικό πως με το ίδιο θέαμα επικοινωνούν τρεις διαφορετικές γενιές θεατών: παππούς, παιδί, εγγόνι. Ο καθένας έχει κάτι να πάρει. Στον καθένα κάτι ξυπνάει. Στα ταξίδια μας στην Ελλάδα οι μεγαλύτεροι σε ηλικία θεατές, εξιστορούν βιώματά τους από παραστάσεις που παρακολουθούσαν όταν ήταν οι ίδιοι παιδιά από ιστορικούς καλλιτέχνες του είδους, συγκινούνται αλλά και εκπλήσσονται ευχάριστα που το θέαμα παραμένει ζωντανό και αναλλοίωτο σήμερα.  Οι μικροί θεατές, εντυπωσιάζονται και μαγεύονται από αυτό που βλέπουν τώρα μπροστά στα μάτια τους αδιαφορώντας, ακόμη και ξεχνώντας ότι πίσω απ’ όλο αυτό κρύβεται απλά ένας άνθρωπος που παίζει. Στο εξωτερικό, όταν υπάρχουν Έλληνες μέσα στο κοινό, οι ξένοι μη κατανοώντας τη γλώσσα, άρα και το χιούμορ και τη σάτιρα, συμπαρασύρονται από την ατμόσφαιρα που δημιουργείται, τους συνεπαίρνει ο ρυθμός της παράστασης και εκπλήσσονται όταν συνειδητοποιούν ότι πίσω από όλο αυτό υπήρχε μόνο ένας άνθρωπος. Όταν το κοινό είναι αμιγώς ξενόγλωσσο επιλέγουμε έργα που μέσα από την εικόνα μπορεί κανείς εύκολα να καταλάβει την πλοκή, έργα που βασίζονται πιο πολύ στον εντυπωσιασμό από το θέαμα παρά από το ακρόαμα».

Για τον Ευγένιο Σπαθάρη

«Βιβλίο ολόκληρο θα μπορούσα να γράψω που θα μπορούσε να έχει τίτλο “Τα Ευαγγέλια της Τέχνης μας”. Νιώθω τυχερός και ευλογημένος που έζησα αυτόν τον καλλιτέχνη και άνθρωπο, που με επέλεξε και με τίμησε να είμαι δίπλα του ως το τέλος. Κάθε στιγμή μαζί του ήταν και ένα μάθημα. Ζωής και τέχνης. Δεν θα λησμονήσω ποτέ την αγωνία του για την τέχνη του και τον σεβασμό του στην τέχνη και τον θεατή. Αγωνιούσε, δημιουργούσε και υπηρετούσε. Πιστεύω ότι έχω πάρει τα χούγια του ως προς την αγωνία και την υπηρεσία της τέχνης. Ως προς τη δημιουργία … ο χρόνος θα δείξει. Κριτές της δουλειάς μας ο χρόνος και το κοινό. “Το σεβαστό κοινό” όπως το αποκαλούσε ο Ευγένιος».

Τα σχόλια των παιδιών

«Άλλο βιβλίο! Εκεί, που νομίζεις ότι τα έχεις ακούσει όλα μα όλα έρχεται η επόμενη παράσταση και σε διαψεύδει. Επειδή ο Καραγκιόζης μας “το ζει” πολύ κατά τη διάρκεια της παράστασης, εννοώ είμαι σε μια συνεχή εγρήγορση και επαγρύπνηση εξιστορώντας και αυτοσχεδιάζοντας συνεχώς, παράλληλα είναι μια παράσταση μέσα στην παράσταση, οι στιχομυθίες που γεννιούνται μεταξύ του ήρωα και των μικρών θεατών του. Την ώρα της παράστασης τα παιδιά αδιαφορούν για το αν είναι κάποιος πίσω από το πανί και για το ποιος κινεί τα νήματα. Αδιαφορούν και ταυτίζονται απόλυτα με αυτό που βλέπουν. Για αυτούς ο Καραγκιόζης είναι αληθινός μπροστά στα μάτια τους εκείνη τη στιγμή και θα εκμεταλλευτούν την ευκαιρία να του πουν τα πάντα. Μη νομίζετε, το ίδιο συμβαίνει και στις παραστάσεις με ενήλικο κοινό. Ίσως όχι το ίδιο αυθόρμητα στην αρχή της παράστασης, αλλά μετά λυνόμαστε όλοι. Πόσο ανάγκη έχουμε να εκφραστούμε τελικά. Να παίξουμε!».

Info

Ο Τάσος Κώνστας με το χάρτινο θίασο του εμφανίζονται στις δύο μόνιμες σκηνές τους

-Τη χειμερινή:

«ΦΙΓΟΥΡΕΣ & ΚΟΥΚΛΕΣ»

Τριπόδων 30 Πλάκα (Μετρό-στάση «Ακρόπολη»), τηλ. 210 3227507 / 6937714733

Κάθε Κυριακή στις 11.30 για το κοινό

Καθημερινές για επισκέψεις σχολείων

Παραστάσεις από Οκτώβριο έως Μάιο

-Τη θερινή:

Δημοτικό Θέατρο Σκιών Π. Φαλήρου: Πάρκο Φλοίσβου

Παραστάσεις από Ιούνιο έως Σεπτέμβριο κάθε Παρασκευή, Σάββατο, Κυριακή βράδυ.

• Κάντε Like στη σελίδα «Φιγούρες και Κούκλες» στο Facebook ή επισκεφθείτε την ιστοσελίδα του χώρου www.fkt.gr για να ενημερώνεστε για όλες τις νέες πληροφορίες.